Ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев жыл сайынғы Жолдауларында, Ассамблеяның 33-сессиясында сөйлеген сөзінде еліміздің жұртшылығын ізгі қоғам құруға, қоғамымызды дендеп тұрған «бес кесел» – нашақорлық, құмарпаздық (лудомания), тұрмыстық зорлық-зомбылық, вандализм және ысырапшылдықтан сақ болуға шақырған болатын.
Осы орайда, бүгін Түркістан облыстық Қазақстан халқы жанындағы Аналар кеңесі барша аналардың атынан бүкіл ел жұртшылығына Үндеу жариялады.
Түркістан қаласындағы «Достық үйінде» өткен облыстық Қазақстан халқы Ассамблеясы жанындағы Аналар кеңесінің 2024 жылдағы қорытынды отырысында Мемлекет басшысы атап өткен «бес кеселмен» күрес жұмыстары баяндалып, алдағы міндеттер белгіленді.
Алқалы басқосуға Түркістан облыстық қоғамдық даму басқармасы басшысының орынбасары Нұрсұлтан Сейтжанов, «Қоғамдық келісім» КММ басшысы Эльмира жанғазиева, облыстық ҚХА жанындағы қалалық, аудандық Аналар кеңесінің төрайымдары мен мүшелері, этномәдени бірлестіктер өкілдері, «Ассамблея жастары» РҚБ Түркістан облыстық өкілдігінің мүшелері, жастар қатысты.
Жиын барысында облыстық ҚХА жанындағы Аналар кеңесінің төрайымы Гүлсара Тоққұлова Үндеудің мәтінін оқып берді.
«Құрметті отандастар! Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев биыл өткен Қазақстан халқы Ассамблеясының ХХХІІІ сессиясында сөйлеген сөзінде «Ассамблея нашақорлық, құмарпаздық (лудомания), тұрмыстық зорлық-зомбылық, вандализм және ысырапшылдық сияқты әлеуметтік кеселдермен күресуде маңызды рөл атқарады. Қауіпсіз өмір сүру үшін осындай қатерлі құбылыстардан біржола арылуымыз керек. Бұл – әсіресе, ұрпақтың болашағы үшін айрықша маңызды. Біз балалар мен жастарды барынша қорғап, дұрыс тәрбиелеуміз керек. Қоғамдық кеселдерді түбірінен жоямыз десек, ортақ іске бүкіл ел болып жұмылған жөн. Ұлтына, дініне, нәсіліне, әлеуметтік жағдайына қарамай, оған барлығы атсалысуы керек» деген болатын.
Бүгінде Қазақстан халқы Ассамблеясы Президентіміздің осы ойын қуаттай отырып, «Салауатты сана» жобасын іске асырып отыр.
Біз, Түркістан облыстық Қазақстан халқы Ассамблеясы жанындағы Аналар кеңесінің мүшелері, сіздерге осы жобада атап көрсетілген, бүгінгі қоғамның ортақ дертіне айналып отырған – ысырапшылдықты тоқтату туралы Үндеу жасамақпыз.
Ысырапшылдық – заманауи қоғамда кең тараған жағымсыз әдеттердің бірі. Әлемде жыл сайын 2,2 млрд тонна тамақ қоқысқа төгіледі екен. 2023 жылы Қазақстанда 4 миллион тоннаға жуық тұрмыстық қалдықтар пайда болып, оның 24 пайызы ғана қайта өңделіп кәдеге жараған.
Ресми деректерге сүйенсек, дүниежүзiндегi 1 миллиард адам iшуге жарамды суға зәру. Жыл сайын 3 миллиардтан астам адам сапасыз судың кесiрiнен пайда болатын дерттерден зардап шегедi.
Қазақстанда 2040 жылға қарай су тапшылығы мәселесі күшейе түсуі мүмкін деген ғалымдардың болжамы бар.
Қазір қоғамымызда өзекті болып тұрған мәселенің бірі – халқымыздың той-жиын, басқа да шара өткізгенде өз мүмкіндігіне қарамастан барынша шашылу, аста-төк ысырапшылыққа жол беру басымдық алып бара жатқаны. Несие алып ұлан-асыр той өткізуге тыраштану жазылмаған заңдылыққа айналды. 8 миллионнан астам қазақстандықтың банктерден алған несие бойынша берешегі бар болуының бір себебі – осы ысырапшылдықта.
Той – салт-дәстүріміздің қатаң сақталуымен тәрбиелік маңызы зор шара. Бүгінгі күні біз дәстүр мен дарақылықты шатастырып, ысырапшылдыққа жол беріп отырмыз. Әсіресе, той, жиындарда үйреншікті жағдайға айналып бара жатқан, көзге өте ерсі көрінетін кейбір қолдан жасап алған дәстүрлер көңілімізді қатты қынжылтады.
Мұнан бөлек, той, құдалық дастарханына қойылатын тағамдардың шамадан тыс көп болуы, қыз жасауына қосылатын қажетсіз киімдер мен бұйымдар, шама-шарқына қарамай құдалар арасындағы алтын бұйымдар тағыну сияқты дарақылықтар қазіргі қоғамның өзекті мәселесі болып тұр.
Бүгінгі қоғамда жас отбасылардың бұзылуына әкеп соғатын жайттың бірі – ысырапшылдық. Жастар арасындағы кикілжіңнің бір себебі де – осы артық шашылудан.
Тойға шамадан тыс көп қонақ шақырып, шығынға батуды тоқтату керек. Бұған қоса тойға қыруар ақшаға өнер адамдарын шақыру үрдіске айналып барады, бұны да шектеу керек.
«Той – халықтың қазынасы» десек те, ондағы ысырапшылық 21 ғасырдағы қоғам дертінің бірі болып тұр. Осындай келелі мәселелерді көтере келе, біз, Түркістан облыстық Қазақстан халқы Ассамблеясы жанындағы Аналар кеңесі, бүкіл жерлестеріміз бен отандастарымызға Үндеу жариялаймыз!
Біз, Аналар кеңесі:
– Той, жиында ысырапшылдыққа қарсымыз!
– Ата-бабамыздан жеткен ұлттық құндылықтарымызға жат, қолдан жасап алған түрлі дәстүрлердің ұйымдастырылуына қарсымыз!
– Той, жиындарда дастархан мәзірін шектеуге, асты аяқасты етпеуге шақырамыз!
– Құдалар арасында қымбат сый жүруіне, алтын бұйымдармен алмасуға қарсымыз!
Қадірлі көпшілік!
Қазақ халқы әу бастан ысырапшылдықты қолдамайды. Ысырапшылдық – тірнектеп жиған дүниені орынсыз шашып, бардың бағасын білдірмейтін қауіпті кесел. Осы үндеуге еліміздегі, Түркістан облысындағы бүкіл Аналар, Ақсақалдар қауымы, жастар жұртшылық қосылады және қолдайды деп сенеміз!» – делінген Үндеу мәтінінде.
