Түркістан облысында инвестиция тарту, өндіріс орындарын ашуға басымдық берілген. Жобалар өңірлік инвестициялық штабтың отырысында тұрақты талқыланады. Облыс әкімі Дархан Сатыбалдының төрағалығымен өткен инвестштабтың кезекті отырысында 9 жобаның жай-күйі талқыланды. Әрбір инвестордың есебі, жұмыс барысы, жоспары және мәселелері мен ұсыныстары тыңдалды. Штаб отырысын облыс әкімінің орынбасары Нұралхан Көшеров жүргізіп отырды. Өңір басшысы жауапты басқарма мен аудан, қала әкімдіктеріне инвестрларды сүймелдеу жұмысын сапалы жүргізуді тапсырды.
– Инфрақұрылым, жер және өзге де мәселелер бойынша инвесторларға қолдау көрсетіңіздер. Ал инвесторлар және кәсіпкерлер! Кедергі болып жатқан мәселелеріңізді ашық айтыңыздар. Соны тыңдап, көмектесу үшін жиналып отырмыз. Әкімдік тарапынан не атқарылуы керек? Біз өз міндетімізді орындаймыз. Кәсіпкерлер де өздері бастаған жобаларын созбалаңға салмай уақтылы жүзеге асыруы тиіс, – деді Дархан Сатыбалды.
Жиында «КАТКО» ЖШС, «ECOCULTURE-EURASIA» ЖШС, «Gen Group Kazakhstan» ЖШС, «KAZPLAST» ЖШС, «Корпорация «ERNUR» ЖШС, «MEGA AGAT» ЖШС, «Тауэнерго» ЖШС және «Сұлтан-Агро» ЖШС-нің басшылары мен өкілдері жұмыс барысы туралы баяндады.Инвесторлардың айтуынша, Созақ ауданындағы уран өңдейтін зауыт құрылысы бойынша жұмыстар басталған. Ал Арыста Франциялық инвестордың көмегімен электровоз жөндейтін сервистік орталық салу жоспарланып отыр. Жоба құны – 2,5 млрд. теңге. 100 жұмыс орны ашылады. Келестегі алып жылыжайдың құрылысы да жүріп жатыр. Инфрақұрылымы тартылуда. Жоба іске қосылған соң 700 адам жұмыспен қамтылады. Сайрамда жылына 4 мың тоннадан астам өнім өндіретін жылыжай құрылысы қолға алынған. 150 адам жұмыспен қамтылмақ. Төлеби ауданында үлкен тігін цехы салынуда. Қазір ғимарат тұрғызылған.
Инфрақұрылымға қатысты мәселелері бар. Ол бақылауға алынды. Жылына 150 мың дана киім тігетін кәсіпорында 150 жұмыс орны ашылады. Биыл жұмысын бастайды деп күтіліп отыр.Инвестштаб отырысында Бәйдібектегі құс фабрикасы, Арыстағы көліктік-логистикалық орталығын салу барысы да талқыланды. Арыстық инвестордың айтуынша, негізгі ғимарат бой көтеруде. Биыл бірінші тоқсанда тапсырылмақ. Тоғыз жолдың торабындағы Арысты «құрлықтағы портқа», яғни, ірі сауда орталығына айналдыру көзделіп отыр.
Төлебидегі су электр станциясы мен Саурандағы сүт фермасының құрылысы да қарқынды. Сүт фермасына Шығыс Еуропадан сүтті сиырлар әкелінеді. Жоба құны – 3,2 млрд. теңге. 40 адам жұмыспен қамтылады. Аталған инвестициялық жобалардың біразы биыл жүзеге асады. Ол жұмыстар бақылауға алынып, кәсіпкерлерге қолдау көрсету бойынша тапсырмалар берілді.
Еске сала кетсек, Түркістан облысында өткен жылдың қорытындысымен негізгі экономикалық көрсеткіштер бойынша оң өсімге қол жеткізілді. Өнеркәсіп өнімінің көлемі облыста алғаш рет 1 трлн. теңгеден асып, 2022 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 2,5%-ға артты. Өсім негізінен өңдеу өнеркәсібінен орындалды. Бұл салада 437,8 млрд. теңгенің өнімі өндірілді. Бұл туралы Түркістан облысының әкімі Дархан Сатыбалдының төрағалығымен өткен аппарат отырысында айтылды. Облыс әкімі көрсеткіштерді одан сайын жақсарта түсу керектігін жеткізді. Экономикалық даму бойынша негізгі индикаторларға қол жеткізе алмаған басқарма және аудан басшыларына жұмысты ширатуды тапсырды.
– Біз аудан, қалаларды аралау барысында аудан, қала әкімдерімен, орынбасарларымен кездесіп, нақты тапсырмалар бергенбіз. Орындалмау қаупі бар индикаторларды да көрсеткенбіз. Осыны назарда ұстаңыздар. Жұмысын дұрыс атқара алмаған жауаптыларға шара көріледі. 2023 жылдың нәтижесі шықты. Енді сіздер 2024, 2025 жылдың жоспарларын қазірден бастап әзірлеп, индикаторларды есептеулеріңіз керек. Кірісті молайту бойынша 2 бағыт ұсынылды. Біріншісі – резервтегі кіріс көздерін, «көлеңкелі экономикада» жүрген тұлғаларды анықтап, сол арқылы салық көлемін көбейту. Екінші бағыт – жұмыс орындарын ашу, инвестициялар тарту, кәсіпорындар ашу. Биыл шетелдердегі іссапарларыңызда алған тәжірибені іс жүзінде жүзеге асырған жөн, – деді Дархан Сатыбалды.
Түркістан облысының экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасы басшысы Қанат Қайыпбектің айтуынша, өңдеу өнеркәсібінде жоспарланған 20 жоба толық іске қосылды. Құны 30,2 млрд. теңге болатын жобалар арқылы 594 жұмыс орны ашылған. Инвестиция көлемі 972 млрд. теңгені құрап, былтырмен салыстырғанда 26,1%-ға өскен. Бұл көрсеткіш бойынша Түркістан облысы республикада үшінші орынға шықты. Жалпы инвестицияның 66,8%-ын құрайтын жеке инвестициялар 2022 жылмен салыстырғанда 1,5 есе артып, 649,6 млрд. теңгеге жетті. Облыста атқарылған құрылыс жұмыстарының көлемі 407,5 млрд. теңгені құрады. Құрылыс-монтаждау жұмыстары 344,1 млрд. теңгеге жетіп, былтырмен салыстырғанда 6,1%-ға артты. Пайдалануға тапсырылған тұрғын үйлер алаңы 4%-ға артып, 899 мың шаршы метр үй тапсырылды. Жеке меншік есебінен 621,8 мың шаршы метр үй пайдалануға берілсе, мемлекеттік меншік есебінен 277,1 мың шаршы метр тапсырылған.
Ауыл шаруашылығының жалпы өнім көлемі 1,2 трлн. теңгеге жетіп, өңір республикада көш бастады. Ет, сүт және жұмыртқа өндіруде өсім бар. Нарықты отандық өнімдермен қамтамасыз етуге бағытында құны 17,1 млрд. теңге болатын 25 жоба жүзеге асырылды, 624 жұмыс орны құрылған. Облыс әкімінің тапсырмасымен аудан, қалаларға негізгі көрсеткіштер бойынша рейтингтік бағалау жүргізілуде. Жалпы, 12 индикатордың 8-інде жоспарланған межеге қол жеткізілген. Рейтингтік бағалау нәтижесінде көшбасшылар қатарында Созақ, Сайрам аудандары және Түркістан қаласы орналасса, Отырар, Түлкібас және Шардара аудандары төменгі орынға жайғасты. Облыс әкімі аудан, қалаларды дамыту, индикаторларды толық орындау бойынша нақты тапсырмалар берді. Бұл жұмыстар хаттамаға енгізіліп, қатаң бақылауға алынды.
Осы ретте, Түркістан облысында кәсіпорындар, зауыттар мен фабрикалар ашу бағытына басымдық беріліп жатыр. Осы орайда, облыс әкімі Дархан Сатыбалдының төрағалығымен Түркістан облысына инвестициялар тартуға және инвесторлардың өзекті мәселелерін қарастыру үшін инвестициялық штабтың кезекті отырыстарын өткізген. Жиында өңірде жүзеге асырылатын 20-ға жуық инвестициялық жобаны жүзеге асыру барысы талқыланды. Солардың бірі – Түркиялық «Isiklar Ambalaj PAZ. AS» компаниясы Түркістан қаласындағы инудстриялды аймағынан қуаттылығы жылына 250-300 млн. дана қағаз қапшықтарын шығаратын зауыт салуға ниетті. Қазіргі таңда жобаның жол картасы бекітіліп, инвесторлар тарапынан тиісті құжаттар әзірленуде. Аталған компания жетекшісі Хусейн Оканың айтуынша, жоба 2023-2024 жылдары жүзеге аспақ. Жоба құны – 3,7 млрд. теңге. 75 адам тұрақты жұмыспен қамтылады. “Инвесторларға инфрақұрылым және өзге де мәселелер бойынша қолдау көрсетеміз. Бірақ сіздер де жобаларды жылдам жүзеге асыруға күш салуларыңыз керек. Браунфилдтерге сұраныс жоғары. Олар бос тұрмай, өңірге пайдалы ұсыныспен келген инвесторға берілгені жөн. Аудан, қала әкімдері бюджет түсімдерін арттыруға күш салыңыздар. Жауапты басқарма, осы салаға қатысты мекемелер инвестиция тарту, өндіріс орындарын ашу бағытында жүйелі жұмыс атқаруы қажет. Екіншіден, инвестштаб отырысына тек жұмыс орындарын ашатын, экономиканы көтеретін, салық түсіретін жобалар ұсынылсын”, – деген Дархан Сатыбалды бірнеше инвестордың мәселесін тыңдап, жауапты мекеме басшыларына шұғыл қолдау көрсетуді тапсырды. Сайрам ауданында 2023-2024 жылдары қуаттылығы сағатына 20 тонна құрама жем зауыты және қуаттылығы тәулігіне 1500 ірі қара мал қалдықтарын қайта өңдейтін зауыт ашу бойынша жұмыстар жүргізілуде. Құрама жем зауытын ашу бойынша қазіргі таңда жол салынып, электр желілері тартылған. Жоба құны – 2,5 млрд.теңге. Мұнда 17 адам тұрақты жұмыспен қамтылмақ. Жоба жетекшісі зауытқа электр, газ желісін тарту және қосымша жер учаскесін беру қажеттігі туындап жатқанын айтып өтті. Ал ірі қара мал қалдықтарын қайта өңдейтін зауыт жобасының құны – 3,6 млрд. теңге. 70 жаңа жұмыс орны ашылады. Құжаттамаларды дайындау жұмыстары жүргізілуде. Арыс қаласында 35 мың және 10 мың басқа арналған екі бірдей мал бордақылау кешені жобасы жүзеге аспақ. Ол жобаға қажетті көмек сұралып, бақылауға алынды. Ал Келес ауданында «ECOCULTURE-EURASIA» ЖШС 51 гектар жер теліміне жылыжай кешенінің құрылыс жұмыстарын биыл тамыз х. «Түлкібас жеміс-жидектері» компаниясының Түлкібас ауданындағы жемістерді өңдеу цехының құрылысы бойынша жұмыстар қарқынды жүргізілуде. Жоба құны – 1 млрд. теңге. Қуаттылығы – 5000 тонна. Қазіргі таңда «Түркістан» ӘКК» АҚ-на қаржыландыру үшін тиісті құжаттарды толықтыру жұмыстарын жүргізуде. Бұдан бөлек, Түлкібас ауданында балықтарға жем өндіру зауытының құрылысын бастау бойынша ізденіс бар. Инвестор жылына 2000 тонна жем өндіруді көздеп отыр. Қолдау көрсетілсе, 2024-2025 жылдары жүзеге асырылмақ. 20 адам жұмыспен қамтылады. Облыс әкімі екі жобаны да зерделеп, тиісті қолдау көрсетуді тапсырды. Инвесторлар Мақтаарал ауданында «Cotton мақта-2» ЖШС мақта өңдеу зауытын кеңейту жобасы және жылына 5 мың тонна құс етін және 20 млн. дана жұмыртқа өндіретін құс фабрикасын іске қосуға ниетті. Сонымен қатар Арыс және Отырар аудандарының әкімдері аудан, қалаға инвестиция тарту бағытындағы атқарылып жатқан жұмыстарды баяндады. Өңірдегі туризм саласын дамыту бағытында да бірқатар ірі жобалар жүзеге аспақ.
