Түркістан облысының тұрғындарының назарына жалпыұлттық бірліктің қазақстандық моделі туралы бірқатар маңызды ақпараттарды ұсынамыз.
Қазақстан халқы Ассамблеясының ел этностары арасындағы этносаралық қатынастарды үйлестірудегі табысы және этностардың қазақ халқының айналасында Қазақстан халқының біртұтас халқына кірігуі міндеттерін табысты шешу болды. Қазақстанның Негізгі Заңының кіріспесінде «ортақ тарихи тағдыр біріктірген, байырғы қазақ жерінде мемлекеттілік құра отырып» деп жазылғандай. 2007 жылы конституциялық реформа нәтижесінде Ассамблея өзінің атауын өзгертеді, «халықтар» сөзі Қазақстан «халқы» деген сөзбен алмастырылады.Шартты түрде оны қалыптастыру мен дамытудың 4 негізгі кезеңін бөліп көрсетуге болады.
Бірінші кезең (1989 жылдан 1995 жылға дейін). Этномәдени бірлестіктер құру басталғаннан бастап 1995 жылғы Конституцияны қабылдау және Қазақстан халқы Ассамблеясын құру нәтижесінде қазақстандық модельді заңнамалық және институттық ресімдеу басталғанға дейін сипатталады. Екінші кезең (1995 жылдан 2002 жылға дейін). Қазақстандық этностардың салт-дәстүрлерін, тілдері мен мәдениетін сақтау құндылықтары мен азаматтық қағидатын үйлесімді ұштастыру негізінде қазақстандық бірегейліктің негізгі параметрлері айқындалды.
Қазақстандық қоғамның егемендікті, мемлекеттілікті, байырғы қазақ жерінде мемлекет құраушы қазақ халқының айналасында және ел тағдыры үшін тарихи жауапкершілікте шоғырлануы қамтамасыз етілді.
Үшінші кезең (2002 жылдан 2007 жылға дейін). Этносаралық қатынастардың қазақстандық үлгісін қалыптастыру жөніндегі нысаналы саясатты қамтиды. Бірқатар бағдарламалық құжаттар әзірленіп, қабылданды – Қазақстан халқы Ассамблеясының 2011 жылға дейінгі стратегиясы, Тілдерді дамыту мен қолданудың мемлекеттік бағдарламасы, 2006-2008 жылдар аралығында Этносаралық және конфессияаралық келісімнің қазақстандық үлгісін жетілдіру бағдарламасы іске асырылды.Төртінші кезең 2007 жылы басталды. Бұл кезеңде елдің этностық бедерінде болған түбегейлі өзгерістерді бейнелеу үшін Ассамблеяның атауы өзгертілді. Бірінші қағидат. Этностық, конфессиялық, мәдени, тілдік әралуандық біздің баға жетпес байлығымыз болып табылады. Ол біздің қоғамның идеологиялық, адамгершілік, рухани негізін құрайды, қоғамның тұрақты дамуы үшін тың қуат береді.Екінші қағидат. Мемлекет Қазақстандық этностардың мәдениеті мен тілдерін дамыту үшін нысаналы түрде барлық жағдай жасайды.Үшінші қағидат. Толеранттылық пен жауапкершілік ұлтымыздың маңызды құндылықтарына айналды.
Төртінші қағидат – қазақ халқының шоғырландырушы рөлі. Қазақ халқы әрқашан ұлттың ұйытқысы бола білді. Ол болашақта да біздің қоғамымызды біріктіруші болып қалуы тиіс. Бұл қазақ халқына елдің болашағы үшін айрықша жауапкершілік жүктейді.Бесінші қағидат – Қазақстан халқының бірлігі – Қазақстан халқы Ассамблеясының атауында көрсетілген. Біздің Конституциямыз «Біз, ортақ тарихи тағдыр біріктірген Қазақстан халқымыз» деген сөздермен басталады.
Ассамблея бүгінгі таңда қоғамдық келісім мен бірлікті нығайту, халықты біртұтас саяси ұлтқа біріктіру міндеттерін іске асыруды қамтамасыз ете отырып, қоғамның сұраныстарына жауап береді және Елбасы қойған негізгі міндеттерді орындайды. Ассамблея қоғамдық келісім мәселелерін маңызды құндылық деп санайтын барлық адамдарды біріктіреді. Олардың қатарында мыңнан астам этномәдени ұйымдар, өңірлердегі «Қазақ тілі» қоғамдары, жастар қозғалыстары, сондай-ақ, республика бойынша 2753 Қоғамдық келісім кеңесі мен 1801 Аналар кеңесі бар. Қазіргі кезеңде, Елбасының тапсырмасымен құрылған осы құрылымдар, бірінші кезекте жергілікті қоғамдастықтар деңгейінде «халық үніне құлақ асатын мемлекеттің» тұжырымдамасын жеткізеді және «кері байланыс» тетігін қамтамасыз етеді.
Қазақстан халқы Ассамблеясы құрылғаннан бергі ширек ғасыр ішінде ол халықаралық қоғамдастықтың Қазақстанды оң бағалауына ықпал ететін халықаралық мойындауға ие болған институтқа айналды. БҰҰ Бас хатшылары Кофи Аннан және Пан Ги Мун елімізге сапарлары барысында Ассамблея жұмысын жоғары бағалап, оны «БҰҰ-ның миниатюрасы» деп атады, сарапшылар келісім арқылы және біріктіруші бастамаларды нығайту жолымен барлық ұлттық топтардың дамуына негізделген ұстанымның дұрыс екенін жазады.Бүгінгі таңда қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірліктің қазақстандық үлгісін дамытудың жаңа кезеңі басталды. Уақыт бір орында тұрмайды, өмір өтеді, күн тәртібі өзгереді, алайда мемлекеттік және қоғамдық өмірдің барлық кезеңінде қоғамның бірлігін сақтау мәселесі басты мәселелердің бірі болып қала береді.
Президент Қ.Тоқаев өзінің «Сындарлы қоғамдық диалог – Қазақстанның тұрақтылығы мен өркендеуінің негізі» атты Жолдауында бұл жұмыстың бағытын нақты түрде айрықша атап өтті: «Қазақ халқының мемлекет құрушы ұлт ретіндегі рөлін ескере отырып, этносаралық келісім мен дінаралық өзара түсіністікті нығайтуды жалғастыру қажет».
Мемлекет басшысы Қ.Тоқаев қоғамдық келісімді нығайту міндетін белгілей отырып, бұл – бүкіл қоғамның күш-жігерінің нәтижесі деп есептейді. Қазақ халқы мемлекет құрушы рөлге ие болады, соның негізінде этносаралық келісім мен дінаралық өзара түсіністікті нығайту жалғастырылады. Бұл ретте, «Ел бірлігі – оның әралуандығында» қағидаты Мемлекет басшысының басты ұстанымы болып қала береді, ол біздің елімізде барлық этностық топтардың тілдері мен мәдениетін дамыту үшін жағдай жасауды жалғастыратын болады.
Бұл, келісім мен тұрақтылықтың негізі – сындарлы қоғамдық диалог арқылы қамтамасыз ету көзделетін терең прагматикалық ұстаным. Мемлекет басшысы: «Елбасының «Халықтың бірлігі – біздің ең құнды игілігіміз» деген қанатты сөздері біздің тұрақты ұстанымымыз болып қала береді. Келісім мен бірлік, даналық пен өзара түсіністік біздің алға жылжуымызға ықпал етеді», деп айрықша атап өтті.
