Қазақстанда IT-саланы дамытудың оң серпіні байқалады. Бұл резиденттердің, «Астана хаб» стартаптарының саны, шет елдерге IT-қызметтер экспортының өсуі бойынша байқалады. Қазақстанда жасанды интеллекттің дамуы экономика мен қоғамды жаңғырту стратегиясының контекстінде барған сайын маңыздырақ бола түсуде. Жалпы алғанда, жасанды интеллекттің негізгі трендтері қазір цифрлық егіздер, чат боттар, компьютерлік көру, инновациялық дәрі-дәрмектерді әзірлеу, генеративті жасанды интеллект және т.б. сияқты қызықты жобаларға бағытталған.Қазақстанда IT-компаниялардың қалыптасқан экожүйесінің, цифрландырудың арқасында жасанды интеллекттің бірқатар табысты қолданылуы бар. Мысалы, медицина саласында Cerebra стартапы Қазақстанның 50 клиникасында қолданылады, Өзбекстанға экспортқа шықты, АҚШ — та, Таяу Шығыста белсенді жұмыс жүргізуде.Алматы облысы бойынша «Цифрлық көшірме», «Жеке меншік балабақшаларға арналған интеллектуалды биометриялық сәйкестендіру» жобалары, бейнебақылау камераларын орнату, облыс мектептеріне робототехника пәндерін енгізу т.б. бағыттар бойынша жұмыстар жүргізілуде.Осылайша, цифрлық технологияларды білім беру процесіне, медицинаға, қауіпсіздік мәселесіне және т.б салаларға интеграциялау, қоғамның барлық топтары үшін жаңа мүмкіндіктердің қолжетімділігін қамтамасыз етуге көмектеседі.
Бұлтты технологиялар дегеніміз не?
Бұл әртүрлі ақпаратты сақтау және өңдеу үшін ең қолайлы орын, басқаша айтқанда, бұл Интернеттегі жұмыс платформасы. Бүгінгі таңда нарықта бұлттық қызметтердің бірнеше түрі бар: iCloud, Google Play, OnLive, Xbox Live, Google.Disk, Microsoft Office Web Apps. Ең танымал соңғы екеуі, олар мәтіндік процессорды, кестелік процессорды және презентацияларды жасауға арналған бағдарламаны, сондай-ақ файлдарды ортақ пайдалану функциялары бар Интернет файлдарын сақтау қызметін қамтитын тегін онлайн кеңселер.
Тұтынушылар кәдімгі файлдарды сақтауды танымал емес деп санайды. Мұнда Dropbox, Windows Live SkyDrive және сол Google Drive сияқты қосуға болады. Айтпақшы, бұлтты технологияларды тек кеңсе бағдарламалары мен файлдық хостинг қызметтері ғана пайдаланбайды. Тіпті тегін антивирус Panda Cloud Antivirus да пайда болды. Ол инновациялық «ұжымдық интеллект» технологиясына негізделген және көптеген операциялар үшін бұлттық механизмдердің есептеу қуатын пайдаланады, Атап айтқанда, талдау, блоктау және зиянды бағдарламаны жою әрекеттері.
Бағдарламалық қамтамасыз ету мен технологияларды әзірлеуге және ілгерілетуге маманданған компаниялар үшін елеулі проблема – олардың озық бағдарламалар мен қызметтерді әзірлеуге инвестициялауға кедергі жасайтын елеулі салық жеңілдіктерінің болмауы.
IT жоба менеджері Антон Скрамовскийдің айтуынша, елімізде бұл саладағы білімді әлі де арттыруымыз керек.
«Қазақстанда түрлі байқаулар, семинарлар өткізілуде, инвестициялық платформалар мен стартаптар көтерілуде, бірақ IT саласының нақты дамуы үшін коммуникациялық платформалар емес, қалыпты оқыту қажет. Қазақстанда жұмыс істейтін мамандардың 30 пайызы өз бетімен оқытылады, тағы 10-15 пайызы шетелден шақырылады», – дейді бағдарламашы.
Қазақстанда бұл саланың дамуына қолдау көрсету үшін барлық шараларды қабылданып, тіпті мемлекеттік қолдауға жауапты құрылымдар да құрылды. Сонымен қатар, мамандардың айтуынша, ақпараттық технологиялар саласындағы жобаларды әзірлеуге мемлекет тарапынан берілетін гранттар өте пайдалы болар еді. Яғни ақпараттық технологиялар нарығының одан әрі өнімді дамуы үшін оның құрылымын сапалы өзгерту қажет.
IT саласын дамытудың инновациялық бағдарламасының іске қосылуына байланысты Қазақстанда кәсіби кадрлардың апатты тапшылығы тенденциясы байқала бастады. Бұл ресейлік және батыстық ақпараттық компаниялардың ел нарығына белсенді түрде енуіне ықпал етеді, бұл нақты жергілікті бизнесті дамыту процесін қиындатады.
Бұл жерде мәселенің бір ғана шешімі болуы мүмкін – жаңа буынның білікті кадрларының біліктілігін арттыру. Білім беру жүйесінде вариативті әдістемелер көбірек дамып, тапсырмалар тәжірибеге жақын болуы керек, мұғалімдердің кәсіби деңгейін үнемі жетілдіріп отыруға мүмкіндік болуы керек.
Бүгінгі таңда бұл деңгей тек Cisco желілік академияларында ғана ұсынылады, оның ішінде республика бойынша – 16. Орталықтары Астана және Алматы қалаларындағы STEP компьютерлік академиясында, Алматы энергетика және байланыс институтының базасында орналасқан.
«Бағдарламашылар (кодерлер, әзірлеушілер) қазір барлық жерде қажет: мемлекеттік компанияларда, банктерде, жеке кеңселерде деген сияқты. Мен қарапайым жүйелік инженерлер туралы үндемеймін. Дегенмен, кәдімгі маманды жұмысқа алу – мәселе. Екі нұсқа бар: браконьерлік немесе тәжірибеден өтіп, оны өзіңіз өсіріңіз. ЖОО қалыпты мамандарды шығармайды, сондықтан тек өзін-өзі оқытатын адамдар жұмыс істейді.
Қазір, әрине, негізінен веб-бағдарламашылар қажет. Олардың артында мобильді платформаларды әзірлеушілер тұр. 1С әзірлеушілері өте өзекті», – дейді А.Скрамовский.
