Зайырлы мемлекеттің қағидаттарына сәйкес дін саласы заң саласынан бөлек. Елімізде әрбір азаматқа ар-ұждан бостандығына кепілдік берілген және басқа конфессия ұстанушыларының заң алдында теңдігі қамтамасыз етілген.
Конституциялық негіздегі «зайырлылық» ұғымы мемлекеттің дін саласында ашық әрі айқын саясат ұстанатынын, азаматтардың ар-ұждан бостандығын қамтамасыз ететінін, дін мен мемлекеттік саясатты араластырмайтынын білдіреді. Яғни зайырлылықты атеизм, дінсіздік немесе дінді терістеушілік деп емес, мемлекеттің діни емес, құқықтық қағидаттармен басқарылуы деп түсіну қажет. Демек, зайырлы мемлекет діни сенім бостандығын қамтамасыз етумен құнды.
Зайырлы мемлекет – деп дін саласын бос жіберіп қоюға болмайды. Себебі, діни ахуалдың тұрақтылығы – еліміздегі ішкі және сыртқы қауіпсіздіктерді қамтамасыз етіп қана қоймай, бірлік пен татулықтың, бейбітшіліктің кепілі болмақ.
Мемлекет пен діни бірлестіктердің өзара қарым-қатынастарының принциптері діни сенім бостандығы деңгейі мен мемлекет зайырлылығының көрнекті көрсеткіші болып табылады. Дін саласындағы мемлекеттің саясатын жаһандық үдерістер мен уақыт талабына сай қамтамасыз ету қоғам арасындағы тұрақтылықтың басты кепілі болары анық.
Дін саласындағы мемлекеттік саясат орталық және жергілікті деңгейде мынадай қағидаттарға негізделеді:
1. Дін саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырудың кешенді тәсілі;
2. Ведомствоаралық өзара іс-қимыл, дін саласындағы мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу үшін мемлекеттік және қоғамдық құрылымдардың күш-жігері мен ресурстарын тарту;
3. Халықтың барлық нысаналы топтарын атаулы және жаппай қамту;
4. Азаматтардың барлық санатының заңды мүдделері мен құқықтарын қорғау;
5. Жүйелі басқарушылық шешімдер қабылдау үшін дін саласындағы ахуалдың мониторингі мен диагностикасының озық әдістемелерін енгізу;
6. Діни білім беру мекемелеріндегі оқу бағдарламалары, оқу әдістемелер туралы ақпаратты жедел ұсыну;
7. Дін саласында мемлекет іске асыратын іс-шараларды нысаналы ақпараттық қамтамасыз ету;
8. Қазақстан Республикасының ұлттық мүддесіне төнген қатер көріністерінің сипаты мен деңгейін ескеру;
9. Діни бірлестіктердің заңға қайшы әрекеттеріне жол бермеу.
Қазақстанда бірегей дінаралық келісімді қалыптастыруға бағытталған белсенді мемлекеттік саясатпен ерекшеленетін зайырлы мемлекеттік құрылымның өзіндік моделі құрылған. Бұл тәжірибені Қазақстан әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің съездерін өткізу арқылы әлемдік қоғамдастыққа көрсетуде. Қазақстан тәуелсіздік алған уақыттан бері дін саласындағы мемлекеттік саясат дінді терістеу мен онымен күресуден бастап, ірі конфессиялармен серіктестік байланыстарға дейін апаратын өзгерістерді бастан өткерді.
Қорыта айтқанда, дін мен мемлекет байланыстары адам құқықтарын, соның ішінде ар-ождан бостандығы мен діни сенім еркіндігін құрметтеу және қорғау аясындағы мемлекет пен діннің өзара ықпалдасуы деуге болады. Демек, біздің қоғамымыз үшін адамның діни сенімі мен құқығын қорғауға және сақтауға жауап бере алатын дін мен мемлекет қарым-қатынасын нығайтуға оң ықпал ету басты міндет болып табылады.
Мемлекеттің дін саласындағы уәкілетті органы болып табылатын Дін істері агенттігі тарапынан бүгінде осы бағытта бірқатар маңызды жұмыстар қолға алынып отыр. Агенттік жанында былтырдан бері Діни ахуалды талдау жөніндегі консультативтік сараптау кеңесі жұмыс істей бастаған болса, қазіргі күнде үкіметтік емес ұйымдармен өзара іс-қимыл жөніндегі кеңес құрылуда. Біздің ойымызша, осындай құрылымдардың белсенді жұмыс атқаруы дін саласына қатысты маңызды мәселелер бойынша қоғамдық пікірді мақсатты түрде қалыптастыруға мүмкіндік береді. Жалпы, қоғамның белсенді топтарының, ғылыми және шығармашылық зиялы қауымның қазақстандық бірегейлілікті сақтау мен нығайтудағы және халқымызды діни экстремизм мен сыртқы рухани шабуылдардан қорғаудағы бірлесіп жұмыс жүргізетін негізгі бағыттары осы болмақ.
Интернет жүйесі қолжетімді заманда әлеуметтік желілердегі түрлі теріс дінді насихаттайтын, сайттар мен қауымдастықтардың қазіргі адамдардың қызығушылықтарын арттырып, жастар арасында кері әсері арта түсуде. Ата-анадан жауабын ала алмаған бала, интернетке жүгінетіні сөзсіз. Әлеуметтік желілердегі тыйым салынған уағызшылардың экстремистік сайттардың еркін қолжетімділігі де, баланы жарға жығуға итермелейтін факторларының бірі болып тұр. Қазіргі таңда ұялы байланыссыз, интернетсіз жүрген баланы көрсек, таңырқайтын кезге тап болдық. Интернетте шетелдегі тыйым салынған псевдошейхтар мен еліміздегі заңсыз уағыз айтушылардың қатары бұрынғыға қарағанда біршама бәсеңдегенімен, жастар арасында интернеттегі деструктивті діни уағызшыларға еліктеу тыйылар емес. Жастар сол интернетте жарияланған мәліметтерге, видеоларға сеніп, оларға лайк басып, пікір жазып, ақпараттармен бөлісіп отыруды үрдіске айналдырған. Бұл жастар арасында дәстүрлі үрдіске айналып кеткен десек те болады. Сол мәліметтер мен видеолардың арасында жиһадқа шақыратын, билікке қарсы қоятын ақпараттар да жетерлік. Сондай ақпараттарды достарымен бөлісіп, от басып жатқандары қаншама. Отбасында адал мен арамды білмей өскен бала дінге қатысты көкейінде жүрген сұрақтың жауабын ата-анасынан ала алмағандықтан, көшедегі жат ағымның өкілінен сұрап, оның етегінен ұстап, оп-оңай соңынан кетеуі де мүмкін. Сол себепті бірінші кезекте дінге қызығушылығы бар баланы, интернетке алаңдатпай, мешіттен діни сауатын ашып, зайырлы тәрбие беретін мектептерде білім алып, тарих, дәстүрлі құндылықтарымызды, зиялы тұлғаларымыздың өмірін балаға өнеге етіп айтып, келеңсіздікке тап болмау үшін, тәрбиемен қатар үйреткен дұрыс. Бала қолындағы смарфонмен сіздің қасыңызда болғанымен ой-санасы мен жан-дүниесі өзге жақта болып қалмасын. Әр жас бір отбасында тәрбиеленеді. Яғни белгілі бір отбасында дүние есігін ашқаннан бері әрқашан жанында болып, қамқорлығында болады. Осы себептен, жастардың дүниетанымы мен діни ұстанымына елеулі ықпалын тигізетін оның жанұясы, жақын-туысқандары болып табылатындықтан діни дүниетанына отбасындағы тәрбиесі әсер етеді.
