Қазақстанда жасанды интеллекттің бірнеше бағыттары қолға алынған, ең сұранысқа ие түрі – биометрия.
Ақпараттық технологиялар саласының маманы, магистр Айдана Ғазизова:
— Қазіргі уақытта ЖИ ретінде біз қолданып және түсініп жүрген технологиялар сенсорлық деп аталады. Мұндай алгоритм шешетін тапсырмалар тым күрделі емес. Мысалы, суреттегі бетті іздеу, сөйлеуді мәтінге айналдыру және бір тілден екінші тілге аудару. Бірақ ЖИ туралы ғылыми түсінік сенсорлық мүмкіндіктерге қарағанда әлдеқайда кең және өздігінен білім алу қабілетінде жатыр. Экономикада сенсорлық ЖИ тілді өңдеуде және дауыс синтезінде қолданылады. Бұл шешімдер тұтынушылардың үлкен ағыны бар салаларда әзірленуде, олардан деректер автоматтандырылып, сервистік талдау жүргізілуі керек. Бұл негізінен банктер, телекоммуникациялық компаниялар мен бөлшек сауда компаниялары, сондай-ақ мемлекеттік органдарда қолданылады. Цифрлық банкингте бізде кеңес беру жүйелері мен биометрикаға қатысты жобалары бар Kaspi банк бар, — дейді.
Ірі ойыншылар ғана емес, сонымен қатар әртүрлі қызмет салаларындағы салыстырмалы түрде шағын B2B компаниялары ЖИ саласындағы әзірлемелерге инвестиция салуда. Олардың мақсаты — процестерді автоматтандыру және оңтайландыру. MarketsandMarkets, озық технологияларды зерттеу агенттіктерінің бірі, жаһандық ЖИ нарығы өткен жылғы 87 миллиард доллардан 2026 жылға қарай 310 миллиард долларға дейін өседі, болжамды кезеңде жылына орта есеппен 40% өседі деген болжам айтады.
Beeline Қазақстандағы деректерді басқару жөніндегі директоры Андрей Остафичук:
— Жасанды интеллект туралы барлығымыз айтқанменен, оның не екенін түсінетіндер аз, яғни нақты білімді мұғалім ғана біледі. Жақсы жағы – біз оны барлық жерде қолданамыз. ЖИ — бұл адамның қабілетін қайта құру әрекетінің бір түрі: біз алгоритмді адам жасайтын нәрсені әлдеқайда жақсырақ және тезірек жасауға үйретуіміз керек.
Сарапшы маман Beeline-да ЖИ-ды қолданудың мысалын былай келтіреді: «Маркетингте біз оны ұсыныстар жасау және өнімдерімізді жекелендіру үшін пайдаланамыз. Тұтынушыларға қызмет көрсетуде біз мәтіндік немесе дауыстық боттарды пайдаланамыз. Біз сондай-ақ бейне аналитика бағытын белсенді түрде дамытып жатырмыз. Менің ойымша, ЖИ мүмкіндіктерін мәтінмен, фотосуреттермен және бейнелермен жұмыс істеу үшін қолдану көптеген компаниялар ұстанған бағыт.
Компания ЖИ технологияларының үлкен деректерде үлгілерді табуын және адамның орнына жауапты болжауды үйренуін қамтамасыз етуге тырысады. Әдетте, машина адамдар күтпеген үлгілерді табады. Сондықтан, барлық ЖИ негізіндегі шешімдер процесс қайталанатын, массивті және табысқа жетудің нақты критерийлері болған кезде экономикалық тұрғыдан сұранысқа ие.
Жалпы, бізде дамудың орындылығын бағалауға қатаң көзқарас қалыптасқан, сондықтан қаржылық нәтиже әкелмейтін идеялар жүзеге асырылмайды.
Сала мамандары қазір OpenAI дүрбелең тудырған кезде мынаны түсіну керек дейді: ЖИ ең жақсысын болжап, есте сақтап, жаңғырта және таңдай алады, бірақ бәрібір жаңа нәрселерді қалай жасау керектігін білмейді, кенеттен дана бола алмайды. ЖИ бөлігі ретінде нейрондық желіні пайдаланатын тағы бір сала — биометрия немесе адамды бірегей биологиялық және мінез-құлық сипаттамалары бойынша сәйкестендіру. Биометрияның ең көп тараған түрлері: саусақ ізі, бет кескіні, дауыс, көз қарашығы мен алақан тамырларының үлгісі.
MarketsandMarkets мәліметтері бойынша, биометрияның жаһандық нарығы 2022 жылы 42,9 миллиард долларды құраған, ал 2027 жылға қарай 82,9 миллиард долларға жетеді деп болжам жасайды. Қазақстанда биометрия технологиясын негізінен банктер, телекоммуникация компаниялары, FMCG ірі желілері пайдаланады. VERIGRAM қазақстандық компаниясының Уахат Бастимиев:
«ЖИ – бұл бірнеше нейрондық желілер, бір сөзбен айтқанда, сұрақтарға жауап беретін құрал. Барлығы әрине қойған сұрағыңызға байланысты. Біздің жағдайда нейрондық желілер көптеген беттердің массивінде оқытылады. Беттің қозғалғыштығына байланысты 100% сәйкестік жоқ, бірақ тексеру үшін 85% жеткілікті. Бұл ретте мұндай өнімді тек жергілікті мамандардың күшімен салу мүмкін емес. Біз әлемнің түкпір-түкпірінен әзірлеушілерді тартуға тырысамыз», деп пікір білдірген екен.
