Түркістан қаласының тұрғындарының назарына ауыл шаруашылығын цифрландыру жөнінде мәліметтерді ұсынамыз. Осыдан он шақты жыл бұрын ауыл шаруашылығын цифрландыру туралы әңгімелер қиял-ғажайып ертегідей естілетін. Мұндай бастамаға сенімсіздік танытқандар да көп болды. «Басқа-басқа, дәстүрлі сала саналатын дәл осы ауыл шаруашылығына цифрландырудың әмірі жүре қоймас» деп қырын қарағандар да табылды. Алайда қазіргі жағдай көз алдымызға басқа көріністі әкеліп отыр. Ауыл шаруашылығы қарқынды түрде цифрландырылып жатқан салаға айналды.
Қазіргі кезде мемлекет тарапынан агроөнеркәсіптік кешенді дамыту, қолдау, оның тұрақтылығы мен тиімділігін арттыруға байланысты бірқатар жұмыс жүргізіліп жатыр. Бұл ретте цифрландыру бағытындағы жобалардың маңызы зор. Мәселен, Ауыл шаруашылығы министрлігінің агроөнеркәсіптік кешенді дамытудың 2021-2025 жылдарға арналған ұлттық жобасы шеңберінде қолға алынған шаралардың бірі – «Агроөнеркәсіптік кешенде қадағалау жүйесін әзірлеу және енгізу» жобасы. Оны 2025 жылға дейін жүзеге асыру жоспарланып отыр. Жобаға республикалық бюджеттен 930 млн теңге қарастырылған.
«Нарықты «ағартуға», өндірілетін өнімнің сапасын арттыруға, ауыл шаруашылығы өнімдерінің қадағалануын автоматтандыруға бағытталған іс-шаралар процеске тартылған уәкілетті ұйымдардың барлығын қосады және сандық-сапалық есепке алуды қамтамасыз етуге, агроөнеркәсіптік өнімнің өндірілуі мен шығарылуының бүкіл өмірлік циклін қадағалауға мүмкіндік береді. Қадағалау жүйесін іске асыру салаға инвестициялар тартуға және экспорттық өнім желісін де, ауыл шаруашылығы өнімдері мен терең өңделген өнімдер түрлерін жеткізу географиясын да кеңейтуге тікелей әсер етеді. Қадағалау жүйесі кезінде толық мониторингті енгізу ауыл шаруашылығы өнімінің сапа стандарттарын арттыруға жол ашады. Бұл қазақстандық өнімнің сыртқы нарықтардағы тартымдылығы мен бәсекеге қабілеттілігіне мультипликативті әсер етеді. Осыған байланысты автоматтандырылған жүйені құруға арналған техникалық тапсырманың жобасы әзірленді. Жоба мүдделі тараптармен келісу сатысында», деп жауап берді министрлік.
Қазіргі әлемде бәрі цифрлық рельстерге ауысады, бұл ауыл шаруашылығына да қатысты. Бұл саладағы цифрландырудың басты міндеті-өнімді өндіруге жұмсалатын шығындарды азайту, ресурстарды тиімді пайдалану негізінде оның сапасы мен бәсекеге қабілеттілігін арттыру. Жаңа технологиялар есебінен ауыл шаруашылығы кәсіпорнын басқару тиімділігін арттыру нарықтағы бәсекеге қабілеттілікті сақтауға және тіпті арттыруға ықпал етеді. Елде агроөнеркәсіп кешенін дамыту – аграрлық саясаттың маңызды бағыты. Мемлекет басшысы халыққа арнаған Жолдауында ауыл шаруашылығы саласын жаңа экономиканың драйверіне айналдыруға баса маңыз берілді. Осы тұста, Президент пәрменіне сай, елімізде Агроөнеркәсіп кешенін дамытудың мемлекеттік бағдарламасын жүзеге аса бастады. Бұл бағытта Ауылшаруашылығы министрлігі тарапынан Агроөнеркәсіп кешенін дамыту Карталар жасалды. Ол бойынша саланы 13 бағытта жетілдіру көзделуде. Соның бірі, саланы цифрландыру. Шалғайдағы шаруа қожалық иелеріне қолжетімді электрондық құжат рәсімдеуге жағдай жасау болатын. ҚР Ауылшаруашылығы министрлігінің ресми сайты жанынан Qoldau.kz Бизнеске арналған цифралық платформасы іске қосылды. Бұл қосымшада шаруаға қажетті «Көктемгі дала және егін жинау жұмыстарына жеңілдетілген дизель жанармай үлестіру», «Астық қолхаттарын ұстаушылардың мемлекеттік электрондық тізілімі», «Жайылымдарды басқару және оларды пайдалану бойынша электрондық жоспарлар», «АӨК субьектілерінің электрондық картасы» сынды медиа-ресурстар орналасқан. Сондай-ақ Агроөнеркәсіптік кешенді субсидиялау үшін өтінімдер электронды түрде өтінім бере аласыз. Осы өтінім түрін жаңақорғандық шаруалар игілігіне икемдеуде.
Айта кету керек, Qoldau.kz қосымшасында сан түрлі қызмет түрлері де бар. Яғни, «Сақтандыру өнімдері», «Геоақпараттық портал», «Көліктің серіктік мониторингі», «Сауда алаңы», «Ауа райы қызметі», «Көлік логистикасы» секілді диқаншы қауым мен шаруа үшін қолжетімді ресурстар жасақталған. Келешегі ауылда бақша өнімін еккен диқан осы қосымша құрылғы арқылы серіктес тауып, өнімін шетел нарқына шығаруға, не ұзақ мерзімді қоймаға сақтауға, электрондық сауда алаңына шығарып пұлдауға мүмкіндік туады.
Сондай-ақ Qoldau.kz сайты әзірге пилоттық жоба болғандықтан, қосымша жаңа бағыттар жасақталуда. Оның ішінде, «Ауылшаруашылық мақсатындағы жерлерді пайдалану туралы деректемелердің ақпараттық банкі», «Су шаруашылығы құрылымдарының тізілімі, суларды және олардың пайдалануын есепке алу», «Машиналарды тіркеудің электрондық кітабы», «Селекциялық және асыл тұқымды жұмыстардың ақпаратты қоры» әзірлену үстінде. Алдағы уақытта осы жобаларда жүзеге асса, портал қызметінің аясы кеңейе түспек.
