ЦИФРЛЫ ӘЛЕМ: ШЕТЕЛ ТӘЖІРИБЕСІ

143

Бүкіл әлем үкіметтері цифрлы өндірісті дамытуға үлкен үміт артып отыр. Себебі, инновация мен өндірісті біріктіретін жаңа өнім­дер мен қызмет түрлеріне не­гізделген жаңа нарықтың өнім­ділікті арттыру мен экономикалық өсімге оң әсерін тигізетініне се­нім­ді. Цифрландыру – әлбетте, табиғи қорларды тиімді пайда­лануға, үнемдеуде септігін тигізеді. Цифрлы өндірістің дамуы экс­портты арттыруға да оң әсерін тигізетіні айтпаса да түсінікті. Дегенмен жаппай цифрландыру­дың мемлекет үшін кері жақтары да бар екенін ұмытпаған абзал. Мәселен, жоғары жалақы төле­нетін жұмыс орындарын құру. Цифрлы экономиканың басты әрі маңызды қасиеті – техно­ло­гия­лардың бір саладан басқа салаға өтуі, яғни конверген­циялануы. Көп жағдайда мұндай трансфор­мациялау саланы әр тараптан түр­лендіре түседі. Сондықтан Ұлы Жібек жолының бойында орна­ласқан Қазақстан үшін цифрлы логистикаға мән берудің маңызы зор екенін айта кеткен жөн.
Әр мемлекет өндірісті цифр­лан­дыру мүмкіндіктерін пайда­ла­нуда түрлі механизмдерін қол­данады. Мәселен, АҚШ, Германия мен Жапония сол мүмкіндіктерді пайдалана отырып, ұлттық ба­сым­дықтар мен кейбір флагмандық бастамаларға ерекше мән береді. Цифрлы акселерация индексіне негізделген The Boston Consulting Group (BCG) агенттігінің зерттеу­леріне сүйенсек, әлемдегі әрбір төрт компанияның біреуі цифр­ландыру қарқынына ілесе алмауда. Ал Еуропаның өндіріс орындары бұл бағытта америкалық әріптес­теріне қарағанда әлдеқайда артта қалуда.
Индексті жасақтауда АҚШ пен Еуропаның 1300 компания­ла­ры сауалнамаға қатысқанын айта кеткен жөн. 67 мен 100 балл ара­лы­ғында ұпай жинаған компания­лар «цифрландыру чемпиондары» атанды. 43 баллдан төмен ұпай жинағандары артта қалғандық­тарын көрсетті.

АҚШ-тың цифрландыру жо­лындағы ең үлкен бастамасы деп Чикагодағы Цифрлы өндіріс пен инновациялық дизайн институтын (DMDI-Digital Manufacturing & Design Innovation Institute) айтуға болады. Жаңа цифрлы өндірістерді әзірлеу, соңғы заманауи сарапта­мада, интеллектуалды өңдеуде және озық өндіріс орындарында дизайнның мүмкіндіктерін таныстыруды мақсат ететін білім ордасы – АҚШ-тың өндірістік инно­вациялық жоғары оқу орын­дарының ең үздіктерінің қатарын­да. Оқу ордасы 190 мүше-компа­ния­ларымен, өзге де оқу орында­рымен, мекемелермен берік қа­тынаста. Институтты қаржылан­дыру 320 млн АҚШ долларының шамасында (оның ішінде 70 млн АҚШ доллары Үкімет тарапынан). DMDI зерттеу бағдарламасы «Цифр­лы ағын» ұғымына негіз­дел­ген. Осыдан-ақ АҚШ-тың өн­ді­рісті цифрландыруға айрықша көңіл бөлетінін ұғыну қиын емес. Бұл термин белгілі өнімге (ак­тивке) қатысты ақпаратты басқа­рудағы кешендік тәсілді қолдануға негізделген. Цифрлы байланыс жобалаудан бастап, өндіріске ен­діру процесстерінен өнімді шы­ғаруға дейін жалғасады. Мұндағы сөз етіп отырған цифрлы байла­ныс ұғымы екіжақты сипат алған­да, кәсіпорындар бүгінгі өнімдер мен өндірістік жүйелердегі түйт­кілді мәселелерді шешіп, әзірлеу циклын қысқартып, еңбек өнім­ділігі мен бәсекеге қабілеттілік арта түсетіні анық.
BCG агенттігінің мәлімет­теріне сүйенсек, АҚШ ком­пания­ларының цифрландырылуы Еуро­паға қарағанда 20 пайызға артып отыр. Нәтижесінде, америкалық на­рық диджитал-трансфор­ма­цияға үлкен жылдамдықпен келе жатыр. Америкалық өндіріс орын­дарының 28 пайызы – үздіктер қа­­та­рында, 23 пайызы даму жө­нінен артта. Ал Еуропадағы өндіріс орын­дарының 23 пайызы – көшбасшылар тізімінде болса, 25 пайы­зы тіпті проблемалық бо­лып саналады.
АҚШ-тың ең үздік ком­па­ния­лары бәсекелестеріне қарағанда сараптамаларды қолдана отырып, бизнес-модельдерін жаңартып, қайта жасауды қолға алып, тұты­ну­шылық тәжірибені қайта қарас­тырып отырады екен. Америка­лықтар еуропалықтармен салыс­тырғанда инновацияларды ен­гізуде цифрландыруды ілгерілету орталықтарын құру жөнінен де алда тұр. Мұндағы цифрлы аксе­лерация индексі 85 балл болса, Еуропада 80 балл. Сонымен қоса, цифрлы шешімдерден қаржылық пайда табудан да алдыңғы орында.