Премьер-министр Олжас Бектеновтің төрағалығымен өткен Үкімет отырысында еліміздің биылғы 11 айдағы әлеуметтік-экономикалық даму қорытындылары мен республикалық бюджеттің атқарылу барысы қаралды.Бұл туралы Үкіметтің баспасөз қызметі хабарлады.
Онда Мемлекет басшысының экономиканың орнықты өсімін қамтамасыз ету, инфляцияны тежеу және халықтың әл-ауқатын жақсарту жөніндегі міндеттерін ескере отырып, мәселелер талқыланды. Жиында Премьер-министрдің орынбасары – ұлттық экономика министрі Серік Жұманғарин, Ұлттық банк төрағасы Тимур Сүлейменов, қаржы министрі Мәди Такиев, энергетика министрі Ерлан Ақкенженов, өнеркәсіп және құрылыс, ауыл шаруашылығы, көлік вице-министрлері, сондай-ақ бірқатар өңір басшылары баяндама жасады. Өз кезегінде қаржы министрі 2025 жылғы 11 айдағы мемлекеттік қаржының атқарылу қорытындыларымен таныстыры. Оның айтуынша, сыртқы факторлардың қысымы мен әлемдік экономиканың тұрақсыздығына қарамастан, мемлекет барлық міндеттемелерін қамтамасыз етуге қабілеттілігін көрсетіп отыр.
«Бірінші тоқталып өтер жайт: мемлекеттік бюджет кірістері 21,9 трлн теңгені немесе жоспарға 100,1%-ды құрады. Өткен жылдың осы кезеңімен салыстырғанда өсім – 2,9 трлн теңгені құрады. Республикалық бюджет кірістері 13,6 трлн теңгеге жетіп, өсім – 1,8 трлн теңгені құрап, 98% атқарылды. Жергілікті бюджет түсімдердің тұрақты серпінін қамтамасыз етті: 384 млрд теңгеден асыра орындалып, 8,2 трлн теңгені құрады. Әлемдік мұнай бағасының өткен жылмен салыстырғанда $12-ға және болжамды деңгейден $5,4-ға төмендеуі, экспорттың 3,8%-ға қысқаруы – ірі кәсіпорындардан түсетін салық түсімдерінің 37%-ға азаюына әкеп соқты. Осы сыртқы факторларға қарамастан, кірістер параметрі тұрақтылығы сақталуда, және атқарылуын болжауға мүмкіндік береді», — деді қаржы министрі.
Екіншіден, салықтық және кедендік әкімшілендіру сапасын арттыру есебінен бюджетке 660 млрд теңге түсім түсті. Экспорттаушыларға 1 трлн теңгеден астам қаражат қайтарылды. Бұл шаралар бюджеттің кіріс базасын күшейтіп, бизнестің төлем қабілеттілігіне қолдау болды.
Үшіншіден, мемлекеттік бюджет шығыстары 95%, оның ішінде республикалық бюджет 96%, жергілікті бюджет 95% орындалды. Негізгі басымдықтар сақтала отырып, бюджеттің шығыстары келесі салаларға бағытталды: әлеуметтік қолдауға 8,3 трлн теңге; өңірлерді қолдауға 6,9 трлн теңге; нақты секторға 1,8 трлн теңге бағытталды. Жалпы алғанда «Жайлы мектеп», «Ауыл – ел бесігі», су және жылумен жабдықтау, газ және көлік инфрақұрылымы, тұрғын үй және жеке тұрғын үй құрылысы сияқты негізгі бағыттар бойынша 870 жоба жүзеге асырылуда.
«Кірістердің ағымдағы серпіні мен шығыстарды басқарудағы тұрақты саяси қадам, тапшылықты бекітілген ковенанттар шегінде бақылауда ұстауға мүмкіндік береді. Төртіншіден, Арнаулы мемлекеттік қор бойынша тоқтала кетсем. Бүгінгі күні қор қаражаты есебінен жалпы құны 482,5 млрд. теңге болатын 465 инфрақұрылымдық және әлеуметтік жоба жүзеге асырылуда. Мұнда өңірлерді дамытуға ерекше басымдық беріліп отыр, оның ішінде: 205 млрд теңге 258 сумен жабдықтау жобасына, 151 млрд теңге 183 денсаулық сақтау жобасына, 66 млрд теңге маңызды спорт нысандарына бағытталды. Бұл қаражат ең алдымен сумен қамту, денсаулық сақтау және әлеуметтік инфрақұрылымда өңірлерде жылдам әлеуметтік әсерді қамтамасыз етуде», — деді Мәди Такиев.
Бесіншіден, ол мемлекеттік сатып алу және мемлекеттік аудит жайына тоқталды. Сатып алу реформасы 824 млрд теңгені үнемдеуге және қайта бөлуге, сондай-ақ рәсімдерді 3-6 есе жеделдетуге мүмкіндік беріп, бюджет қаражатын пайдалану тиімділігін арттырды. Сондай-ақ жасалған шарттардың көлемі де 2 есеге өсті, отандық өндірушілерден сатып алулар 1,5 есеге көбейді, шағымдар саны 25%-ға қысқарды. Мемлекеттік аудит жүйесі заңбұзушылықтардың алдын алуды күшейтіп, 396 млрд теңге тиімсіз шығыстарға жол бермеді. Бюджетті онлайн-мониторингтеу алаяқтық схемалардың жолын кесіп, шамамен 1 млрд теңге кейін қайтарылды.
«Қаржы орталығы» акционерлік қоғамының қызметін трансформациялау бойынша «Bilimge» атты білім беруді қаржыландыру бірыңғай порталы іске қосылған. Жеке меншік мектептерді аккредиттеу құжаттары мен өтінімнен бастап жеке меншік мектептерге ақы төлеуге дейін бүкіл қаржыландыру процесі цифрландырылды. Процестерді автоматтандыру есебінен 765 жеке меншік мектеппен шарттар жедел жасалды, оның ішінде 38 млрд теңгеге 656 мектеп қаржыландырылды, қаржыландыру мерзімдері 10-15 күнге дейін қысқарды. Қаржы министрлігі Мемлекет басшысы айқындаған стратегиялық міндеттерді жүзеге асыру бойынша жүйелі жұмысты жалғастыратын болады», — деді ол.
