Қылмыстық құқық бұзушылықтың жартысына жуығы интернет алаяқтық

125

Түркістан қаласының тұрғындарының назарына әлеуметтік желідегі алаяқтардың құйтырғы әрекеттері жөнінде ақпараттарды ұсынамыз. Әлеуметтік желілерде «пайызсыз несие алып берушілер» көбейді. Киберқауіпсіздік саласының мамандары қашанда жұртты Telegram желісінде кең таралған осындай алаяқтардан сақ болуға шақырып отырады. Интернет алаяқтар адамды алдап, қақпанына түсіру үшін құйтұрқылықтың небір түріне барады. Мысалы, «біздің компания бүгінде ақшаға мұқтаж адамдардың бәріне көмек көрсетуге дайын», «Сіз ресми түрде жұмыс істемесеңіз де сізге несиенің берілетіне кепіл боламыз», «несие ресімдеген адамның барлығына ай сайынғы 1 төлемін жауып береміз» деген сықылды жарнамаларын күн сайын жариялайды. Ал олардың арбауына түсіп қалмас үшін қандай белгілерін білу керек? Осы орайда тиісті салада қызмет ететін маман кеңестерін ұсынып отырмыз. Ол туралы бізге Қазақстан қаржы мәдениеті қоры директорының орынбасары Нұркен Шардарбеков айтып берді.

Маманның айтуынша, қазір шынымен несиелік көмек береміз деп шығып жатқан жарнама көп. Олар «қолма-қол несие несие немесе тауарлық несие алуға көмек береміз» деп, делдалдық қызметін ұсынады. Әлеуметтік желілер ішінде көбіне фейсбук пен инстаграммда таралған.

Олар «несие тарихыңыз нашар болса да 100 мыңнан 2 млн теңгеге дейін береміз, кепілсіз, алдын-ала төлем керегі жоқ, пайызсыз, тез рәсімдейміз» деген жарнама жасайды. Одан басқа «сізге шұғыл ақша керек болса, тауарды бөліп төлеуге рәсімдейміз. Сосын жақсы бағамен сізден сатып аламыз» дейді. Сарапшы ондай жарнамадан 100% сақ болу керектігін айтады.

Мысалы, олар адаммен сөйлесіп, жауап бергенде де тек whats app не telegram желісімен сөйлеседі. Өйткені ол жерде жазғандарын өшіріп тастауы мүмкін. Сосын жойылып кететін хабарлама режимі бар.

Алаяқтық жолмен оңай олжаға ке­нел­гісі келетіндер қатарында адамдарға бел­гілі бір мерзім ішінде ақшаларын бірнеше пайызға көбейтіп беретіндіктерін айтса, екін­шісі мемлекет тарапынан жұмыссыз жүр­ген жандарға кәсіп ашып, «екі қолға бір күрек» табу мақсатында берілетін қай­тарымсыз грантқа қол жеткізуге уәде ете­ді. Одан бөлек, баспана мәселесін ке­зек­ке тұрмай-ақ шешіп беремін деп алдау­сыратады. Әлеуметтің жанды жерін дөп ба­сатын алаяқтар елдің қаржылық сауат­ының төмендігін осылай пай­да­ланады.