Облыстық бюджет есебінен Шардара ауданының коммуналдық меншігіндегі ағын су нысандарын қайта қалпына келтіру және тазалау жұмыстары жүргізілді. Атап айтқанда, 2023 жылы аудандағы ауыл округтері әкімдіктерінің теңгеріміндегі каналдарға облыстық бюджет қаржысы есебінен күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін Қ.Тұрысбеков, Ақшеңгелді, Достық ауыл округтеріндегі каналдарға қаржы қарастыру жөнінде облыстық ауыл шаруашылығы басқармасына ұсыныстар берілді.
Осының нәтижесінде Ақшеңгелді ауыл округіндегі Егізқұм елді мекенінде орналасқан лотоктар жүйесін «Тұран су» ШЖҚ МҚК мекемесі арқылы күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілуде, 4-К-2-8 каналы ұзындығы 7,458 км, 4-К-2-9 каналы ұзындығы 3,138 км, барлығы 10,596 км, облыстық бюджеттен қаралған қаржы есебінен 2023 жылы құрылыс жұмыстары басталды.
Бүгінгі таңда аталған каналдардың орындары тазаланып, свайларын жаңарту жұмыстары және диаметрі ЛР-60, ЛР-80, ЛР-100 лотоктар тасымалданып, құрылыс жұмыстары аяқталуға таяп қалды.
Сондай-ақ Ақшеңгелді ауыл округіндегі ұзындығы 2,7 км құрайтын 2-Х-1-а каналы, ұзындығы 12,688 км 4-К-1-3 каналы, ұзындығы 9,567 км 4-К-1-4 каналы, Достық ауыл округінде орналасқан ұзындығы 21,0 км1-К-2, 1-Х-2-К-1, 1-Х-2-К-2, 1-Х-2-К-3, 1-Х-2-К-4 каналдары, Қ.Тұрысбеков ауыл округінде орналасқан ұзындығы 4,6 км РШ-2 каналы, ұзындығы 0,89 км және ұзындығы 5,25 км РШ-3 және РШ-2-1 каналдары күрделі жөндеуден өтетін болады.
Көксу ауылы аумағында «Тұран-су» ШЖҚ МКК-ның 2-дана техникасы (экскватор) өткен жылы ағын су қашыртқыларын 23,5 шақырым жеріне механикалық тазалау жұмыстарын жүргізді. Сонымен қатар ауданда коммуналдық меншіктегі ағын су қашыртқыларына механикалық тазалау жұмыстары Қ.Тұрысбеков а/о 86,0 км, Қоссейіт а/о 221,0 км, Көксу а/о ұзындығы 235,0 км, Ұзын ата а/о 319,0 км, Ақшеңгелді а/о 72,0 км, Достық а/о 7,0 км, барлығы 939,0 км коммуналдық меншіктегі қашыртқыларды механикалық тазалау жұмыстары жүргізіледі.
Жыл басынан бері Көксу ауыл округінде ағын су қашыртқысын тазалау жұмыстары жүргізуге 15 дана эксковатор, 2 дана бульдозер ұзындығы 71 км, Қоссейіт ауыл округінде 4 дана эксковатор, 1 дана бульдозер ұзындығы 6 км, «Тұран су» ШЖҚ МКК тарапынан механикалық тазалау жұмыстарын жүргізді. Ағын су қашыртқыларын механикалық тазалау жұмыстары жалғасуда.
Осы орайда, былтыр қаңтарда су шаруашылығы саласының мамандары «Шардара» су қоймасында апаттық жағдай орын алса, төменгі бөлігіндегі 34 мың халқы бар 22 елді мекенді су басу қаупі барын айтып, дабыл қаққан болатын. Кейіннен Шардара ауданының әкімі елді мекендерді су басып қалу қаупі жоқтығын мәлімдеді. Облыс әкімдігі көктемгі су тасқынына қарсы дайындық жұмыстары тұрақты жүргізіліп жатқанын хабарлады. Жол картасына енгізілген тапсырмалар орындалған.
Бұл орайда тиісті қолдаулар көрсетілді. «Тұран-Су» мекемесі қажетті құрал жабдықтар мен техникалармен толық қамтамасыз етілді. Механикалық тазалау жұмыстарын өндірістік кестеге сәйкес аяқтау міндеттелген. Су шаруашылығы жүйелерін күтіп ұстау, елді мекендердің тыныс-тіршілігін ағын сумен қамтамасыз ету басты назарда. Облыс әкімі Дархан Сатыбалды әкімдік аппаратының апталық отырысында су тасқынының алдын алу мақсатында тиісті шаралар өз мерзімінде орындалып, облыс аумағындағы бөгеттерді нығайту, арықтар мен каналдар жүйелерін тазалау жұмыстарын жүргізуді тапсырды. Гидротехникалық құрылыстардың жағдайы жан-жақты тексеруді, жауапты мекемелерге көрші мемлекеттен келетін су мөлшерін бақылауда ұстап, дұрыс үйлестіруді жүктеді. Биыл су тасқынына жол берілмеуі керектігін айтты. Ал Түркістан облысы төтенше жағдайлар департаментінің бастығы Асқар Төлешев жоспарланған 20 іс-шараның 19-ы толығымен аяқталғанын жеткізді. Ал 1 іс-шара яғни, «Қараспан» су торабындағы жұмыстардың 45 пайызы аяқталған. «Тұран су» мекемесімен жоспардан тыс қосымша Келес, Ақсу өзені бойында 1,3 шақырым арна жағалауы реттеліп, 748,8 қой тастары және 416 дана габион торларымен бекітілген. Сондай-ақ департамент бастығы атқарылған жұмыстардың нәтижесінде Сарыағаш, Сайрам, Келес, Ордабасы аудандарының 20 елді мекенінде су тасқыны қаупі сейілгенін мәлім етті. Департаменттің аумақтық бөлімшелерімен өткен жылдың қараша айында елді мекендердің дайындығы тексеріліп, 7 аудан, қаланың 40 елді мекеннің дайын еместігі туралы хабар берілген. Қазіргі таңда 29 елді мекенде кемшіліктер жойылды. Тасқынға қарсы 101 мың дана қап, 8 мың тонна жанар-жағармай қоры мен 40 млн теңге көлеміндегі азық-түлікке меморандум жасалып, 296 бірлік инженерлік техника әзірленген. Сонымен қатар төтенше жағдайлар департаментінің 175 жеке құрамы мен 144 құралы, «Тұран су» мекемесінің 40 бірлік инженерлік техникасы дайын. Қиын жағдайдағы «Қапшағай», «Ырмақ-Өзен» «Майдантал» су қоймалары күрделі және ағымдағы жөндеуден өткізілген. Ал «Шардара» су қоймасы мен «Көксарай» су реттегішінде тасқын суды қабылдауға шамамен 4 млрд текше метр көлемінде бос қоры бар.
«Тұран-Су» ШЖҚ МКК басшысы Досхан Лесовтің айтуынша, 2023-2024 жылдардағы су тасқынына қарсы әзірленген инженерлік жоспар бойынша аудан, қала әкімдіктерінің сұранысы негізінде техникалар бөлініп, 6 аудан, қаладағы тасқын суды өткізетін 47,5 шақырым өзен арналары мен арықтар тазартылған. Аудандар мен Арыс қаласы әкімдіктерімен бірлескен іс-шара түзіліп, жоспарланған 679,7 шақырым каналдардың, бүгінгі таңда 659,9 шақырымына тазалау жұмыстары жүргізілген. Қаңтар айының 20-на дейін жоспар толық орындалады. Мамандардың мәлімдеуінше, атқарылған жұмыстардың нәтижесінде шаруаларға ағын суды жеткізу мүмкіндігі артып, су шығындары азайып, елді мекендер және инфрақұрылымдық нысандарды су басу қаупі жойылды. Мекеме басшысының мәліметінше, кәсіпорында төтенше жағдайға қарсы 130 тонна дизель отыны, 420 текше метр қой тасы, 3 300 дана қап, 200 дана габиондық тор, 20 тонна цемент, 48 дана плита бар. Облыс әкімінің қолдауымен кәсіпорынға облыстық бюджеттен 2 экскаватор, 3 бульдозер және 2 тұрғынжай вагоны алынған. Сондай-ақ бөліп төлеу негізінде «JCB» және «HITACHI» маркалы 39 экскаватормен қамтамасыз етіліп, 14 экскаватор 8 аудан, қала әкімдіктеріне кейіннен сатып алу тәртібімен жалға берілген.
