Қазақстанда азаматтардың қаржылық тұрақтылығын қорғау және борыштық жүктемені реттеу мақсатында «Азаматтардың төлем қабілеттілігін қалпына келтіру және банкроттығы туралы» заң қолданысқа енгізілді. Бұл заң азаматтарға күрделі қаржылық жағдайда құқықтық және экономикалық шешім табуға мүмкіндік береді. Оның басты мақсаты – әлеуметтік әлсіз топтарды қорғау, борышкерлердің төлем қабілетін қайта қалпына келтіру және әділ құқықтық механизм ұсыну.
Заң үш негізгі рәсімді көздейді:
1. Соттан тыс банкроттық – төлем қабілеті төмен, банктер мен микроқаржы ұйымдарына берешегі бар азаматтар үшін қолжетімді рәсім. Берешекті өндіріп алу әрекеттері тоқтатылады, ал борыштың бір бөлігі немесе толық көлемі есептен шығарылуы мүмкін.
2. Сот банкроттығы – берешек көлемі жоғары немесе қарызды реттеу бойынша қиындықтары бар азаматтарға бағытталған. Бұл рәсімде сот борышкердің мүлкін, кірісін және жағдайын ескере отырып, қарызды қайта қарау немесе есептен шығару туралы шешім қабылдайды.
3. Төлем қабілеттілігін қалпына келтіру – табыс көзі бар, бірақ уақытша қиындыққа тап болған азаматтарға арналған. Бұл рәсім борышкерге қарыздарын кезең-кезеңімен төлеу жоспарын жасауға және қаржылық жағдайын қалпына келтіруге мүмкіндік береді.
Аталған рәсімдердің әрқайсысы қазақстандықтардың борыштық жүктемесін азайтуға, қаржылық тұрақтылықты сақтауға және несие беруші мен борышкер арасындағы теңгерімді қамтамасыз етуге бағытталған. Заң азаматтарды қаржылық қиындықтан шығару тетіктерін жеңілдетіп қана қоймай, жауапкершілік пен қаржылық мәдениетті арттыруға да ықпал етеді.
Осылайша, азаматтардың төлем қабілеттілігін қалпына келтіру және банкроттығы институты – әлеуметтік әділдікті нығайтуға, борышкерлерді қолдауға және қоғамдағы қаржылық тұрақтылықты қамтамасыз етуге жасалған маңызды қадам.
Сауран ауданы бойынша
Мемлекеттік кірістер басқармасының
Салықтық әкімшілендіру және
өндіріп алу бөлімінің
бас маманы
Қожабек Мақсат Құлахметұлы
