Цифрлық технологиялардың таралуы көптеген салалардың жаңа келбетіне әкелді

21

Түркістан облысының тұрғындарының назарына Жалпы, «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасының негізгі бағыттары жайлы баяндайтын боламыз. Бүгінде “Цифрлық Қазақстан” бағдарламасы көлік және логистика, денсаулық сақтау, білім беру, ауыл шаруашылығы салаларын цифрландыруға және электронды сауданы дамытуға мән береді. Цифрландыру – жаһандық үрдіс. Бұл үрдістен бәсекеге қабілетті экономиканы дамытуды және  халқының тұрмыс сапасын жақсартуды ойлаған мемлекеттердің ешбірі бас тартпайды. Қазақстан да осы елдердің қатарында. Шын мәнінде, елімізде денсаулық сақтаудың бірыңғай ақпараттық жүйесін әзірлеу осыдан 13 жыл бұрын басталған. Нәтижесінде, бүгінгі таңда стационарда жататын науқастардың электронды тіркелімі, емдеуге жатқызу порталы және емханаға бекітілетін халықтың тіркелімін әзірлеу жұмыстары жолға қойылды. Медицина саласын цифрландыру дәрігерлер мен пациенттердің уақытын үнемдеуге мүмкіндік береді. Электронды қызметтің нәтижесінде пациенттер зертханалық талдаулардың қорытындысын алу үшін емханаларға қазіргідей жиі бармайтын болады. Дәрігердің қабылдауына жазылу, дәрігерді үйге шақыру секілді қызметтерді электронды түрде жасай алады. Бүгінгі таңда өңірлерде медициналық ақпараттық жүйелерді енгізу бойынша қарқынды жұмыстар жүргізілуде. Қазірдің өзінде аймақтарда жекелеген медициналық мекемелердің біразы цифрлық жүйеге өтіп үлгерді. Атап айтқанда, денсаулық сақтау ұйымдарын компьютерлік техникалармен жабдықтау, олардың интернет желісіне қолжетімділігін қамтамасыз ету бағытында оң динамика байқалады.  Сондықтан Мемлекет басшысы елімізде «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасын енгізді. Аталмыш бағдарлама цифрлық технологияларды қолдану арқылы халықтың өмір сапасын арттыруға жол ашады.Цифрландырудың арқасында міндеттерді қою және олардың орындалу сапасын бағалау процесі автоматтандырылған, ашық, орталықтандырылған, тиімді болады және ең бастысы – оның нәтижесі жинақталған құрылымдық ақпарат болады. Цифрлық технологиялардың таралуы көптеген салалардың жаңа келбетіне әкелді, өнімділікті арттыруға, өмір сапасын жақсартуға жағдай жасады. Сандық трансформация косметикалық жақсартуларға байланысты емес, Бұл бизнес-процестердің түбегейлі өзгеруі.

Мемлекет басшысы Қасым Жомарт Тоқаев өзінің Қазақстан халқына жолдауында «Цифрландыру — бұл сән үрдісін ұстану емес, ұлттық бәсекеге қабілеттілікке қол жеткізудің негізгі құралы. Ең алдымен, цифрлық теңсіздікті жою, интернетке барынша қол жеткізуді және барлық азаматтардың сапалы байланысын қамтамасыз ету міндеті тұр. Бүгінде бұл жол мен электр энергиясы сияқты негізгі қажеттілік» деп цифрландырудың мемлекет саясатындағы басым бағыттарының бірі екендігін тілге тиек еткен еді.

Қазіргі таңда IT саласы дүниежүзінде үлкен сұранысқа ие болуда. Расымен де бүгінгі күн санап қарыштап дамыған заманда ақпараттық технологияларды қолға алып, дамытпасақ, еліміздің өркениетті отыз елдің қатарына енуі жай арман болып қалар ма екен.  Себебі, экономикасы дамыған, әлеуеті жоғары өркениетті елдердің барлығы дерлік  сандық жүйеге көшіп, өнеркәсібінің дамуы мен халқының әл-ауқатын жылдан-жылға жақсартып келеді.

Айту керек, «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасын жасау барысында көптеген өркениетті, дамыған елдердің тәжірибесі қолданылды. Олар цифрлық технологияны іске асыру жолында толағай жетістіктерге қол жеткізген Австрия, Дания, Аустралия, Канада мен Сингапур секілді елдерді мысалға келтіруге болады. Иә, цифрлық технологиялар көптеген елдердің экономикасын дамытуда маңызды рөлге ие.

ХХІ ғасыр – ақпараттандыру ғасыры. Қазіргі таңда білім және ғылым жүйесінің алдында жаңа мақсаттар мен міндеттер бар. Оларды шешу үшін Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша бірқатар стратегиялық және бағдарламалық құжаттарға негізделген, білім мен ғылымды дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған жаңа мемлекеттік бағдарламасы әзірленген болатын.

Мәселен, «Цифрлық Жібек жолы» бағыты – ауылдық елді мекендерде интернетке кірудің кең жолақты желісін енгізу арқылы жоғары технологиялық цифрлық инфрақұрылымды құру, телерадио хабарлар тарату желісін жетілдіру, телекоммуникациялық хабты дамытуға мән беріледі.«Белсенді мемлекетке өту» бағыты – электрондық және мобильдік Үкіметті әрі қарай дамыту арқылы цифрлық үкіметті құруды көздейді.«Креативті қоғам» – тұрғындардың цифрлық сауаттылығын арттыру, ақпараттық-коммуникациялық технологиялар саласындағы мамандардың біліктілігін жоғарылату, креативті ойлауды және осы арқылы адами капиталды дамытуды міндеттеп отыр.Сонымен қатар, төртінші «Экономика саласындағы цифрлық түрлендірулер» бағыты – ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп салаларында цифрлық технологияларды енгізу арқылы цифрлық индустрияны дамыту, еліміздің көліктік-логистикалық жүйесін автоматтандыру, электрондық сауданы дамыту, денсаулық сақтау қызметін жетілдіру, т.б., міндеттері тұр.«Цифрлық Қазақстан» бағдарламасы екі кезеңде жүзеге асырылмақ екінші кезең 2020-2025 жыл аралығына жоспарланған.

Цифрландырудың қазіргі экономиканың түрлі салаларын дамытуда қосып жатқан үлесі мол. Мобильдік билеттер, онлайн сауда, орталықтандырылған қашықтан басқару, науқастың электрондық тарихы және дәрігерлер мен пациенттердің уақытын үнемдеу сынды игіліктері бар.Ең маңыздысы – жаңа технологияларға негізделген цифрландыру арқылы ашықтық және жеделділік қалыптасады.Адамзат қауымы жыл санап емес, ай санап, тіпті апта мен күн санап цифр­ландыру заманының сиқырлы әлеміне еніп барады. Цифрландыру технологиялары дегеніміз – бұл бұрын-сонды адамзат бастан кешпеген ғажайып әлемнің жаңа құралдары. Қазіргі күні бұл технологиялар жасақталу үстінде.

Сонымен қатар, Түркістан облысындағы білім алушылардың назарына жоғары мектеп мамандарының бағалауы бойынша Қазақстандағы цифрландырудың үш деңгейін қарастырылған бағыттарды ұсынамыз. Бірінші толқын 80-жылдардың соңы мен 90- жылдардың басы. Бұл жылдары компьютердің өзі жаңа нәрсе болғандықтан, негізінен компьютерлік сауаттылықты дамытуға көңіл бөлінді, оқу орындарында компьютерлік сыныптар ашыла бастады. Екінші толқын 2000 жылдардың ортасы мен 2018 жылға дейін. Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар біртіндеп оқу процесіне ене бастады. Цифрлық құрылғылар мен бағдарламалар информатика сабағында ғана емес, басқа да пәндерді оқытуға кеңінен пайдаланылды. Үшінші толқын шамамен 2018 жылдардан басталады. Білім берудің барлық үдерісі цифрлық технология мен цифрлық трансформацияның қатысуымен жүргізіле бастады. Бұл үшінші толқын білім берудің нәтижесі мен  жалпы мазмұнына жаңашылдық алып келді.

Қазір адамдардың өмірін жеңілдетуге цифрлық бейімделу көбірек көмектесіп отыр. Мысалы, мемлекеттік мекемелермен байланысу негізінен «Мемлекеттік қызмет» сайты арқылы жүргізіледі. Қашықтан жұмыс істеу арқылы табыстың жаңа көзін тапқандар жетерлік. Мұның барлығы да балаларды мектеп жасынан цифрлық технологияларды дұрыс қолдануға үйретуді талап етіп отыр. Озық технологиялармен кіріктірілген педагогикалық әдістемелер, оқытудың жаңа технологиясы сыныптағы дәстүрлі сабақтан әжептәуір ерекшеленеді. «Phenomenal Education» деп аталатын фин журналының жазғанындай, оқу-ағарту процесін цифрландыру өте маңызды. Әсіресе, контенттің түрліше болуын талап ететін ХХІ ғасырдың оқыту процесі үшін цифрландыру ауадай қажет. Оны зерттеуші мамандар медиа, коммуникациялық ресурстар, ақпараттық ресурстар, контент жасауға арналған бағдарламалар, ойлаудың жаңа дағдысына арналған бағдарламалар, ұжымдық жұмыс жүргізуге арналған платформалар деп қарастырады.

Енді әрбіріне жеке-жеке қысқаша тоқталып өтейік. Медиа. Желілердегі медиаконтент, сондай-ақ интерактивті цифрлық оқулықтар үлкен танымалдылыққа ие әрі классикалық білім көздерін бірте-бірте ығыстыра бастайды. Коммуникациялық ресурстар. Желілерде мәлімет алмасу оқушылар мен оқытушылар үшін маңызды болғаны сонша, бұл білім беру ісін цифрландыруда өте үлкен рөл ойнайды. Бұған барлық онлайн-курстар негізделген және бұл әдіс болашақ мектептерде белгілі бір деңгейде өте маңызды орынға шығады. Қазір қашықтан оқытудың танымалдылығы сол, сервистерде онлайн жүргізілетін дәрістер арқылы бір мезгілде жүздеген аудиторияны қамтитын сыныптар жасауға болады.