Ел президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы Қазақстан халқына Жолдауында бірқатар маңызды мәселелерді көтеріп, алдағы уақытта шешілуі тиіс екенін мәлімдеген еді. Мемлекет басшысы өз сөзінде Қоғамда заң мен тәртіп идеологиясын терең орнықтыру қажет екендігін атап өтті.
– Цифрлық технологиялардың күнделікті өмірімізге жаппай енуі түрлі алаяқтардың көбеюіне әкеп соқтыруда. Оған бәріміз куә болып отырмыз. Сондықтан, қазір қаржы және экономика негіздерін білу, қарапайым цифрлық дағдыларды меңгеру аса маңызды болып тұр. Осы ретте «Amanat» партиясы ұсынған «Қарызсыз қоғам» жобасын атап өткім келеді. Азаматтардың қаржылық сауатын арттыруға арналған осы жобаға былтыр 65 мың адам қатысты. Ал, биыл одан да көп адам қатысады. Мектептерде, жоғары оқу орындарында қаржылық және цифрлық сауаттылық негіздерін үйрететін білім бағдарламасын енгізу қажет. Бұл жұмысты Үкімет қаржы саласын реттеу органдарымен бірге атқаруы керек. Мұның бәрі азаматтарымыздың әртүрлі алаяқтардың құрығына түсіп қалмауына мүмкіндік береді. Құзырлы органдардың бәрі заңға бағынатын жұртқа зардабын тигізіп жатқан алаяқтыққа және сол сияқты басқа да заңсыз әрекеттерге қарсы батыл шаралар қабылдауға тиіс. Қазір «Құқық бұзушылықтардың алдын алу туралы» заң жобасы әзірленіп жатыр. Осы заңның талаптарын орындау үшін қоғам мен мемлекеттік аппарат күш жұмылдыруы керек. Сонда ғана жағдайды түзетіп, заң үстемдігін және азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ете аламыз, – деді мемлекет басшысы.
Осыған байланысты Түркістан өңірінде «Smart city» жобасын жүзеге асыру аясында 188 автобусқа «Alem Pay» төлем жүйесі орнатылды. Өткен жылы билеттің 44 пайызы қолма-қол ақшасыз сатылған. 35 мектепте кіруді басқару жүйесі мен SOS түймелері қамтамасыз етілді. Жалпы қалада 456 бейнебақылау камерасы бар және 20 мектептегі камералар полицияның басқару орталығына қосылған. 50 тұрғын үй кешені коммуналдық жылу мен су есептегіштерімен жабдықталған, 120 смарт шам орнатылған. 109 байланыс орталығы пайдалануға беріліп, ашылғаннан бері 37 508 қоңырау түскен. Бүгінде халыққа көрсетілетін мемлекеттік қызметтердің 92 пайызы электронды түрде беріліп жатыр. 50-ден астам қызметті тек Egov арқылы ғана емес, жиі қолданылатын банктік қосымшаларда да алуға болады. Облыстың инфрақұрылымы 20 халыққа қызмет көрсету орталығынан, 52 бэк-офистерден, 120 Connection Point-тен және 2 арнайы халыққа қызмет көрсету орталығынан тұрады. «Цифрлық Нотариат» іске қосылған 2023 жылдан бері Түркістан облысында онлайн режимде 652 мың сенімхат берілген. Көліктерді тіркеу қызметі 127 мың рет пайдаланылды. Түркістан облысының тұрғындарын толғандыратын мәселелердің бірі – сапалы байланыс пен интернетке қол жеткізу. Облыста 829 елді мекен (ЕМ) бар. Оның ішінде 2G (100 ауыл), 3G (386 ауыл), 4G (304 ауыл) мобильді технологиялары арқылы интернетпен қамтамасыз етілген. 203 ЕМ ADSL технологиясы бойынша тіркелген интернетпен және 416 талшықты-оптикалық технология арқылы қамтамасыз етілген.
Президенттің айтуынша, “Кез келген қоғамның, соның ішінде біздің қоғамның да басты ұғымдарға негізделген сұраныстары – әділдік және қауіпсіздік. Осы негізгі сұраныстардың толығымен өтелуі мемлекеттің тиімді жұмыс істейтінін айқын көрсетеді. Елімізде ауқымды реформалар кезең-кезеңімен жүзеге асырылып жатыр. Саяси жаңғырудың нәтижесінде азаматтарымыздың өз ойы мен пікірін ашық айтып, мемлекеттік шешімдер қабылдау үдерісіне араласуына жол ашылды. Сондай-ақ әлеуметтік-экономикалық тұрғыдан терең өзгерістер жасалып жатыр”.
Жалпы мемлекет басшысының жолдауына қатысты пікірлер легі бар.
Елге адал қызмет ету – бәріміздің міндетіміз!
Қазіргі таңдағы өзекті мәселелердің бірі — қоғамдағы сыбайлас жемқорлық. Осы келеңсіз құбылыстың үдеп бара жатқаны ұрпақ тәрбиесіне зиян әкелетіні бәрімізді алаңдатады. Бұл мәселеге тереңірек үңілетін болсақ, сыбайлас жемқорлық ел болашағына, ұлттық қауіпсіздікке үлкен зиянын тигізеді. Яғни, осы келеңсіз құбылыспен күресу – барша халықтың алдында тұрған ортақ мәселе екені айқын.
Халық сенім артып, жұмыс істеуіне мүмкіндік берілген басшы, әрбір мемлекеттік қызметші, жалпы әрбір адам сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресуі тиіс. Өйткені, сыбайлас жемқорлық – мемлекеттің дамуына кедергі келтіретін зиянды әрекет. Заңды бұзу, халық қазынасына қол салу – арсыздық қана емес, қылмыс.
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев «Жемқорлықтың барлық түрімен ымырасыз күрес – мемлекетіміздің одан әрі дамуының басымдығы. Парақорлық, тамыр-таныстық, қоңырау шалу арқылы мәселе шешу және тағы басқа келеңсіздіктер жылдар бойы азаматтардың мемлекеттік институттарға деген сеніміне селкеу түсіргенін білесіздер. Осы орайда халықтың әділдікке деген үміті азая бастады. Сондықтан менің сайлау алдында берген уәделерімнің бірі жемқорлықты түбірімен жойғанша ымырасыз күрес жүргізу болды» дей келе осы індетке қарсы күресті күшейтуді тапсырған болатын.
Қызмет өкілеттігін теріс пайдалану, билікті не қызметтік өкілеттікті асыра пайдалану, пара алу, пара беру, парақорлыққа делдал болу, қызметтік жалғандық жасау, көрінеу жалған сөз жеткізу, сеніп тапсырылған бөтен мүлікті иеленіп алу немесе ысырап ету, көрінеу жалған жауап беру, сарапшының жалған қорытыңдысы немесе қате аудару, жалған жауап беруге немесе жауап беруден жалтаруға, жалған қорытынды беруге не қате аударуға сатып алу, лауазымды адамдардың сот үкімін, сот шешімін немесе өзге де сот актісін орындамау, осындай қылмыстардың барлығын сыбайлас жемқорлық байланыстырады.
Сыбайлас жемқорлық әлеуметтік-экономикалық даму, нарықтық экономиканы құру, инвестициялар тарту процесін баяулататын және демократиялық мемлекеттің саяси және қоғамдық институттарына кері әсер ететін, елдің даму болашағына айтарлықтай қауіп төндіретін құбылыс. Сонымен қатар, сыбайлас жемқорлықпен пәрменді күресу үшін халықтың құқықтық сауатсыздығын жоятын, құқықты түсіндіру жұмысының деңгейі мен сапасын арттыру керектігінің маңызы зор.
Халық өздерінің құқықтарын, өздеріне қарсы қандай да бір құқыққа қайшы іс-әрекет жасалған жағдайда қандай іс-қимыл қолдану керектігінің нақты жолдарын толық білулері қажет. Конституциялық тәртіпті қорғау, сыбайлас жемқорлықпен күрес аясында тиімді, бірыңғай жалпы мемлекеттік саясат жүргізу, мемлекет пен азаматтардың өмір сүруінің барлық салаларында сыбайлас жемқорлық пен оның көріністері деңгейін төмендету, қоғамның мемлекетке және оның институттарына сенімін нығайту бүгінгі күндегі басты мақсат болып табылады.
Мақтаарал ауданы әкімдігі тарапынан аудан аумағында сыбайлас жемқорлықтың алдын алу және сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру мақсатында біршама жұмыстар атқарылуда. Атап айтқанда, Мақтаарал ауданы әкімдігі жанындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссия құрылған. Комиссия тарапынан әр тоқсан сайын кемінде 1 рет аудан аумағында сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін талдап, жергілікті атқарушы органдар тарапынан сыбайлас жемқорлыққа қарсы атқарылып жатқан жұмыстары туралы отырыстар өткізіліп, сыбайлас жемқорлықтың алдын алу бағытында тапсырмалар беріледі.
Одан бөлек, аудан әкімдігі тарапынан сыбайлас жемқорлықтың алдын алуға бағытталған іс-шаралар жоспары бекітіліп, аудандық дербес бөлімдер, дербес бөлімдерге бағынысты мекемелерден, кенттер және ауылдық округі әкімдерінен жоспардың орындалуы туралы әр ай сайын мәліметтер жинақталады. Іс-шаралар жоспарына сәйкес, ауданның дербес бөлімдері, кенттер және ауылдық округ әкімдері әр тоқсан сайын кемінде 1 рет жергілікті БАҚ-ға авторлық мақалалар жариялап, әр жарты жылдықта 1 рет әлеуметтік желілерге сыбайлас жемқорлыққа қарсы атқарылып жатқан жұмыстар туралы желі қолданушыларына есеп береді. Сонымен қатар, аудан аумағындағы барлық мемлекеттік мекемелердің ғимараттарының баршаға көрінетін орындарына сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыратын нақыл сөздер мен кері байланыс телефондары көрсетілген жадынамалар орналастырылған.
Менің өкіміммен ағымдағы жылдың 05 сәуірінен бастап 21 мамыр аралығында аудан әкімі аппаратында, ауданның дербес бөлімдерінде сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдаулар жүргізілді. Ішкі талдау нәтижесінде 5 сыбайлас жемқорлық тәуекелдері анықталды. Анықталған сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін жою мақсатында іс-шара жоспары дайындалып, жоспар негізінде тиісті жұмыстар атқарылды.
Аудан әкімі аппаратында, ауданның дербес бөлімдері мен оларға бағынысты мекемелерде, кенттер мен ауылдық округі әкімі аппаратының қызметшілеріне сыбайлас жемқорлыққа қарсы біліктілікті арттыру мақсатында ай сайын кемінде 1 рет құқықтық оқу жиналыстары өтуде.
Мекемелердің әлеуметтік желі парақшаларында сыбайлас жемқорлықтың алдын алуды дәріптейтін мақалалар тұрақты түрде жариялануда. Аудан әкімі аппаратының мемлекеттік қызметшілеріне ай сайын 1 рет сыбайлас жемқорлық қылмыс жасағандығы үшін ұстау туралы видеороликтер көрсетіліп жатыр. Сонымен қатар, аудан әкімі аппаратына келуші азаматтардың күту орындарына сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті дәріптейтін видеороликтерді көрсету үшін арнайы LED экрандар орналастырылған. Әрине, бұл жұмыстардың барлығы да тұрғындардың құқықтығын сауаттылығын арттыру, сыбайлас жемқорлыққа нөлдік төзімділікті қалыптастыру үшін жүргізілуде.
Мемлекеттік қызмет, басшылық – елдің аманатын орындауға берілген мүмкіндік және аманат. Осыған адал болып, адал қызмет ету – бәріміздің міндетіміз.
Асанов Бақыт Насырханұлы,
Мақтаарал ауданының әкімі
