2025 жылғы 4 желтоқсанда Мемлекет басшысы мәдениет, білім беру, отбасы және мемлекеттік бақылау салаларын қамтитын бірқатар заңнамалық актілерге өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы Заңға қол қойды. Аталған құжат 2026 жылғы 1 ақпаннан бастап қолданысқа енгізіледі.
Заң нормаларына сәйкес, мемлекеттік бюджет есебінен қаржыландырылатын балалардың тамақтануын, тұруын, медициналық қызметпен қамтылуын, білім алуын, тәрбиесі мен сауықтырылуын қамтамасыз ететін ұйымдар ерекше бақылау объектілері ретінде айқындалып, олар мемлекеттік бақылау мен қадағалаудың жаңа тетігі аясында тексерілетін болады.
Заңның басты мақсаты – әр бала үшін қауіпсіз әрі жайлы орта қалыптастыру, сондай-ақ:
- балалардың құқықтарын қорғау жүйесін жетілдіру;
- санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылықты нығайту;
- мектептерде, балабақшаларда, лагерьлерде және балаларға арналған ұйымдарда қауіпсіздікті арттыру.
Заң аясында «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Кодекске бақылау мен қадағалаудың ерекше тәртібі енгізіледі. Ол екі форматтан тұрады:
- Жоспарлы тексерулер
- Жоғары тәуекел объектілері – кемінде 6 айда 1 рет;
- Төмен тәуекел объектілері – жылына 1 реттен жиі емес;
- Объектілердің жарты жылдық тізімі уәкілетті органның интернет-ресурстарында ашық жарияланады;
- Тексеру алдын ала хабарламасыз жүргізіледі;
- Тексеру мерзімі – 15 жұмыс күні, қажет болған жағдайда тағы 15 жұмыс күніне ұзартылуы мүмкін;
- Объектіде кешенді тексеру жүргізіледі (асхана, медициналық кабинет, спорт залы және т.б.).
- Мониторинг арқылы бақылау
Мониторингтік тексерулер келесі тапсырмалар негізінде жүргізіледі:
- Мемлекет басшысының;
- Президент Әкімшілігі басшысының немесе орынбасарының;
- Премьер-министрдің немесе оның орынбасарының;
- Денсаулық сақтау министрінің тапсырмалары.
Мониторинг мына бағыттар бойынша жүзеге асырылады:
- білім беру ұйымдарының оқу жылына дайындығы;
- жазғы сауықтыру лагерьлерінің әзірлігі;
- медициналық ұйымдардағы эпидемияға қарсы іс-шаралардың орындалуы және т.б.
Әкімшілік шараларды қолдану тәртібі
- Алғашқы тексеру кезінде айыппұл салынбайды;
- Бұзушылық анықталған жағдайда:
- Нақты мерзімі көрсетілген бұзушылықты жою нұсқама беріледі;
- Қажет болса, жедел ден қою шаралары қолданылады;
- Нұсқама орындалмаған жағдайда жоспардан тыс тексеру жүргізіледі;
- Тек кемшіліктер жойылмаған жағдайда ғана ҚР ӘҚБтК-нің:
-
- 462-бабының 3-тармағы,
- 425-бабының 1-тармағы бойынша әкімшілік жауапкершілік қарастырылады.
Егер анықталған кемшіліктер облыстық деңгейде шешуді талап етсе, Бас мемлекеттік санитариялық дәрігердің жеке ұсынуы тиісті мемлекеттік органдардың лауазымды тұлғаларына жолданады.
Қазіргі уақытта заңның толық іске асуын қамтамасыз ететін заңға тәуелді нормативтік-құқықтық актілер әзірленуде.
Жаңа бақылау жүйесі жазалауға емес, алдын алуға, қауіпсіздікті қамтамасыз етуге және балалардың денсаулығын қорғауға бағытталған.
