Түркістан қаласында өткен «TURKISTAN INVESTMENT AND TOURISM FORUM – 2025» халықаралық инвестициялық форумы аясында Түркістан облысының әкімі Нұралхан Көшеров шетелдік инвесторлармен кезекті рет кездесу өткізді. Кездесуге Қытайдың ірі компаниялардың өкілдері қатысып, оларға өңірдің экономикалық әлеуеті мен инвестициялық мүмкіндіктері кеңінен таныстырылды. Әкім инвесторларға Түркістан облысының стратегиялық артықшылықтарын, инфрақұрылымдық дамуын және бизнес жүргізуге қолайлы жағдайлар жасалғанын атап өтті.
– Интеграция мен экономикалық ынтымақтастықты одан әрі тереңдету аясында біз өңіріміздің өндіріс саласына шетел компанияларының қатысуын арттыруды жоспарлап отырмыз. Сіздер, Орталық Азия, Қытай, Ресей және Еуропаны жалғайтын транзиттік дәліздің стратегиялық қиылысында орналасқан Түркістан облысына инвестиция құю арқылы үлкен нарыққа жол ашасыздар. Облысымызда индустриалды аймақтар, арнайы экономикалық аймақтар бар. Өндірісті дамытып, жаңа зауыттар ашуға қолдау көрсетіледі, – деді Нұралхан Көшеров.
Инвесторлар күн және су электр станциясын салу, көлік-логистикалық сала, құрылыс, ауыл шаруашылығы өнімдерін терең өңдеу, туризм бағыттары бойынша ұсыныстарын айтты. Сонымен бірге дайын жобалар болса, қаржы салуға да дайын екенін жеткізген компаниялар да болды. Кездесуде облыста жүзеге асып жатқан жобаларға қатысты мәселелер де тыңдалып, инфрақұрылымға қатысты түйткілдерді шешу бойынша тапсырмалар берілді.
Айта кетейік, Түркістан облысында инвестиция тарту, өндіріс орындарын көбейтуге басымдық берілген. Жалпы өңірде 2025-2028 жылдар аралығында жүзеге асатын 111 инвестжобалар пулы қалыптасқан. Жоба толық іске асқан жағдайда 23 915 жаңа жұмыс орнын ашу көзделген. Биыл 58 инвестициялық жоба қолға алынып, нәтижесінде 8 250 тұрақты жұмыс орны ашылады. Бүгінде 34 инвестжоба іске қосылып, 4889 адам жұмыспен қамтылды. Сонымен қатар биыл 10 айдың қорытындысымен облыстың капиталына 1 178,4 млрд. теңге көлемінде инвестиция тартылған. Облысқа 2025 жылға 475 млн. АҚШ доллары көлемінде тікелей шетелдік инвестициялар тарту индикаторы бекітілген. II тоқсанның қорытындысымен тікелей шетелдік инвестициялар көлемі 543,5 млн. АҚШ долларын құрап, жылдық жоспар артығымен орындалды.
Өңірдің экономикалық әлеуеті мен инвестициялық мүмкіндіктері – мемлекеттің тұрақты дамуы мен халықтың әл-ауқатын арттырудағы шешуші факторлардың бірі. Қазақстан жағдайында бұл мәселе ерекше өзекті, себебі елдің кең байтақ аумағында әр өңірдің табиғи, еңбек, өндірістік және инфрақұрылымдық ресурстары әртүрлі. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев өз Жолдауларында өңірлердің дамуындағы теңгерімсіздікті жою, олардың ішкі әлеуетін толық іске қосу және инвестиция тарту арқылы экономикалық өсімді қамтамасыз ету басты стратегиялық міндеттердің бірі екенін үнемі атап өтіп келеді. Осы тұрғыдан алғанда, өңірдің экономикалық әлеуеті мен инвестициялық мүмкіндіктерін тиімді пайдалану тек жергілікті деңгейдегі емес, ұлттық маңызы бар мәселе ретінде қарастырылуы тиіс.
Президент Қасым-Жомарт Тоқаев «Елдің қуаты – өңірлердің қуатында» деп атап өтіп, әр аймақтың өзіндік даму моделін қалыптастыру қажеттігін нақтылаған болатын. Өңірдің экономикалық әлеуеті ең алдымен оның географиялық орналасуымен, табиғи ресурстарымен, демографиялық ахуалымен, еңбек ресурстарының сапасымен және тарихи қалыптасқан шаруашылық құрылымымен айқындалады. Бұл факторлардың барлығы инвестициялық тартымдылықтың негізін қалайды. Инвестор үшін ең маңыздысы – тұрақты орта, дамыған инфрақұрылым, еңбек ресурстарының қолжетімділігі және мемлекеттік қолдау тетіктерінің ашық әрі түсінікті болуы. Мемлекет басшысы өз Жолдауларында дәл осы мәселелерге басымдық беріп, әкімдер мен Үкіметке инвестициялық климатты жақсарту жөнінде нақты тапсырмалар жүктеді.
Өңірдің экономикалық әлеуетін тиімді пайдалану ең алдымен экономиканы әртараптандырумен тығыз байланысты. Президент Тоқаев Қазақстан экономикасының шикізатқа тәуелділігін азайтып, өңдеу өнеркәсібі мен өндірісті дамыту қажеттігін бірнеше рет атап өтті. Бұл талап өңірлер үшін де өте маңызды. Бір ғана салаға тәуелді аймақтар сыртқы нарықтағы өзгерістерге осал келеді. Ал әртараптандырылған экономикасы бар өңірлер дағдарыс кезеңдерінде де тұрақтылығын сақтай алады. Осы тұрғыдан алғанда, өңірдің инвестициялық мүмкіндіктері ауыл шаруашылығы, өңдеу өнеркәсібі, логистика, туризм, энергетика және қызмет көрсету салаларында кешенді түрде қарастырылуы қажет.
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Жолдауларында ауыл шаруашылығын дамытуға ерекше көңіл бөлінгені белгілі. Ауыл шаруашылығы – көптеген өңірлердің негізгі экономикалық тірегі. Бірақ Президент атап өткендей, шикізат өндірумен шектеліп қалмай, өнімді терең өңдеуге көшу – басты міндет. Бұл өңірдің инвестициялық мүмкіндіктерін еселеп арттырады. Өңірде заманауи қайта өңдеу кәсіпорындарының ашылуы қосылған құны жоғары өнім өндіруге, экспорттық әлеуетті ұлғайтуға және жаңа жұмыс орындарын құруға мүмкіндік береді. Мұндай жобалар инвесторлар үшін де, жергілікті халық үшін де тиімді.
Инвестициялық мүмкіндіктердің тағы бір маңызды қыры – еңбек ресурстары. Президент Тоқаев өз Жолдауларында адами капиталды дамыту, сапалы білім беру және кадр даярлау мәселесін экономикалық өсімнің негізгі факторы ретінде атап өтті. Өңірде білікті кадрлардың болуы инвесторлардың қызығушылығын арттырады. Сонымен қатар ірі инвестициялық жобалардың іске асуы жергілікті кадрлардың біліктілігін арттыруға, жаңа мамандықтардың қалыптасуына жол ашады. Бұл ұзақ мерзімді перспективада өңірдің экономикалық әлеуетін күшейтеді.
Инфрақұрылым – инвестициялық тартымдылықтың негізгі шарттарының бірі. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев инфрақұрылымды дамыту мәселесіне ерекше назар аударып, жол, инженерлік желілер, логистика және цифрлық инфрақұрылым экономикалық өсімнің негізі екенін атап өтті. Өңірде инфрақұрылым неғұрлым дамыған болса, соғұрлым инвестициялық жобаларды жүзеге асыру жеңілдейді. Инвестор үшін өнімді тасымалдау, энергиямен, сумен, байланыспен қамтамасыз ету мәселелері шешуші рөл атқарады. Сондықтан өңірдің экономикалық әлеуетін арттыру инфрақұрылымдық дамуымен тікелей байланысты.
Президент Тоқаевтың Жолдауларында шетелдік инвестиция тарту мәселесі де ерекше орын алады. Мемлекет басшысы Қазақстанның ашық экономика қағидатын ұстанатынын, шетелдік инвесторлар үшін әділ әрі болжамды орта қалыптастыру қажет екенін бірнеше рет атап өтті. Өңірлерде халықаралық стандарттарға сай өндірістердің ашылуы жаңа технологиялардың енгізілуіне, басқару мәдениетінің жаңаруына және экспорттық бағыттағы өндірістердің дамуына жол ашады. Бұл өңірдің экономикалық әлеуетін жаңа деңгейге көтереді.
Өңірдің инвестициялық мүмкіндіктерінің әлеуметтік маңызы да өте зор. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев «Экономикалық саясаттың басты мақсаты – азаматтардың өмір сапасын жақсарту» деп нақты айтқан. Инвестициялық жобалардың іске асуы жаңа жұмыс орындарын ашып, халықтың табысын арттырады. Бұл өз кезегінде әлеуметтік тұрақтылықты қамтамасыз етеді. Жұмыспен қамтылған, тұрақты табысы бар халық – өңірдің дамуының басты тірегі. Сонымен қатар бюджетке түсетін салық көлемінің артуы әлеуметтік инфрақұрылымды дамытуға мүмкіндік береді.
Өңірдің экономикалық әлеуетін тиімді пайдалану экологиялық жауапкершілікпен де тығыз байланысты. Мемлекет басшысы Тоқаев «Жасыл экономикаға көшу – бұл таңдау емес, қажеттілік» деп атап өтті. Қазіргі инвестициялық жобалар экологиялық қауіпсіздік талаптарын ескере отырып жүзеге асырылуы тиіс. Энергия үнемдеу, жаңартылатын энергия көздерін пайдалану, экологияға зиянсыз технологияларды енгізу өңірдің ұзақ мерзімді тұрақты дамуын қамтамасыз етеді.
Сонымен қатар өңірдің инвестициялық мүмкіндіктерін арттыруда жергілікті атқарушы органдардың рөлі ерекше. Президент Тоқаев әкімдерге инвестиция тарту бойынша нақты міндеттер жүктеп, олардың жұмысының тиімділігі осы көрсеткіштермен бағаланатынын атап өткен. Инвесторлармен ашық диалог орнату, жобаларды сүйемелдеу, әкімшілік кедергілерді азайту – өңірдің инвестициялық беделін қалыптастыратын негізгі факторлар.
Өңірдің экономикалық әлеуеті мен инвестициялық мүмкіндіктерін тиімді пайдалану – Қазақстанның орнықты дамуының басты шарттарының бірі. Бұл бағытта Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Жолдауларында айқындалған стратегиялық басымдықтар өңірлер үшін нақты бағдар болып табылады. Экономиканы әртараптандыру, инвестиция тарту, инфрақұрылымды дамыту, адами капиталды күшейту және әлеуметтік әл-ауқатты арттыру – осының барлығы өңірлік дамудың өзара тығыз байланысты элементтері. Осы міндеттер жүйелі түрде жүзеге асқанда ғана өңірлердің экономикалық әлеуеті толық ашылып, инвестициялық мүмкіндіктер нақты нәтижеге айналады.
