Түркістан облысының тұрғындарының назарына киберқауіпсіздік саласын дамытудың 2023-2029 жылдарға арналған тұжырымдамасы туралы мәліметтерді ұсынамыз. Бүгінгі күні киберқауіпсіздік күллі әлем үшін аса маңызды мәселеге айналып отыр. Себебі технология қарыштап дамыған сайын хакерлер жеке адамдардың деректеріне ғана емес, ірі компаниялар мен ресми органдардың сайттарына да шабуыл жасай бастады. Бұл ретте Қазақстан да киберқауіпсіздік мәселесіне ерекше назар салуда. Киберқауіпсіздікті нығайту – ел тыныштығын сақтауда аса маңызды. Қорғаныс саласы, еңбек өнімділігі, өндіріс қуаты, үнем мүмкіндіктері киберқауіпсіздікпен тікелей байланысты. Сондықтан, бұл мәселеге алпауыт компаниялармен қатар шағын кәсіпорындар да жіті назар аударуы тиіс. Сала мамандары осы тақырып бойынша түрлі жиындар мен басқосулар өткізіп, міндеттерді нақтылауға атсалысуы керек. Бүгінде ғаламдық ақпараттандыру қоғамға үлкен өзгерістер енгізуде. Мамандар ақпараттық технология саласындағы қауіп-қатердің алдын алу мақсатында заманға сай әрі озық технологиялар ұсынуда. Киберқауіпсіздік және білім беру саласы бойынша ресейлік зертханамен ынтымақтастық туралы келісім аясында Мәскеудегі «Касперский зертханасының» ең үздік сарапшылары ақпан айында Алматыға арнайы келіп, оқу орнының оқытушылары мен студенттеріне, сондай-ақ, мемлекеттік мекемелер мен компаниялардың өкілдеріне арналған семинарлар жүргізіп, дәрістер оқымақ.
Ақпараттық технологиялар және киберқауіпсіздік саласын дамытудың 2023-2029 жылдарға арналған тұжырымдамасы бекітілген болатын. Бұл тұжырымдамада елдің киберқауіпсіздігін нығайтуға бағытталған қосымша шаралар көзделген. Киберқауіпсіздікті дамыту бағыты бойынша нормативтік құқықтық реттеуді жетілдіру, оның ішінде адами капиталды арттыру және ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың отандық нарығын дамыту мәселелері көрсетілген. Алғашқысында «Электрондық үкіметтің ақпараттандыру объектілерінің қорғалу деңгейі» нысаналы индикаторында 6 іс-шара көзделген, іске асырудың күтілетін мерзімі 2023-2025 жылға белгіленген, осы іс-шаралар бойынша жұмысты Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті (бұдан әрі – ҰҚК) атынан уәкілетті орган және «Мемлекеттік техникалық қызмет» Акционерлік қоғамы жүзеге асырады. Жалпы, аталған іс-шараларды орындау тиісті құзыреттілікпен жүргізіледі. Келесіде «Дербес деректерге қол жеткізуді бақылау сервисіне қосылған мемлекеттік ақпараттық жүйелердің үлесі» нысаналы индикаторында 2 іс-шара көзделген, бірінші іс-шара бойынша орындау мерзімі 2025 жылғы желтоқсанға жоспарланған, екінші іс-шара бойынша орындауды іске асыру жыл сайынғы негізде көзделген.
Үшіншісінде «ҚР-да радиожиілік спектрін заңсыз пайдалану үлесі» нысаналы индикаторында 3 іс-шара көзделген, бір іс-шара бойынша орындау мерзімі. 2029 жыл, 2 іс-шара бойынша іске асыру мерзімі 2025 жылғы желтоқсанға келеді. Радиожиілік спектрін тиімді пайдалану бөлігінде халықаралық шарттарға өзгерістер мен толықтырулар енгізу, оның ішінде Қазақстан Республикасының аумағында ұялы байланыс желілерінің кедергісіз жұмысын қамтамасыз ету:Аталған іс-шара радиожиілік спектрін тиімді пайдалану және еліміздің барлық аумағында ұялы байланыс желілерінің сенімді жұмысын қамтамасыз ету мақсатында қолданыстағы халықаралық шарттарды жаңартуға және толықтыруға бағытталған. Бұл кедергілердің алдын алу және байланысқа сапалы қызмет көрсетуді қамтамасыз ету тетіктерін әзірлеуді және енгізуді қамтиды. Қазіргі уақытта халықаралық шарттарға өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөніндегі жұмысты ҰҚК атынан Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігімен бірлесіп уәкілетті органдар жүзеге асырады. Төртіншісінде «Кибергигиена мәселелері бойынша халықтың хабардарлық деңгейі» нысаналы индикаторында 3 іс-шара көзделген, іске асыру мерзімі 2023-2025 жылға келеді. Киберқауіпсіздікті сақтау және дербес деректерді қорғау мәселелері бойынша халыққа жыл сайын әлеуметтік сауалнама жүргізу:Ақпараттық қауіпсіздік (киберқауіпсіздік) қатерлері туралы халықтың хабардарлық деңгейін арттыру бойынша жыл сайынғы негізде әлеуметтік зерттеулер жүргізіледі. Сауалнама қорытындылары бойынша ұсынымдар әзірленеді, олар кейіннен жұмыста пайдалану үшін мемлекеттік органдар мен ұйымдарға жіберіледі.
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев он ұлттық жобаны мақұлдаған болатын. Ол тізімге «Қауіпсіз ел» ұлттық жобасы да кіреді. Президент Тоқаев ұлттық жобаның негізгі міндетін көрсетіп, ел қауіпсіздігін сақтау басты мақсат екенін атап айтты. Халықтың болашағы оның қауіпсіздігімен тікелей байланысты. Қауіпсіздік – азаматтардың өмірін қауіпсіз әрі жайлы ететін біраз аспектілерді қамтитын күрделі түсінік. Осыған орай ел қауіпсіздігі үшін бекітілген «Қауіпсіз ел» ұлттық жобасы қабылданған еді.«Қауіпсіз ел» ұлттық жобасы – Мемлекет басшысы айқындаған Ұлттық даму жоспарына, Ұлттық қауіпсіздік стратегиясына және басқа да міндеттерге сәйкес жүзеге асырылатын, еліміздің қауіпсіздігі мен әл-ауқатын нығайтуға бағытталған кешенді стратегия. Осы негізде ұлттық жоба аясында елімізде ауыр қылмыстар көрсеткіші мен құқық бұзушылықтар саны азайған. Кісі өлтіру, тонау, бұзақылық қылмыстарының ашылу көрсеткіші жоғары. Қазіргі уақытта есірткі қылмысымен күресу бойынша тиісті шаралар жүргізіліп жатыр. Есірткі сатудың 33 фактісі ашылып, 18 адам қылмыстық жауапкершілікке тартылды. Соңғы 10 жылда облысымызда нашақорлар саны 960-тан 740-қа дейін кеміген. Сонымен қатар ұлттық жобаның маңызды көрсеткіштерінің бірі – 50 типтік кешен. Жоба барысында Ұлттық қауіпсіздік комитеті шекара қызметі әскери қызметшілеріне арналған тұратын кешендер салмақ. 2021 жыл мен 2025 жылдары 71 миллиард теңге қаражатқа жобалап, құрылыс жұмыстарын бастау қолға алынған. Ұлттық жоба – ел азаматтарының қауіпсіздігі мен әл-ауқатын нығайтуға бағытталған кешенді мемлекеттік бағдарлама. Ол қылмыс пен терроризмге қарсы күрестен бастап, жолдар мен киберкеңістіктегі қауіпсіздікті жақсартуға дейінгі кең ауқымды қамтиды.
«Қауіпсіз ел» жобасының негізгі мақсаттары:қылмысты азайту: азаматтар үшін қауіпсіз жағдай жасау, құқық қорғау қызметінің тиімділігін арттыру және қылмыс санын азайту;жол қозғалысы қауіпсіздігін арттыру: жол инфрақұрылымын жақсарту, жүргізушілерді оқыту жүйесін жетілдіру, жол қозғалысы қауіпсіздігін жақсарту үшін жаңа технологияларды енгізу;киберқауіптерден қорғау: елдің киберқауіпсіздігін күшейту, кибершабуылдар мен киберқылмыстан қорғау, халықтың киберсауаттылығын арттыру;экстремизм мен терроризмнің алдын алу: экстремизм мен терроризмнің алдын алу және оған қарсы тұру, жастармен жұмыс, шекаралық бақылауды күшейту және интернеттегі экстремистік насихатқа қарсы тұру;
«Қауіпсіз ел» – бұл жай ғана шаралар кешені емес, заңнама мен құқық қорғау қызметін жетілдіруге бағытталған ұлттық жоба. Жерімізде қауіпсіз және тұрақты ортаны құру үшін мемлекет пен азаматтардың тұрақты күш-жігерін қажетсінетін жоба.«Қауіпсіз ел» ұлттық жобасы іс-шаралары жалпыұлттық басымдықтарға және елімізді дамытудың ұлттық жоспарының стратегиялық көрсеткіштеріне, Ұлттық қауіпсіздік стратегиясына және мемлекет басшысы айқындаған басқа да міндеттерге қол жеткізу үшін аса маңызды тапсырмаларды белгіленген мерзімде шешуге бағытталған.
Ұлттық жобада мынадай негізгі бағыттар көзделген: Қарулы Күштерді жаңғырту;азаматтық қорғаның мемлекеттік жүйесін дамыту; шекара қызметі әскери қызметшілерінің қызмет өткеру сапасын, ішкі істер органдарының жүйесін және экстремизм мен терроризмге қарсы іс-қимыл жүйесін арттыру.
Тапсырмаларды іске асыру барысындағы тиімділіктер:қару-жарақтың қазіргі заманғы үлгілерін жасау; әскери объектілерді салу мен күрделі жөндеу; әскери басқару жүйесін жоспарлы цифрландыруды жүзеге асыру; табиғи және техногендік сипаттағы теріс әсерден қорғау объектілерінің инфрақұрылымдарын жаңарту; ТЖ қосымша бөлімшелерін құру, сондай-ақ олардың материалдық-техникалық қамтамасыз етілу деңгейін арттыру; шекара маңындағы ұлттық мүдделердің қорғалуын және шекара маңындағы халықтың жұмыспен қамтылуын көбейту; халықтың ішкі істер органдарына сенім деңгейін арттыру; халықтың радикалдану деңгейін төмендету, террорлық және басқа да зорлық акциялары уақытында кесіп түсіру; республикалық бюджетке ақшалай қаражаттың салық түрінде түсуі, тұрақты және уақытша жұмыс орындарын құру.
«Қауіпсіз ел» жобасы – жаңа сын-қатерлер мен қауіпсіздік қатерлеріне бейімделетін серпінді және үнемі дамып отыратын механизм. Алдағы уақытта ұлттық жоба негізінде төмендегідей жұмыстарды жүзеге асыру жоспарлануда: жаңа технологиялар мен жұмыс әдістерін қолдана отырып, құқық қорғау органдарының жұмысын жетілдіру;көлік және коммуникация саласындағы қауіпсіздік деңгейін арттыру; қауіпсіздік саласындағы ведомствоаралық ынтымақтастықты нығайту; тұрғындар арасында қауіпсіздік техникасы бойынша кеңінен түсіндіру жұмыстарын жүргізу.
