Түркістан облысының Келес ауданында Келес өзені арқылы өтетін ескі көпірдің орнына жаңа көпір салу жоспары өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына тікелей ықпал ететін маңызды инфрақұрылымдық жоба болып табылады. Аталған жағдай облыс басшылығының тұрақты бақылауында. Қауіпсіздікті қамтамасыз ету, көпірді және инженерлік инфрақұрылымды қалпына келтіру бойынша барлық қажетті шаралар белгіленген тәртіппен кезең-кезеңімен жүзеге асырылады.
Облыс әкімінің тапсырмасына сәйкес Түркістан облысы әкімінің бірінші орынбасары Зұлпыхар Жолдасов жауапты сала басшыларымен бірге көпірдің құлауына байланысты оқиға орнына барып, көшпелі кеңес өткізді. Кездесу барысында жаңа көпір салу мәселелері талқыланып, тиісті ұйымдастыру жұмыстары басталды. Қазіргі уақытта жобалау ұйымымен жобалық-сметалық құжаттаманы (ЖСҚ) әзірлеу бойынша келіссөздер жүргізілуде.
Көпір 1970 жылдары салынған. Ұзындығы – 54 метр, ені – 11 метр, биіктігі – 6,5 метр. Аталған көпір арқылы Ушқын ауылдық округіне қарасты Достық, Қоралас және Ұшқын елді мекендерінің тұрғындары Абай ауылымен көлік қатынасын жүзеге асырған.
– Аталған көпір 55 жылдан астам уақыт бұрын салынған. Күн сайын ол арқылы мыңдаған тұрғындар мен жүздеген автокөлік қатынаған. Пайдалану мерзімі аяқталып, тозу деңгейі шекті көрсеткішке жеткен, ал бірнеше мәрте жүргізілген жөндеу жұмыстары қажетті нәтиже бермей отыр. Ең бастысы – адам шығынына жол берілген жоқ, қауіптің алдын уақытылы алу мүмкін болды. Қозғалыс жедел түрде тоқтатылды. Төтенше жағдайлар қызметі, полиция және жергілікті атқарушы органдар жедел әрекет етті. Кеше тараған бейнематериалды төтенше жағдайлар қызметінің қызметкерлері түсірген. Жаңа көпір салу туралы шешім қабылданды. Бұл жобаны мүмкіндігінше қысқа мерзімде жүзеге асыру үшін бар күшімізді саламыз. Мәселе облыс әкімінің жеке бақылауында. Жағдай тұрақты, – деді Түркістан облысы әкімінің бірінші орынбасары Зұлпыхар Жолдасов.
Бірнеше күн бойы жауған нөсер жаңбырдың салдарынан көпірде жарықтар пайда болып, орталық тіректерінің шөгу белгілері анықталған, соның нәтижесінде апатты жағдай туындады. Осыған байланысты көпір арқылы автокөлік қозғалысы шектеліп, нысан уақытша жабылды. Уақтылы қабылданған шаралардың арқасында адам шығыны мен материалдық залалдың алдын алу мүмкін болды. Зардап шеккендер жоқ.
2010 жылы көпірде орташа жөндеу жұмыстары жүргізілген. 2024 жылы «Оңтүстік жолдары» МКК тарапынан жағалауды бетонмен бекіту және өзен түбіне ірі тас (булыжник) төсеу жұмыстары атқарылған. Алдын ала мәліметтер бойынша, оқиғаның негізгі себебі – көпірдің ұзақ жылдар бойы пайдаланылуы және тірек бағандарының түбінің шайылуы. Көпір Түркістан облысының Жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасының балансында тұр.
Қазіргі уақытта автокөлік қозғалысы уақытша айналма жолдар арқылы ұйымдастырылған. Алпамыс батыр және Біртілек ауылдық округтері арқылы ұзындығы 10–15 шақырым болатын айналма жолдармен қатынауға мүмкіндік бар. Оқиға орнында төтенше жағдайлар қызметінің, полицияның және жергілікті атқарушы органдардың өкілдері жұмысын жалғастыруда. Алдағы қалпына келтіру шараларын нақтылау мақсатында техникалық тексеру жүргізілуде.
Сонымен қатар, көпір арқылы өткен «Дарбаза» ТСЖ-ның су құбыры зақымдануына байланысты Қошқаратын ауылдық округінің Ушқын елді мекеніндегі 136 абонент уақытша ауыз сумен қамтамасыз етілуде. Қазіргі уақытта 136 үйге тәулігіне екі рет үш арнайы автоцистерна арқылы су жеткізілуде. Су беру жүйесі толық қалпына келтірілгенге дейін су тасымалдау жалғасады. Қалыптасқан жағдайға байланысты Ұшқын елді мекеніндегі 40 оқушы ағымдағы тоқсан аяқталғанға дейін қашықтан оқыту форматына ауыстырылды.
Әлеуметтік-экономикалық тұрғыдан алғанда, көпір құрылысы ең алдымен ауыл шаруашылығы саласына оң әсер етеді. Келес ауданы – егін және мал шаруашылығы дамыған өңір. Жаңа көпір арқылы ауыл шаруашылығы өнімдерін нарыққа жылдам әрі шығынсыз жеткізу мүмкіндігі артады. Бұл фермерлердің табысын көбейтіп, жергілікті экономиканың дамуына серпін береді. Сонымен қатар, өнімнің сапасын сақтау мен бәсекеге қабілеттілігін арттыруға да жағдай жасалады.
Инфрақұрылымдық жобаның тағы бір маңызды қыры – әлеуметтік қолжетімділік. Жаңа көпір арқылы тұрғындардың білім беру, денсаулық сақтау және әлеуметтік қызметтерге қол жеткізуі жеңілдейді. Мектеп оқушылары мен студенттер, медициналық көмекке мұқтаж азаматтар үшін жол қауіпсіздігі мен уақыт үнемі қамтамасыз етіледі. Бұл – халықтың өмір сүру сапасын арттыруға бағытталған нақты қадам.
Сонымен қатар, көпір құрылысы кезеңінде жаңа жұмыс орындары ашылып, жергілікті тұрғындар уақытша болса да жұмыспен қамтылады. Құрылыс материалдарына, қызметтерге деген сұраныс артып, шағын және орта бизнеске қосымша мүмкіндік туады. Ал көпір пайдалануға берілгеннен кейін ауданның инвестициялық тартымдылығы артып, болашақта жаңа өндіріс және кәсіпкерлік жобаларды іске асыруға жол ашылады.
Аймақтық дамуда көлік инфрақұрылымының маңызы ерекше. Жаңа көпір Келес ауданын облыс орталығы және көршілес өңірлермен байланыстыратын маңызды көлік торабына айналуы мүмкін. Бұл ішкі сауданың дамуына, туристік бағыттардың қалыптасуына және жалпы экономикалық интеграцияға ықпал етеді.
Түркістан облысының Келес ауданында Келес өзенінен өтетін жаңа көпір салу жобасы өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына бағытталған стратегиялық маңызы бар бастама болып табылады. Бұл жоба көлік қауіпсіздігін арттырып қана қоймай, ауыл шаруашылығының дамуына, халықтың әл-ауқатын жақсартуға және ауданның ұзақ мерзімді тұрақты дамуына берік негіз қалайды.
Қасым-Жомарт Тоқаевтың сөздерінде «Инфрақұрылымдық жобалар – ел дамуының негізгі драйвері» деген ой бар. Осы тұрғыдан алғанда, Келес өзеніндегі жаңа көпірді салу жобасы аудан тұрғындары үшін жол қатынасының қауіпсіздігі мен қолжетімділігін қамтамасыз етумен қатар, экономикалық өсімді қамтамасыз ететін стратегиялық маңызы бар қадам болып табылады. Қазіргі ескі көпірдің техникалық жағдайы уақыт талабына сай келмей, жүк және жолаушы тасымалына кедергі келтіріп отырғандықтан, жаңа көпірдің салынуы ауданның логистикалық тиімділігін арттырып, ауыл шаруашылығы өнімдерін нарыққа уақытында және шығынсыз жеткізуге мүмкіндік береді. Бұл фермерлер мен кәсіпкерлердің табысын көбейтеді және жергілікті экономиканың тұрақты дамуына серпін береді.
Президент Тоқаев жиі атап өтетін тағы бір маңызды аспект – әлеуметтік қолжетімділік. «Халыққа қызмет етуге арналған инфрақұрылым барынша жақын болуы тиіс» деген ұстаным ауылдық жерлерде өмір сапасын арттырудың басты шарты болып табылады. Жаңа көпірдің құрылысы мектеп оқушыларының, студенттердің және медициналық көмекке мұқтаж азаматтардың қауіпсіз және ыңғайлы жолмен саяхатын қамтамасыз етеді. Бұл ауылдық жерлердегі демографиялық өсімді сақтау, халықтың әлеуметтік тұрақтылығын нығайту және ауылдық экономиканы дамыту үшін маңызды.
Сонымен қатар, Қасым-Жомарт Тоқаев инфрақұрылымдық жобаларды іске асыру арқылы жаңа жұмыс орындарын ашудың маңыздылығын жиі атап көрсетеді. Көпір құрылысы кезеңінде жергілікті тұрғындар үшін уақытша және тұрақты жұмыс орындары пайда болып, құрылыс материалдарына және қызметтерге деген сұраныс артады. Бұл шағын және орта бизнеске жаңа мүмкіндіктер туғызып, өңір экономикасының әртараптануына ықпал етеді. Жаңа көпір пайдалануға берілгеннен кейін Келес ауданының инвестициялық тартымдылығы артып, болашақта жаңа өндіріс және кәсіпкерлік жобаларды дамытуға жағдай жасалады.
Президент Тоқаевтың «Әрбір инфрақұрылымдық жоба халықтың өмір сапасын жақсартуға, экономикалық өсімді қамтамасыз етуге және өңірдің дамуына қызмет етуі тиіс» деген ұстанымы осы жобаға толық сәйкес келеді. Жаңа көпір тек транспорттық нысан ғана емес, сонымен қатар аудан тұрғындарының өмір сүру сапасын арттыратын, экономикалық белсенділікті күшейтетін және ауыл шаруашылығы өнімдерін тиімді тасымалдауға мүмкіндік беретін стратегиялық маңызды жобаның негізі болып табылады.
