Түркістан қаласының тұрғындарының назарына Қазақстанның киберқалқаны саласын дамытуға арналған бекітілген тұжырымдамаларды ұсынамыз. “Киберқалқан-2”-де дербес деректерді қорғау, олардың сыртқа кетіп қалуы үшін әкімшілік жауапкершілікті күшейту, отандық бағдарламалық қамтылымды дамыту, шетелдік әлеуметтік желілердің және медиа тұғырнамалардың қызметін реттеу, сондай-ақ халықаралық тәжірибені ескере отырып, жаңа сын-қатерлерге лайықты жауап беру бойынша негізгі шаралар көрініс табады. Осы орайда аталған мәселе жөнінде «Әділдік жолы» РҚБ Түркістан облысы филиалының қызметкерлері Түркістан облысы халқының қаржылық сауаттылығын әлі де арттыру керек екенін айтады.
Соның ішінде онлайн сауда мен сайттар арқылы алаяқтың құрбаны болу көрсеткіші айтарлықтай жоғары. Алаяқтар интернет арқылы көбіне инвестиция салу, бәс тігу, ойын және лотореяны жарнамалап, азаматтардың ақшаларын жымқыруды көздейді. Одан бөлек, банк қызметкері болып қоңырау шалып, зейнеткерлердің банк есепшотындағы ақшаларын өздеріне аударып алуды мақсат ететіндер де аз емес. Осындай алаяқтардың құрбаны болмас үшін азаматтарға мынадай қауіпсіздік шараларын сақтау керек. Айталық, паспорттық және өзге де дербес деректеріңізбен ешкіммен бөліспеңіз. Банк карталарыңыздың нөмірлерін, пин-кодты, сондай-ақ ұялы телефонға келіп түскен SMS парольдерін, тіпті егер сізге Банк қызметкерлері ретінде таныстырған болса да бермеңіз. Жалпы, мұндай деректерді ұялы телефон арқылы алаяқтар ғана сұрайды.
Сайттардан қандайда бір зат сатып алатын болсаңыз, ақпаратты, әсіресе жақсы басылған ақпаратты мұқият және толық оқып шығыңыз. Сізге онлайн режимінде берілген кез келген ұсынысқа сын көзбен қарауға тырысыңыз. Мәселен, тауарды сатып алу кезінде алдын ала төлем жасау керектігін ескерсе, оған мүлдем келіспеңіз. Белгісіз адамдарға ақша аудармаңыз. Жеке куәлігіңіздің, банк картаңыздың және тағы басқа да құжаттарыңыздың суреттерін ешкімге жолдамаңыз. Өйткені ондағы нөмірлер алаяқтардың қолына түссе, олар әп-сәтте сіздің атыңыздан несие рәсімдеуге мүмкіндік алады.
Біз айтып отырған алаяқтық әдістер бүгінде қоғамда кең таралуда. Және алаяқтардың ақша жымқыру тәсілдерінің бұдан да басқа түрлері болуы мүмкін. Көп жағдайда қарапайым адамдар алаяқтардың оңай олжаға кенелуге бағытталған алдамшы әдістеріне сеніп, опық жеп қалады. Мұны да ескерген жөн.
Ішкі істер министрлігі алаяқтық қылмыстарды болдырмау және онымен күресу үшін CyberPol соққы-нысаналы тобын құрған болатын. Бүгінде еліміздің барлық өңірінде аталмыш топ пилоттық жоба ретінде іске асырылуда. Түркістан облыстық полиция департаменті мамандарының мәлімдеуінше, CyberPol соққы-нысаналы тобы құрылғалы бері өңірімізде 8 қылмыстық топ пен 58 қылмыскер құрықталып, 97 қылмыстық іс сотқа жолданған. Ал жалпы облыста жыл басынан бүгінге дейін интернет-алаяқтық бойынша 311 қылмыстық іс тіркелген. Құқық қорғаушылар оның 47,7 пайызының ашылғанын айтады.
Алаяқтық жолмен оңай олжаға кенелгісі келетіндер қатарында адамдарға белгілі бір мерзім ішінде ақшаларын бірнеше пайызға көбейтіп беретіндіктерін айтса, екіншісі мемлекет тарапынан жұмыссыз жүрген жандарға кәсіп ашып, «екі қолға бір күрек» табу мақсатында берілетін қайтарымсыз грантқа қол жеткізуге уәде етеді. Одан бөлек, баспана мәселесін кезекке тұрмай-ақ шешіп беремін деп алдаусыратады. Әлеуметтің жанды жерін дөп басатын алаяқтар елдің қаржылық сауатының төмендігін осылай пайдаланады.
Ал Мемлекет басшысы биылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауында халықтың шамадан тыс қарыз алу мәселесіне ерекше көңіл бөлген болатын. Парламенттік тыңдау барысында несие мәселесінің күрделі екенін, азаматтардың тұтыну несиелері бойынша қарыздық жүктемесін шектеу шаралары заңнамалық деңгейде қайта қаралатынын, сондай-ақ кепілсіз онлайн несиелеу сегментіндегі борыштық тәуекелдерді төмендету мәселелері қарастырылып жатқаны сөз болды. Мұның барлығы да елдің қаржылық сауаттылығына келіп тіреледі.
