Қазақстанның Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі, мемлекеттік органдар мен Alaqan Technologies стартапымен бірлесіп, мемлекеттік мекемелерде «Alaqan» алақан іздері бойынша биометриялық верификация жүйесінің пилоттық жобасын енгізуде. Бұл жоба мектептер мен балабақшалардағы балалардың қауіпсіздігін арттыруға, мемлекеттік мекемелердегі қызметкерлердің кіру-шығуын бақылауға және бюджет қаражатының мақсатсыз жұмсалуын болдырмауға бағытталған.
Қазіргі таңда «Alaqan» жүйесі Шымкент қаласы әкімдігінде, «Азаматтарға арналған үкімет» КЕАҚ, сондай-ақ бірнеше мектептер мен балабақшаларда орнатылған. Бұл технологияның мақсаты — балалардың құқықтары мен қауіпсіздігін қорғау, қызметкерлердің кіріп-шығуын тіркеу, сондай-ақ бюджет шығынын арттыратын жалған жазбаларды анықтау.
Бүгінгі таңда жоба Ақмола облысындағы 91 мектепті және Ақтөбе облысындағы 68 мектепті қамтиды. Пилоттық режимде ол Батыс Қазақстан, Түркістан және Қарағанды облыстарының бір мектебінде енгізілді. Алдағы екі жылда Қарағанды облысының 150 мектебінде жүйені орнату жоспарлануда.
Сонымен қатар, «Артспорт» және «Дарабала» жобасы аясында Alaqan жүйесі Көкшетаудың 19 қосымша білім беру нысандарына баруды есепке алу үшін сәтті пайдаланылуда. Енгізу нәтижесінде ағымдағы жылдың наурыз айынан бастап бюджет қаражатын үнемдеу 60 миллион теңгеден асты.
Бүгінгі таңда жүйеде 124 мыңнан астам оқушы және 10 мыңға жуық мектеп қызметкерлері тіркелген. Оң нәтижелерді ескере отырып, жобаны стратегиялық маңызды объектілерге кеңейту мүмкіндігі қарастырылуда.
Alaqan стартапы туралы айта кетсек, компания 2020 жылдан бастап биометриялық шешімдерді, соның ішінде Alaqan Pay, Alaqan Mektep және Alaqan Business жүйелерін әзірлеумен айналысады. Жүйеде 250 мың белсенді қолданушы бар, айына 6 миллионнан астам сәйкестендіру жүргізеді. Стартап Қазақстанда белсенді дамып, Грузия мен Армения нарықтарын игеруде, сондай-ақ Африка, Оңтүстік-Шығыс Азия және Сауд Арабиясына кеңейуді жоспарлап отыр.
Жалпы биыл елімізде Industrial AI Accelerator бағдарламасымен 20 пилоттық жоба іске қосылмақ.
«Industrial AI Accelerator 2024–2025» — бұл жасанды интеллектті дамытудың ұлттық стратегиясы шеңберінде Қазақстан Республикасы экономикасының негізгі салаларында жасанды интеллектті (ЖИ) қолданбалы енгізуді ынталандыру үшін әзірленген пилоттық акселерациялық бағдарлама.
Бағдарламаны Қазақстан Республикасы цифрлық даму және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің ЖИ комитетінің қолдауымен Индустрия 4.0 бас амбассадорлары ұйымдастырады.
Акселератордың мақсаты — пилоттық жобаларды іске қосу және іске асыру, ЖИ шешімдерінің ұлттық каталогын құру және озық технологияларды пайдалана отырып салаларды трансформациялау.
Интенсивті практикалық бағдарлама Қазақстан экономикасының негізгі салаларында ЖИ шешімдерін енгізуге және масштабтауға бағытталған:
Медицина
Энергетика және мұнай-газ саласы
Өндіруші өнеркәсіп және құрылыс
Қаржы
Қатысушылар Тапсырыс беруші компаниялардың нақты міндеттеріне қол жеткізе алады, халықаралық сарапшылардың қолдауымен пилоттарды жинақтауға көмек және Қазақстанда және одан тыс жерлерде жобаларды масштабтау мүмкіндігіне ие болады.
Сондай-ақ жақында Астанада Халықаралық жасанды интеллект орталығы ашылады. Орталықтың құрылуы Қазақстанның жасанды интеллект шешімдерінің экспортын 2029 жылға қарай 5 млрд долларға дейін арттыруға, жасанды интеллекттің дамуы есебінен технологиялық және экономикалық өсудің жаңа толқынын қамтамасыз етуге және Астананы Орталық Азиядағы жасанды интеллект технологияларының жетекші орталығына айналдыруға мүмкіндік береді.
Жобаның аясында жыл сайын түрлі салалардан шамамен 10 000 талантты тарту, кемінде 1000 жасанды интеллект маманын даярлау, шамамен 100 жасанды интеллект стартапын іске қосу және жасанды интеллект саласында 10 ғылыми зерттеу жүргізу жоспарланған.
Орталық 2025 жылы ашылып, жалпы ауданы 20 000 м² болады және ол ЭКСПО-ның қолданыстағы экожүйесіне интеграцияланады. Бұл орталық Қазақстандағы жасанды интеллект индустриясының дамуына қолдау көрсететін, зерттеулерді, жасанды интеллект өнімдерін әзірлеуді және инвестициялар тартуды қамтамасыз ететін маңызды элементке айналады.
Мемлекеттік қызметтерді трансформациялаудың басым бағыттарының бірі eGov жүйесінде жеке AI-көмекшілер құру болып табылады. Кәсіби тілде оларды AI-агенттер деп атайды. Мұндай AI-агенттер арқылы азаматтарға қайда жүгіну керектігін іздеудің немесе кезек күтудің қажеті болмайды. AI-агенттер азаматтар мен мемлекеттік қызметшілер үшін пайдалы болады, ал күнделікті процестер автоматтандырылып, қызметкерлердің күш-жігерін стратегиялық маңызды міндеттерге бағыттауға мүмкіндік береді.
Мұның бәрі қорғалған контурда кез келген мемлекеттік орган үшін AI-шешімдерді тез жасауға арналған Ұлттық жасанды интеллект платформасын құруға негіз болды. Бұдан басқа, экономика салаларында жасанды интеллектті қолдану бойынша жобалар іске қосылды.
Бұл бағдарламалар мемлекеттік органдар мен жеке сектор кәсіпорындары үшін AI-шешімдерді қабылдау процесін жеңілдететін және жеделдететін бірыңғай әдіснаманы қалыптастырады және Generative Nation тұжырымдамасын дамытуға ықпал етеді.
AI-индустриясына тұрақты кадрлар ағынын қамтамасыз ету үшін министрлік AI-қозғалысты іске қосты. Оның аясында 5 жыл ішінде 1 миллион адамды оқыту жоспарлануда. Орта және жоғары сынып оқушылары үшін TUMO және Tomorrow School базасында ойын әдістерін қолдана отырып, бағдарламалау мен жасанды интеллектке бағытталған білім беру бағдарламаларын кеңейту ұсынылады.
Нәтижесінде жыл сайын 100 мың оқушы математика, бағдарламалау бойынша білімдерін жетілдіріп, креативті технологияларды үйреніп, сыни ойлау қабілеттерін дамыта алады.
Бұл Tomorrow School-да келесі кезеңде оқуға қажетті таланттардың сыни массасын құруға мүмкіндік береді. Мемлекеттік қызметшілердің деректерге негізделген шешімдер қабылдау құзыреттілігін арттыру үшін жасанды интеллект бойынша міндетті негізгі курсты енгізу ұсынылады. Корпоративтік сектор үшін жетекші IT жоғары оқу орындары базасында біліктілікті арттыру орталықтарын құру жоспарлануда. Бұл жобалар пилоттық режимде сәтті сыналған және 2025 жылдан бастап ел бойынша кең көлемде енгізу жоспарлануда.
Әр түрлі кезеңдегі AI-стартаптарды қолдау үшін Astana Hub инкубациялық және акселерациялық бағдарламалар, мысалы, AI’preneurs, Google компаниясының Silk Way акселераторы, Draper University-дің Hero Training және басқа да жобаларды жүзеге асыруда. Astana Hub BigTech компаниялары үшін тартымды алаңға айналды, олардың кеңселері ынтымақтастық үшін ашылуда.
AI-қозғалысының негізгі кезеңі – Президенттің тапсырмасымен құрылып жатқан Халықаралық жасанды интеллект орталығы – alem.ai болады.
Alem.ai – үздік ақыл-ойлар мен озық технологиялар қоғам игілігі үшін жұмыс істейтін, адамның әлеуетін ашуға, экономиканың негізгі салаларын дамытуға және жасанды интеллектті өмірдің түрлі салаларына енгізуге көмектесетін платформаға айналады.
Жалпы, бүгінде БҰҰ бағалауынша еліміз цифрландыру саласында айтарлықтай жетістіктерге қол жеткізіп отыр. 193 мемлекет арасында Қазақстан 24-орында, сондай-ақ онлайн-қызметтер индексінде 10 көшбасшының қатарына кіреді. Мысалы, интернет арқылы мемлекеттік қызметтерге қол жеткізу 92%-ға жетті.
