Түркістан облысында «Бәйдібек-ата» және «Қарақуыс» су қоймаларының құрылысы жалғасып жатыр. Бұл нысандар өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына тікелей ықпал ететін стратегиялық маңызы бар инфрақұрылымдық жобалардың қатарына жатады. Су ресурстарын тиімді басқару – аграрлы өңір саналатын Түркістан облысы үшін тұрақты дамудың негізгі шарттарының бірі болып табылады. Көлемі 68 млн текше метр болатын «Бәйдібек-ата» су қоймасы Түркістан облысының Бәйдібек ауданында, Балабөген мен Үлкен Бөген өзендерінің қосылатын жерінде, жалпы аумағы 860 гектар болатын жерде салынып жатыр. Су қоймасы бөгетінің ұзындығы – 1,75 шақырым, биіктігі – 26 метр.
Бұл нысан тасқын суды жинап, вегетация кезеңінде қосымша су көлемін Бөген су қоймасына тиімді бағыттауға мүмкіндік береді. Қазіргі таңда жоба бойынша құрылыс жұмыстары 75 пайызға орындалған.
«Бәйдібек-ата» су қоймасынан Бөген су қоймасына су беру үшін «Сарқырама» каналы салынып жатыр. Ұзындығы 21,7 шақырым болатын бұл канал секундына 12 текше метрге дейін су өткізе алады және 2,5 мың гектар суармалы алқапты суармалы сумен қамтамасыз етеді. Бүгінде ұзындығы шамамен 21 шақырым болатын учаскеде жұмыстар толық аяқталды.
Ал көлемі 1,2 млн текше метрді құрайтын «Қарақуыс» су қоймасы Түркістан облысының Төлеби ауданында салынып жатыр. Қазіргі уақытта құрылыс-монтаж жұмыстары 90 пайызға аяқталған. Бұл нысан 500 гектар суармалы жерді сумен қамтуға мүмкіндік береді.
«Барлық жұмыс заманауи сапа стандарттарына сай жүргізіліп жатыр. Жаңа су қоймалары тасқын және еріген қар суын тиімді пайдалануға жол ашады, бұл су ресурстары азайып жатқан жағдайда аса маңызды. Қосымша суармалы алқаптарды игеруге, сондай-ақ Бөген су қоймасындағы су деңгейін қауіпсіз реттеуге мүмкіндік туады. Ауыл шаруашылығы, балық шаруашылығы, мал шаруашылығы мен туризмді дамытуға қолайлы жағдай жасалады. Гидрологиялық есептеулерге сәйкес, Бөген өзені арқылы орташа жылдық су ағыны 165 млн текше метрге жетеді. Сондықтан бұл суды жинап, азаматтардың қажеттілігіне бағыттау маңызды», – деді Су ресурстары және ирригация министрі Нұржан Нұржігітов.
Облыс экономикасының басым бөлігі ауыл шаруашылығына тәуелді екенін ескерсек, су қоймаларының іске қосылуы егіншілік пен мал шаруашылығының өнімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Жаңа су қоймалары суармалы жерлердің көлемін ұлғайтып, су тапшылығы мәселесін жүйелі түрде шешуге жол ашады. Бұл, өз кезегінде, ауыл шаруашылығы өнімдерінің көлемін арттырып, өңірдің азық-түлік қауіпсіздігін нығайтады. Нәтижесінде фермерлердің табысы өсіп, ауыл халқының әлеуметтік жағдайы жақсарады.
Сонымен қатар, су қоймалары климаттық тәуекелдерді төмендетуде маңызды рөл атқарады. Қуаңшылық кезеңдерде су қорын тұрақты қамтамасыз ету арқылы ауыл шаруашылығы саласындағы шығындардың алдын алуға болады. Бұл өңір экономикасының тұрақтылығын сақтап, әлеуметтік тәуекелдердің азаюына ықпал етеді. Су ресурстарының тұрақты болуы ауыл тұрғындарының жұмыс орындарын сақтап, еңбек көші-қонының төмендеуіне жағдай жасайды.
Жаңа су қоймаларының құрылысы өңірде инфрақұрылымдық дамуға да серпін береді. Құрылыс кезеңінде жергілікті тұрғындар жұмыспен қамтылып, шағын және орта бизнес өкілдері тартылды. Ал нысандар пайдалануға берілгеннен кейін су шаруашылығы саласында жаңа жұмыс орындары ашылады. Бұл облыс бойынша жұмыспен қамту көрсеткіштерінің жақсаруына және халықтың табыс деңгейінің артуына әсер етеді.
Су қоймаларының іске қосылуы өңірдегі өнеркәсіп пен коммуналдық сектордың дамуына да оң ықпалын тигізеді. Су ресурстарының жеткілікті болуы өндіріс орындарының тұрақты жұмыс істеуіне, жаңа инвестициялық жобалардың жүзеге асуына мүмкіндік береді. Инфрақұрылымы дамыған өңір инвесторлар үшін тартымды болып, бұл Түркістан облысының экономикалық әлеуетін арттыра түседі.
Экологиялық тұрғыдан алғанда, жаңа су қоймалары жер асты суларының деңгейін тұрақтандыруға, табиғи экожүйені сақтауға және су тасқыны қаупін азайтуға ықпал етеді. Бұл халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз етіп, өмір сүру сапасын арттыруға бағытталған маңызды фактор болып табылады.
Түркістан облысында салынып жатқан жаңа екі су қоймасының құрылысы өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына берік негіз қалайды. Бұл жобалар ауыл шаруашылығын дамыту, халықты жұмыспен қамту, инвестициялық тартымдылықты арттыру және экологиялық тұрақтылықты қамтамасыз ету арқылы облыстың ұзақ мерзімді дамуына қызмет етеді.
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев су ресурстарын тиімді басқару мәселесін ұлттық қауіпсіздік пен экономикалық тұрақтылықтың маңызды бөлігі ретінде атап келеді. Президенттің айтуынша, «су тапшылығы – еліміз үшін стратегиялық қауіптердің бірі, сондықтан бұл салада жүйелі әрі нақты шешімдер қабылдау қажет». Осы тұрғыдан алғанда, Түркістан облысында жаңа екі су қоймасының құрылысы аяқталуға жақындауы Мемлекет басшысы жүктеген міндеттердің өңірлік деңгейде іске асуының айқын көрінісі болып табылады.
Қасым-Жомарт Тоқаев ауыл шаруашылығы мен су саясатының өзара тығыз байланысын ерекше атап өтіп, «суармалы жерлерді сақтау және ұлғайту – аграрлық сектордың тұрақты дамуының негізгі шарты» екенін бірнеше рет мәлімдеген. Түркістан облысы – еліміздегі суармалы егіншілік кең дамыған өңірлердің бірі. Осы себепті жаңа су қоймаларының іске қосылуы егіс алқаптарын тұрақты сумен қамтамасыз етіп, диқандардың өнімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Бұл Президенттің агроөнеркәсіп кешенін дамыту жөніндегі стратегиялық тапсырмаларымен толық үндеседі.
Президент өз Жолдауларында инфрақұрылымдық жобалардың әлеуметтік маңызын да атап өтіп, «ірі инфрақұрылым – өңірлердің экономикалық дамуы мен халықтың тұрмыс сапасын арттырудың негізі» екенін айтқан. Түркістан облысында салынып жатқан су қоймалары тек ауыл шаруашылығын ғана емес, жалпы өңірдің әлеуметтік тұрақтылығын қамтамасыз ететін маңызды нысандар саналады. Су ресурстарының тұрақты болуы ауыл халқының тұрмысын жақсартып, жұмыс орындарын сақтауға және көші-қон үдерісін тежеуге ықпал етеді.
Қасым-Жомарт Тоқаев сондай-ақ климаттың өзгеруі жағдайында суды үнемдеу мен басқарудың маңызын ерекше атап өткен. Жаңа су қоймалары қуаңшылық кезеңдерде су қорын жинақтап, табиғи тәуекелдерді азайтуға мүмкіндік береді. Бұл Президенттің «экологиялық тұрақтылық – ұзақ мерзімді дамудың басты шарты» деген ұстанымымен тікелей байланысты.
Сонымен қатар, Мемлекет басшысы инвестициялық және инфрақұрылымдық жобалар арқылы өңірлердің әлеуетін арттыру қажеттігін алға тартып келеді. Түркістан облысындағы су қоймаларының құрылысы жаңа инвестициялық мүмкіндіктерге жол ашып, өндіріс пен ауыл шаруашылығында қосымша жобалардың жүзеге асуына негіз қалайды. Бұл өңір экономикасының бәсекеге қабілеттілігін арттыруға бағытталған маңызды қадам болып табылады.
Түркістан облысында жаңа екі су қоймасының құрылысының аяқталуға жақындауы Қасым-Жомарт Тоқаевтың су қауіпсіздігі, аграрлық даму және өңірлік инфрақұрылымды нығайту жөніндегі стратегиялық көзқарастарының нақты іске асуының көрінісі болып отыр. Бұл жобалар Президент атап өткен «Күшті өңірлер – ел дамуының негізі» қағидасына сай, Түркістан облысының әлеуметтік-экономикалық тұрақты дамуына қызмет етеді.
