Ел ішіндегі татулық пен ұлттар арасындағы достықты насихаттау маңызды

Түркістан облысының тұрғындарының назарына көпұлтты мемлекет жағдайындағы бірегейлікті сақтау үшін, жас ұрпақты этномәдени бірлестіктердің қызметі салаларына тартудың маңызы зор екендігін түсіндіреміз. Қазақстан халқы Ассамблеясы бүкіл әлемге Қазақстанның этносаралық қатынастар саласында жүргізіп отырған саясатының табысты екенін паш етіп келеді. Кеңінен алғанда, негізінен Ассамблея жұмысының арқасында біздің елімізде этносаралық және конференссияаралық келісімнің бірегей моделі қалыптасты. Ел ішіндегі татулық пен ұлттар арасындағы достықты насихаттау, оны халыққа түсіндіру, соның негізінде қоғамдық пікірді қалыптастыру Қазақстан дамуының негізгі кепілі бола алады.Тіл саясаты Қазақстандағы ұлт саясатының маңызды тармақтарының бірі болып табылады. Қазақстан Рспубликасының бүгінгі таңда жүргізіп отырған тіл саясаты ең алдымен елдің әлеуметтік – саяси тұрақтылығына, қоғамдағы ұлтаралық, этносаралық келісімдерді нығайтуға бағытталған. Себебі, әр ұлттың тілі мен мәдениеті, даму жағдайлары белгілі бір мөлшерде халықтар арасындағы қарым – қатынастарға, байланыстарға да өз әсерін тигізеді.

Қазақстан дүниежүзілік өзгеде бір қатар мемлекеттер сияқты көп ұлт өкілдері қоныс тепкен аймақ болып саналады. Түрік және славян тілді қауымдардың ірі топтарының қазақ жерінде мекендеуі ұлтаралық қатынас мәселелерін әрдайым басты назарда ұстап, реттеп отыруды талап етеді. Басты орын алып отырған осы мәселені шешу ішкі саясатта Қазақстан тәуелсіздігімен алысымен-ақ күн тәртібіне қойылды. Көпұлтты Қазақстан мемлекетінде әртүрлі ұлттық мүдделерді шешудің бір ғана жолы бар. Бұл қазақ ұлтының біріктіруші рөлі негізінде барлық халықтардың тепе-теңдігі қамтамасыз ету болып табылады.Бұл қазақ ұлтының біріктіруші рөлі негізінде барлық халықтардың тепе-теңдігін қамтамасыз болып табылады.

Қазақстанда жалпы мемлекеттік және ұлттық мүдделердің бірлігі, ұлтаралық қатынастың үйлесімді сабақтасуы айрықша мәнге ие болып отыр. Бірақ бұл Қазақстанда ұлттық қарым-қатынас мәселелері түбегейлі шешілді деген сөз емес. Қазіргі уақыттағы ең басты мәселе азаматтық татулық пен ұлтаралық келісім, халықтар достығы, ынтымақтастық пен бауырластық мәселелерін нығайту экономикада орын алып жатқан дағдарысты жою, әлеуметтік шындық, сөз бен істің үйлесімділігі сияқты принциптерді жүзеге асыру жолдарын іздестіру. Ұлттық мақтаныш пен ұлтжандылықтың мағынасын дұрыс бағалау –өзара түсіністік пен халықтар бірлігін нығайтуға үлкен үлес қосады.

Қазақстанның даму, өсу, өркендеу жолындағы басым бағыттарының бірі — ұлттық келісім, ұлтаралық қарым-қатынас мәдениетінің жоғары деңгейі екені даусыз.Қазақстан әлемнің басқа мемлекеттері үшін ұлтаралық келісімнің, тұрақты және орнықты дамудың үлгісі бола алады. Бұрынғы Кеңес Одағының бір де бір мемлекетінде ұлттар мен диаспоралар осындай келісімде өмір сүріп жатқан жоқ. Қазақстандағы ұлттық мәселенің мұндай жағдайы, әлбетте, қарама-қайшылықтармен емес, ұлтаралық қатынастардың ерекше адамгершілік үлгісімен және әр түрлі мәдениеттердің өзіндік бай симбиозыментүсіндіріледі. Қазіргі және келешек ұрпақтың басты міндеті – бір-біріне деген ықыласты қатынастар, төзімділік және көпұлттылық кемшілік емес, керісінше, мемлекеттің артықшылығы болып табылатын Қазақстан территориясында өмір сүріп жатқан әрбір халықтың тілі мен мәдениет құрметтеу арқылы осы бейбітшілікті аялау және сақтап қалу болып табылады.

Қазақ моделі бастапқыда этникалық топтардың қоғамдық ұйымдары, этномәдени бірлестіктер мен мемлекет ұсынатын азаматтық қоғам институттарының сындарлы шығармашылық өзара іс-қимылы негізінде «төменнен» құрылды. Қазіргі таңда Қазақстан Республикасы – өркениетті ел ретінде әлемге танылған мемлекет. Біздің еліміз келешегі айқын демократиялық мемлекет ретінде беделге ие және бұл жетістікке жетуімізде Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың тарихи рөлінің орасан зор екендігі баршамызға белгілі. Қазақстан өз тәуелсіздігінің алғашқы күнінен бастап халықаралық аренада мемлекеттіліктің жаңа сипаттағы қатынастарын қалыптастырды. Олар бейбіт қатар өмір сүру мен көпқырлы ынтымақтастықтың тең құқылық, өркениетті даму, егемендікті және аумақтық тұтастықты құрметтеу ұстанымдарына негізделген.

Барлық этностардың азаматтық және әлеуметтік мәртебесі өте жоғары. Олардың өкілдері ұлттық азшылық ретінде әрекет етпейді, бірақ толық құқыққа ие біртұтас Қазақстан халқының азаматтары ретінде қарастырылады.Этникалық топтардың мүдделері ассамблеяның парламенттік кепілдік берілген өкілдігі арқылы қамтамасыз етіледі, соның нәтижесінде еліміздің барлық этностарының мүдделерінің жиынтығы ретінде ассамблеядан сайланған Мәжілістің 9 депутаты оның мүддесін қорғайды. Қазақстандық модель «Әртүрлілік арқылы бірлік» шоғырландырушы қағидасына негізделген. Мемлекеттің этникалық тілдер мен мәдениеттерді қолдау жөніндегі мақсатты саясаты мәдени әртүрлілікті сақтауға және көбейтуге ықпал етеді.Сонымен қатар, Қазақстандағы ұлтаралық қатынастар түбегейлі саясаттандырылған.Этносаралық толеранттылық туралы айтатын болсақ, ол белгілі бір қалыптасу кезеңдерін бастан өткерді, оларды шартты түрде былайша бөлуге болады:

Бірінші кезең (1989 жылдан 1995 жылға дейін). Ол этномәдени бірлестіктердің құрылуының басынан 1995 жылғы Конституцияның қабылдануы мен Қазақстан халқы Ассамблеясының құрылуы нәтижесіндегі қазақстандық үлгінің заңнамалық және институционалдық ресімделуінің басына дейін сипатталады.Екінші кезең (1995 жылдан 2002 жылға дейін). Қазақ болмысының параметрлері анықталды. Қазақстан Республикасының мемлекеттік бірегейлігін қалыптастыру тұжырымдамасы негізінде қазақ қоғамының қазақ халқының төңірегіне топтастырылуы қамтамасыз етілді. Қоғамда этникалық және конфессиялық қатынастарды саясиландырудан бас тартуға қатысты түбегейлі консенсусқа қол жеткізілді.

Үшінші кезең (2002 жылдан 2007 жылға дейін). Этносаралық толеранттылықтың қазақстандық моделін қалыптастыру саясатын қамтиды. Бірқатар бағдарламалық құжаттар әзірленіп, қабылданды – Қазақстан халқы Ассамблеясының 2011 жылға дейінгі Стратегиясы, Тілдерді дамыту мен қолданудың мемлекеттік бағдарламасы, «Қоғамның идеологиялық топтастырылуы Қазақстан прогрессінің шарты ретінде. ” 2006-2008 жылдар аралығында Этносаралық және конфессияаралық келісімнің қазақстандық моделін жетілдіру бағдарламасы жүзеге асырылды.Төртінші кезең. 2007 жылы басталды. Ол қазақстандық қоғамның біртұтас халыққа бірігуімен, мемлекеттік ұлттық саясаттың Қазақстан халқының ұлттық бірлігін нығайту саясатына көшуімен сипатталады.Бүгінде Қазақстанда сан алуан мәдениеттер үйлесімді өмір сүріп, дамып келеді. Біздің мемлекет көп ұлтты ғана емес, ол барлық азаматтарды біріктіріп, өз елінің патриоты ете алды.

Қазақстан Республикасының Конс­ти­туция­сында этносаралық және кон­фес­сия­аралық қатынастар саласын рет­тейтін нор­малар бар. Ол «біз, Қазақстан халқы» деген сөз­дерден басталады, бұл еліміздің барлық аза­маттарының ортақ идеясын білдіру және біз біргеміз, біртұтаспыз деген қағидаға негіз­делген.Қазақстан Республикасы Конс­титуциясы­ның 1-ші бабында Қа­зақстан Республикасы қызметі­нің негізгі прин­циптерінің бірі «қоғамдық татулық пен саяси тұ­рақтылық» деп жария етіл­ді. Бар­лық азаматтардың, олар­дың ұл­ты­­ның қандай екеніне қа­ра­­мастан, құ­қықтары мен бос­тан­дықтарының теңдігі бекітілген. Осылайша, біздің еліміз, ең ал­дымен, мәдениеттердің, тілдердің, халық дәстүрле­рінің алуан түр­лілігін мойындай отырып, аза­мат­тық қоғам құру жолын таң­дады. Сондықтан Елба­сымыз ке­лесі қағи­даттарды белгілеп бер­­ді, олар:

– Мемлекеттің мүлтіксіз да­муы­ның, өзара сыйластық пен қо­ғам­ның жауапкершілігін сақ­таудың мызғы­мас­тығы;

– Қазақстан халқының бірлігі;

– Этностық, конфессиялық, мә­дени және тілдік әралуандық;

– Қазақ халқының біріктіруші рөлі;

– Барша этностарға мәдениетті, тілдер мен дәстүрлерді дамы­ту үшін барлық қажетті жағдай­лар­дың жасалуы.

Осындай қағидаттар негізінде, бү­гінде Қазақстанда этносаралық келісімді қамтамасыз етудің тиім­ді саяси-құқық­тық жүйесі қалып­тасты.Ассамблея қоғамдық келісім мен бірлікке қатысты Конституция норма­ларының толық, табысты және мүлтіксіз іске асырылуын қам­тамасыз етеді.Бүгінгі күні қоғамдық са­наны, әлеу­меттік саясатты жаң­ғырту міндеттерін айқындаған Қа­зақстан халқы Ассам­блеясы да­муы­ның 2025 жылға дейінгі тұжырымдамасы қабыл­данған.Еліміздің жаңа тарихының шешуші кезеңдерінде Ассамблея әрдайым тұ­рақтан­дырушы және біріктіруші рөл атқарып келеді және еліміздегі бейбіт­шілік пен келісімнің шынайы кепілі болып қала беретініне сенеміз.

Бүгінде біздің облысымызда 816 мыңнан астам халық болса, оның ішінде 35 түрлі ұлт өкілдері тату-тәтті тұрмыс кешуде. Ел­дің ынтымағы мен бірлігін арттырып, достықтың бесігін тербетіп отыр­ған 11 этномәдени бірлестік нә­ти­желі де белсенді жұмыс атқарып келеді.
Қоғамдық келісім мен жалпы ұлттық бір­лікті насихаттау бойын­ша облыстық іс-шаралар жоспары бекітіліп, жүзеге асы­рылуда. Мемлекет бас­шысы атап көр­сет­кендей, жас буынға жан-жақты қол­дау көрсете отырып, бәсекелік қабілетін арт­тыруға баса көңіл бөлінетін бо­лады. Білім мен технология, жо­ғары еңбек өнімділігі – ел да­муы­ның басты қозғаушы күші болмақ.Сондықтан, ендігі жерде руха­ни құнды­лықтарымызды ны­ғайта отырып, Тәуел­сіз­дігімізді баянды ету жолында аянбай еңбек­тенуіміз біздің әрқайсы­мыз­дың азаматтық борышымыз деп білемін.

Президент Қасым-Жомарт Кемел­ұлы Тоқаевтың «Тәуелсіздік бәрінен қымбат!» деген бір ауыз сөзі әрқайсы­сы­мыздың мәң­гі­лік ұранымызға айналып, әрбір қа­зақ­стан­дықтың жүрегінен орын алып, рухын кө­теруге жаңа серпін беретіні сөзсіз.Тәуелсіздік жылдарында қо­ғамды талан­тымен таңғалдырған, білік­ті де білімді жас ұрпақ өкілдері өсіп жетілді. Сонау, тәуел­сіздік алған алғашқы жыл­дардың өзінде, елдегі қиыншы­лықтарға қарамастан, Тұң­ғыш Президент – Елбасы «Болашақ» бағдар­ламасын ұсы­нып, талантты ұл-қызда­ры­мызды сапа­лы білім алып, елімізді өркен­детуге өркениетті елдердің тәжірибесін тара­туда үлгі болады деген үкілі үмітпен әлемнің белгілі университеттеріне жі­берді және олардың бұл күндері елі­міздің әлеу­мет­тік-экономикалық дамуы­на қомақты үлес қосып келе жат­қаны белгілі.Енді, Елбасының сарабдал саясатын жемісті жалғастырып, Тә­уелсіздік жылда­рында дүниеге келген, әлі қоғамға танылып үл­гермеген талантты жастарды қол­дау мақсатында «Тәуелсіз­дік ұр­пақтары» атты грант тағайын­дауды тап­сыруы – Мемлекет бас­шысының алаш ардақтысы, ұлы ақын Мағжан Жұмабаевтың «Мен жастарға се­немін…» деген жалынды жырымен үндесіп, жас­тардың Отанға шексіз сүйіспен­ші­лікпен қарап, халқына адал қызмет етуіне жол ашу деп бағалауға болады.

Президентіміз Қасым-Жомарт Ке­мел­ұлы Тоқаев айтқандай, біз­дің мақ­са­тымыз – келер буынға Қазақстанды тұғыры берік, эко­но­микасы қуатты, рухы асқақ мем­лекет ретінде табыстау және сол істерді лайықты жалғастыратын жасампаз ұрпақ тәрбиелеу. Ұрпақ тәр­биесімен айналысу – әрбір аза­мат­тың қоғам алдындағы қастерлі де қасиетті парызы.
Баршамызға белгілі, Қазақстан халқы Ассамблеясының ХХІХ сес­сия­сында Елбасымыз парасатты шешім қабылдап, Ассамблеяны басқаруды Қа­зақстан Республи­ка­сының Пре­зиденті Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаевқа ұсынып, мем­лекеттік саясаттың сабақ­тастығын қамтамасыз ететініне сенім біл­дірді. Өз кезегінде Ассамблея мү­шелері Елбасы шешімін бір­ауыздан қолдады.Мемлекет басшысы сессияда сөй­леген сөзінде Ассамблея – бұрын-соң­ды ешбір елде болмаған бірегей құ­рылым екеніне тоқ­талды. Сонымен қатар, Пре­зидент: «Біз сый­ластық пен келі­сімнің, бауырмалдық пен өзара құрметтің не­гізінде еңселі ел болып отырмыз. Бұл, әрине, Елбасының арқасы. Мұны әр­дайым есте ұстауымыз қажет. Әсіресе, ко­ронавирус дерті қыспаққа алған қазіргі күрделі кезеңде халқымыздың алдында тұрған міндеттерді жүзеге асы­ру үшін біз бәріміз бір Ел, бір Ұлт болуымыз керек» деп тұжы­рым­дады.Қадірлі жерлестер, сырбойы­лық­тар! Сіз­дерді алда келе жатқан Қазақстан халқының Бірлігі күнімен құттықтай­мын!Біздің тірегіміз – тәуелсіздік, тіле­гіміз – тұрақтылық, білегіміз – бірлік.Еліміз әрбір отбасының ба­қыты мен бірлігі арқылы нығая берсін.