Елімізде бірыңғай ақпараттық жүйесі арқылы мемлекеттік қызмет түрлерін онлайн алуға мүмкіндік туды, қажетті құжаттар тізбесі көбейді. Әсіресе, Egov Mobile қосымшасымен мемлекеттік қызмет түрлерін алуға болады. Осы ретте, Түркістандық тұрғындарды ақпараттандыру мақсатында цифрландыруды дамыту, электронды үкіметтің игілігі, жасанды интеллект технологияларын қолдану жөнінде мәліметтерді ұсынамыз.
Парламент Мәжілісінің депутаты Данабек Исабековтың сөзінше, қазір сіз өз пәтеріңізден шықпай-ақ қызметтерді алуға сұраныс жасай аласыз. Ол үшін электрондық-цифрлық қолтаңба (ЭЦҚ) болуы қажет, оның көмегімен мемлекеттік қызметтің 90 пайызын ала аласыз. Электронды түрде қызмет көрсету сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін төмендетіп, мемлекет пен азаматтардың қаржылық шығынын қысқартып, адами факторды азайтады. Еліміз электронды үкімет пен финтехті дамыту индексі бойынша әлемдік көшбасшылардың қатарында.
– Республика бойынша 20 филиал, 353 фронт-офистер, 446 бэк-офистер жұмыс істеуде. Осы кезеңге дейін әртүрлі жұмыс топтары құрылып, ХҚО ғимараттарының жағдайы, санитарлы тораптарының апатты жағдайлары, көпшілікке бейімделмеген ғимараттарда орналасуы, жолсілтемелері, автотұрақтардың жоқтығы және басқа да кемшіліктер анықталып, айтылып та жазылып та жүр. Ол мәселелерді шешу мекеме басшылары тарапынан кезең-кезеңмен жасалуда. Ғимараттарға күрделі және ағымдағы жөндеу жасау Даму жоспарларына енгізілген, – деді депутат.
Ғимараттары бар кәсіпкерлермен келісімшарт жасап, заманауи ғимараттарды тегін пайдалану, шалғайда орналасқан ғимараттарға халықты шақырып, жанындағы сауда мекемелерінің саудасын жүргізе отырып, жергілікті басқарушы органдардың тарапынан жол, аялдама басқа да инфрақұрылымдарды тартып бір-бірінің дамуына үлес қосып келеді. Біраз ғимараттар модернизациядан өтіп, жаңа форматта «New ХҚО»-лар қызмет көрсетуде. Әрине, тез арада толық шешілетін мәселе емес, бұл өзекті мәселені бақылау мен үнемі назарда ұстауды қажет етеді.
Халықаралық тәжірибеге сәйкес, рәсімдерді оңайлату және көлеңкелі айналымдар үшін тиімсіз ортаны құру қадағаланбайтын экономика деңгейін төмендетудің тиімді құралы болып табылады. Осыған байланысты, мынадай бағыттар бойынша белсенді жұмыс жүргізілуде. Бұл — салықтық ынталандыру, есепке алуды жетілдіру, цифрландыру және бизнес үшін рәсімдерді оңайлату. Аталған тақырып бойынша өңір тұрғындарының сауалдарына мамандардың жауабы келесідей.
— Бағдарламалық сервис инженерлері, киберқауіпсіздік бойынша мамандар, үлкен деректерді зерттеушілер, клиенттік сервистер мен full stack серверлік бағдарламалық жасақтаманы жасаушылар сияқты жоғары білікті мамандардың аса қажетті тобын құруға арналған бағдарламаны қабылдауды ұсынамыз. Иннополис, Тель-Авив, Беларусь жоғары технологиялық паркі, Кремний алқабы және т.б. тәжірибесіне сүйене отырып, өңірлік және әлемдік нарықтарда бәсекеге түсе алатын жоғары білікті мамандардың аса қажетті шоғыры 2025 жылға қарай кем дегенде 50 000 маман болады деп санаймыз. Қолданыстағы бастамалар мен жобаларды (IT-университеттер, Астана Хаб, ТеchGarden, Зерде, Финтех Хаб, АХҚО бюросы және т.б.) ескере отырып, Білім беру IT-Альянсын құруды ұсынамыз. Бұл Альянс өз қызметінің алғашқы кезеңінде қаржы, өнеркәсіп, сауда, ауылшаруашылық және басқа да салаларды қоса алғанда, Қазақстан экономикасының негізгі салаларын цифрлық трансформациялаудың негізгі құралы бола алады, — дейді сала мамандары.
Салық салу саласында кірістерді есепке алудың ашықтығын ынталандыру, арнайы салық режимдерін жетілдіру, салықтық әкімшілендіруді оңайлату жөнінде шаралар қабылданды. Бұл ретте, онлайн кассалық машиналарды сатып алуды жеңілдету үшін ынталандыру берілді — кассалық машинаның құны салық сомасынан шегеріледі. Осылайша, шығындар өтеледі. Қолма-қол ақшасыз айналымдарды заңдастыру үшін қосылған құн салығын тіркеу бойынша шек есебіне қолма-қол ақшасыз төлемдер енгізілмейді. Бұдан басқа, патент бойынша арнайы салық режимін қолданатын кәсіпкерлер үшін саудадағы қолма-қол ақшасыз айналымдарға арналған мөлшерлеме 2%-тен 1%-ке дейін төмендеді. Шағын және орта бизнес үшін режимдерді қолдану критерийлері кеңейтілді. Тіркеу, төлемдерді төлеу ыңғайлы болу үшін, бірыңғай жиынтық төлем енгізілді. Шағын және орта бизнес үшін талап қою мерзімі қысқарды (5 жылдан 3 жылға дейін). Сонымен қатар, бірінші құқық бұзушылық кезінде айыппұл ескертуге ауыстырылды. Кәсіпкерді тіркегеннен кейін бірінші жылы жоспарлы тексерулерге тыйым салынды.
Соңғы жылдары АХҚО Бюросы қаржы индустриясының 5 000-нан астам маманын ең үздік халықаралық сертификаттау бағдарламалары бойынша оқытты. Қаржылық және инвестициялық сауаттылық бағдарламалары 20 000-нан астам адамды қамтыды. Қазіргі сәтте «Болашақ университеті» жаңа тұжырымдамасы енгізілуде, оның аясында кем дегенде 50 000 адамды қамтитындай етіп кеңейту жоспарланып отыр. Осы орайда өңір тұрғындары үшін бірқатар маңызды ақпараттарды ұсынып отырмыз. Бұл жайлы сала мамандары да кеңестерін айтуда.
Біз технологиялық прогрестен тысқары қалмау үшін алға ұмтылуымыз керек. Дамыған елдердің тізіміне кіреміз бе, жоқ па? Алдағы 10 жылда не істейтініміз — осыны анықтап береді. Адами капиталды дамытуды -шағын кәсіпкерліктен бастап экономиканың барлық салалары ескеруі тиіс. Адами капиталды дамытсақ, әрі қарай құрылымдық реформаларды жүргізіп, экономикалық өсімге қол жеткіземіз. Бұл елдің стратегиялық дамуындағы басты басымдық болуы тиіс.
Қазақстан үшін біз Сингапурдың «Skills Future» (Болашақтың дағдылары) бағдарламасына сай АХҚО-ның Үзіліссіз кәсіби даму бюросының алаңында сәтті бейімделіп, іске асырылған өзіміздің бірегей жолымызды ұсынамыз. Адами капиталды дамытуға мульти-векторлы тәсіл ұсынылады:
Агротех, финтех, едутех үлгісі және сабақтас салалардың түйіскен жеріндегі басқа да бағыттар бойынша, бүкіл халық арасында базалық цифрлық сауаттылықты қалыптастыратын бұқаралық бағдарламаны бастау керек.
Бұл бастаманың алдағы 5-10 жылдың ішінде мектеп оқушылары, студенттер, 1 миллионнан астам адамды қамтуға әлеуеті бар. Осыған байланысты ЦДИАӨМ, БҒМ, АХҚО бірлесуімен, біз «Зерде» институттарының, АХҚО Бюросының және басқа да бейінді ведомстволардың қазіргі базасында Білім беру технологиялық бағдарламаларын дамыту орталығын (EduTech орталығы) құруды ұсынамыз.
Инновациялардың көмегімен, ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың арқасында адамдар күнделікті тұрмысын өз уақыты мен ыңғайына икемдеуге үйренуде. Осы ретте IT саласының мамандарын көптеп даярлау, оларды қолдау уақыт талабы болып отыр. Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетінде де «Ақпараттық жүйелер» және «Компьютерлік инженерия» білім беру бағдарламалары бойынша IT саласының мамандары даярланады. Мәселен, «Ақпараттық жүйелер» білім беру бағдарламасының студенттері Тасқын Құрманжан, Дулат Орынбасар, Аслан Елеусіз осы жылғы дипломдық жобаларында «көмекші робот» жасап, шығарды. Роботтың басты ерекшелігі – жасанды интеллектке байланысу арқылы, қазақ тілінде еркін сөйлейді, кез келген сұрағыңызға жауап береді. Роботтың ақпараттық жүйесінде тек қазақ тілі емес, түрік, ағылшын, орыс тілдері де бар. Яғни, интернет желісінен күнделікті сіз іздейтін қарапайым сұрақтардан бастап, күрделі сауалдарға жауап беруге қауқарлы. Шынында, егер ел ішінде отандық IT саласының мамандары аз болатын болса, кадр даярлаудың да мүмкіндіктері кеми бермек. Сондықтан ең бірінші біз IT мамандарының сонымен қатар сапасын да арттыруымыз қажет. Қазіргі білім алушы жастарға бұл саланың болашағы зор екенін ұғындырып, қызықтыра білгеніміз жөн. Қазір білімділер мен білгірлердің дәуірі. Жаңа мамандықты, жаңа саланы меңгеруден қашпай, еліміздің дамуына бірге үлес қоссақ деймін.
— Біздің маңызды стратегиялық міндетіміз – Қазақстанды ІТ мемлекетке айналдыру. Цифрландыру ісінде нақты жетістіктеріміз де жоқ емес. Біз электронды үкіметті және финтехті дамыту индексі бойынша әлем көшбасшыларының қатарында тұрмыз. Былтырдың өзінде ІТ саласындағы экспортымыз бес есе өсті. Жыл соңына дейін бұл көрсеткіш 500 миллион долларға жетуі мүмкін. Әрине, мұнымен шектелмейміз, деді мамандар.
