Байқоңыр ғарыш айлағы әлемдегі бірінші және ірі ғарыш айлағы

52

Түркістан облысының тұрғындары үшін еліміздегі ғарыш саласы бойынш ақпараттарды ұсынамыз Қазіргі уақытта Байқоңыр ғарыш айлағы әлемдегі бірінші және ірі ғарыш айлағы. Ол Қазақстанның Қызылорда облысында орналасқан. Себебі бұл жер жауыны аз, ауа райы тұрақты, елді мекендерден барынша алшақ, орбитаға зымыранды шығару барысында шығындарды аз мөлшерде қажет ететін аймақ болып табылады. «Байқоңыр» кешенінің құрамына Байқоныр қаласымен бірге ғарыш айлағы кіреді және зымыран ұшыру мақсатында 9 түрлі 15 ұшыру алаңы және баллистикалық зымыран ұшыру мақсатында 4 ұшыру үстелінен, 11 монтаждау-сынау корпустарынан (МИК) және басқа да инфрақұрылымдардан тұрады. «Байқоңыр» ғарыш айлағынан алғашқы жасанды жер серігі 1957 жылы ұшырылды. Әлемдегі тұңғыш ғарышкер Юрий Гагарин де 1961 жылы «Восток» ғарыш кемесімен қазақ даласынан ғарышқа аттанған болатын. Кейіннен АҚШ, Ұлыбритания, Канада, Италия сияқты елдер де өз азаматтарын ғарышқа ұшыра бастады. 70-жылдардың басында бұл қатарға Жапония, Қытай, Нидерланд, Испания және басқа елдер қосылды. Қазіргі таңда әлемнің 200-ден астам елі ғарыш қызметімен айналысады. Олардың көпшілігінде өздерінің ғылыми және қолданбалы маңызға ие жасанды серіктері бар. Қазіргі таңда еліміз ғарыш технологиясымен жабдықталған 15 елдің қатарына енген. Ғарыштың тылсым сырларына үңілу, жұмбағын шешу, тіпті, қажет болса оны игеру ғылым мен технология қарыштаған заманда ең өзекті мәселе. Осы орайда, ғарышты игеру жолының қалай басталғаны және еліміздегі ғарыш саласының даму қарқыны туралы Түркістан облысының тұрғындарына толығырақ, баяндамақпыз.. Қазақстандағы ғарыш саласының дамуы ғарыш кеңістігін игерумен байланысты болды. Елдегі аэроғарыш саласын бугінде отандық спутниктер, жердегі ғарыштық байланыс жүйесі, спутниктерді құрастыру жұмыстары орындалды.

Байқоңырда перспективалық жобаларды іске асырумен айналысатын кәсіпорындар құрайды. Бүгінгі таңда ғарыш кеңістігінен Жерді бақылау мен қадағалау бойынша инновациялық міндеттерді жүзеге асырумен «Қазғарыш» компаниясы, «Қазақстан Ғарыш Сапары» ұлттық компаниясы, Ұлттық ғарыштық зерттеулер мен технологиялар орталығы, Республикалық ғарыш байланысы орталығы және «Ғалам» кәсіпорны айналысады. Олар ғарыш жүйесін, жердегі инфрақұрылымдарды пайдалану мен құруды, жобалауды, алыс-жақын ғарыш кеңістігін зерттеуді жүзеге асырады.