Түркістандық тұрғындар үшін апараттық сайт арқылы дін саласындағы саясат туралы мәліметтерді айтамыз. Қазақстан әлем елдерінің алдында халқының бірлігі жарасқан, ұлтаралық және дінаралық келісімнің мекені ретінде танымал. Елімізді тұратын 130-дан аса ұлт өкілдері мен 18 конфессияға жататын 3816 діни бірлестіктер тату-тәтті өмір сүруде. Азаматтардың ар-ождан бостандығы Ата Заңымызбен қорғалған. Ешкім өзінің діни көзқарасына және наным-сеніміне байланысты шектеу көрмейді. Бұның бәрі дін саласындағы мемлекеттік саясаттың дұрыс жүргізіліп отырғанының айғағы. Дін саласында тұрақтылықты сақтау, қоғамда конфессияаралық келісім мен толеранттылықты нығайту және діни экстремизм идеологияларының алдын алу бойынша нақты шаралар жүзеге асырылуда.Атап айтқанда, Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан Республикасының дін саласындағы мемлекеттік саясатының тұжырымдамасы» бекітілді. Аталған құжат, мемлекеттік-конфессиялық және конфессияаралық қатынастарды жетілдіруге, мемлекеттің зайырлы қағидаларын нығайту және дінді деструктивті мақсатта пайдалануға жол бермеу бойынша ресми көзқарастар жүйесі болып табылады. Осының негізінде мемлекеттік-конфессиялық және конфессияаралық қатынастардың қазақстандық моделін одан әрі дамыту бойынша кешенді жұмыстар жүргізілуде. Барлық құзіретті органдар өздерінің жұмыстары барысында дін саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын басшылыққа алады. Атап айтқанда, мемлекет дамуының зайырлылық қағидаттарын нығайту, азаматтардың ар-ождан бостандығына құқығын қамтамасыз ету, сондай-ақ, дін саласын реттейтін заңнаманы жетілдіру басты мәселелердің бірі болып табылады.
Кез келген мемлекет өзінің дін саласындағы саясатын тарихи, мәдени, экономикалық және басқа да факторларын ескере отырып белгілейді. Мемлекеттік саясатты орнықтырудың нысандары – белгілі бір діндерге мемлекеттік мәртебе беру түрі, белгілі бір конфессиялармен келіссөздер жасау түрі, діни бірлестіктердің мәртебесіне байланысты заңнамада арнайы нормалардың бекітілуінен бастап, барлық діни бірлестіктерге либеральды көзқараспен қарауды формалды түрде жариялау түріне дейін әр түрлі болуы мүмкін. Қазақстан Республикасының дін саласындағы мемлекеттік саясатының 2018-2022 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы үш негізге басымдықтары айқындалған. Олар;
Бірінші басымдық болып заңнаманы жетілдіру мен мемлекеті және діни бірлестіктер арасындағы өзара іс-қимылды реттеу табылады.
Екінші – мемлекет дамуындағы зайырлық принциптерін нығайту. Құжатта «Мемлекеттің зайырлы құрылысы – Қазақстан халқының маңызды тарихи жетістігі», – делінген.
Үшінші басымдық ретінде діни экстермизм мен деструктивті діни ағымдардың іс-әрекетіне қарсы тұру жүйесін дамыту анықталған.
Ал қазір дін саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырудың 2021-2023 жылдарға арналған Кешенді жоспарында 26 тармақты қамтитын 4 бөлім көзделген. Жоспарды іске асыру Қазақстан Республикасы Конституциясының негізгі құндылықтары мен қағидаттарын жаңа геосаяси ахуал мен ұлттық қауіпсіздіктің ішкі және сыртқы сын-тегеуріндеріне уақтылы ден қою тұрғысынан одан әрі жүзеге асыруға ықпал ету.
«Мемлекеттік құрылыстың зайырлылық қағидаттарын нығайту» бөлімі қоғамда мемлекеттің зайырлылық қағидаттарын нығайтуға бағытталған шараларды іске асыру. Зайырлылық дегеніміз жалпы халықтың мұң-мұқтажын ескеріп, соған сай мемлекеттік тұрғыда шешімдер қабылдау. Яғни, зайырлылық – тірі организм, ол ұдайы модернизацияны қажет етеді.
«Азаматтардың діни сенім бостандығы құқықтарын іске асыруды және діни бірлестіктермен өзара іс-қимылды қамтамасыз ету» 2-бөлімінің негізгі іс-шаралары азаматтардың діни сенім бостандығы құқықтарын қамтамасыз етуге және мемлекеттік-конфессиялық қатынастардың қазақстандық моделін одан әрі қалыптастыру. Азаматтардың ар-ождан бостандығы Ата Заңымызбен қорғалғандығы. Ешкім өзінің діни көзқарасына және наным-сеніміне байланысты шектеу көрмеуі. Бұның бәрі дін саласындағы мемлекеттік саясаттың дұрыс жүргізіліп отырғанының айғағы. Дін саласында тұрақтылықты сақтау, қоғамда конфессияаралық келісім мен толеранттылықты нығайту және діни экстремизм идеологияларының алдын алу бойынша нақты шаралар жүзеге асыру. Сондай-ақ, азаматтардың ар-ождан бостандығы мен олардың діни наным-сенімін құрметтеу құқықтарына заңнамалық кепілдік беруді қамтамасыз ету мәселелері де басым бағыттардың бірі болып табылады.
Осыған орай, халықты теріс пиғылды діни ағымдардың ықпалына түсіп қалудан сақтандыру мақсатында ақпараттық-түсіндіру жұмыстары кеңінен жүргізілуде.
Ақпараттық-түсіндіру жұмыстары халықтың барлық нысаналы топтарын жеке-жеке және жаппай қамту мақсатында мемлекеттік және жеке меншік формадағы түрлі мекеме ұжымдарымен, жоғары оқу орындары, орта және арнайы оқу орын студенттерімен, сондай-ақ, орта мектеп оқушыларымен тікелей кездесулер өткізіледі.
Сондай-ақ, азаматтардың ар-ождан бостандығы мен олардың діни наным-сенімін құрметтеу құқықтарына заңнамалық кепілдік беруді қамтамасыз ету мәселелері де басым бағыттардың бірі болып табылады. Бұған қоса мемлекеттің конституциялық негізіне қауіп төндіретін діни экстремизм идеяларының алдын алу да негізгі бағыттардың біріне жатады.Осыған орай, халықты теріс пиғылды діни ағымдардың ықпалына түсіп қалудан сақтандыру мақсатында ақпараттық-түсіндіру жұмыстары кеңінен жүргізілуде.Ақпараттық-түсіндіру жұмыстары халықтың барлық нысаналы топтарын жеке-жеке және жаппай қамту мақсатында мемлекеттік және жеке меншік формадағы түрлі мекеме ұжымдарымен, жоғары оқу орындары, орта және арнайы оқу орын студенттерімен, сондай-ақ, орта мектеп оқушыларымен тікелей кездесіп, дәріс оқу түрінде өткізіледі.
Қазіргі уақытта құзырлы мекемелер мен ұйымдар ғаламтор желісіндегі ақпараттық технологияларды тиімді пайдалану арқылы әлеуметтік желілердегі ресми парашаларда ақпататтық-түсіндіру жұмыстарын жүргізуде.Сондай-ақ, қоғамда діни қарым-қатынастар саласындағы радикалды көріністерге байланысты кез келген әрекетке мүлде төзбеушілікті қалыптастыру аясында теріс пиғылды діни ағымдардың ықпалына түскен азаматтарды оңалту, бейімдеу және әлеуметтендіру жұмыстары да жүргізілуде.Осыған орай, діни экстремизм мен терроризмнің алдын алу және радикалды діни ағым өкілдерін радикалды көзқарастан арылту мәселелері бойынша азаматтық қоғам институттарымен, қоғамдық және діни бірлестіктермен бірлесіп атқарылатын кешенді жұмыстар өз жалғасын табатыны сөзсіз.Себебі, қоғамда қай салаға сұраныс болса, сол сұраныстарды қанағаттандыру үшін ұсыныстардың да болатыны ақиқат. Ал дін саласы соңғы кездегі сұранысқа ие салалардың бірі болып қала бермек.
Қандай да болмасын мемлекет діни саясатты тарихы мен мәдениетін, байырғы халықтың ұстанған діні мен оның даму тенденцияларын зерттеу арқылы қалыптастырады.Қазақстанда да осы факторлар мен басқа да жәйлар ескеріліп, арнайы заңы қабылданып, мемлекеттік дін саясаты құқықтық реттелген.Қазақстан үшін дәстүрлі әрі мәдениетінің құрамдас бөлігі болып табылатын едәуір ірі конфессиялар – исламның суниттік ағымына жататын ханафи мазхабы мен орыс православие сенімі болып табылады. Ислам Қазақстан территориясында 10-ғасырда, ал православие болса, 18-ғасырда ресми дін болып таныла бастады.
Қазақстан Республикасының дін саласындағы мемлекеттік саясаты төмендегі құқықтық ұстанымдарға негізделеді:
Біріншіден, барлық діндер мен діни бірлестіктер заң алдында тең дәрежеде, заңнама олар үшін бірдей құқықтар мен міндеттіліктер бекітеді.Екіншіден, діни бірлестіктер қандай да бір мемлекеттік функцияларды атқармайды және мемлекет те егер заңға қайшы келмесе, діни бірлестіктердің жұмыстарына араласпайды.Үшіншіден, діни бірлестіктер мемлекеттік билік пен басқару органдарының сайлауларына қатыспайды.Төртіншіден, Діни сипаттағы партиялар мен басқа да саяси құрылымдардың құрылуына, сондай-ақ діни бірлестіктердің саяси партиялар жұмысына араласуына немесе оларға қаржылық қолдау көрсетуіне жол берілмейді.Бесіншіден, мемлекет дінді ұстанушы азаматтар мен дінді ұстанбайтын азаматтар арасында, сондай-ақ түрлі діни бірлестіктер арасында өзара төзімділік пен сыйластық қарым-қатынастарын орнатуға бағытталған белсенді саясат жүргізеді.Алтыншыдан, мақсаттары мен әрекеттері мемлекетте бір діннің үстем болуын орнықтыруға, діни араздық пен алауыздықты өршітуге, соның ішінде діни зорлықшылдық пен зорлық-зомбылыққа шақыратын істерге бағытталған діни бірлестіктердің құрылуы мен жұмыс жасауына тиым салынады.
Діни экстремизмді насихаттауға, сондай-ақ конфессиялар арасындағы айырмашылықтарды саяси мақсаттарда қолдануға бағытталған әрекеттерге рұқсат берілмейді.
