Қазіргінің сауатты адамдары кімдер?» – десек, цифрлық сауаттылық мәселесін айналып өте алмаймыз. Өркениетті қоғамның білім беру сапасы цифрлық сауаттылықпен тығыз байланысты. Бұл – цифрлық сауаттылықтың білім мен ғылымның басқа салалармен салыстырғанда жауапкершілік жүгі анағұрлым маңызды екенін білдіреді.
Цифрлық сауаттылықтың негізгі цифрлық дағдысы болып есептелетін ақпараттық технологияны (дербес компьютер, мобильді құрылғылар, интернетті қолдану) білім берушілер күнделікті және кәсіби қызметте тұрақты пайдалану деңгейіне жетті. Орта мектептерді жаппай компьютерлендіру бойынша әлі тиісті межеге жете алмай келеді. Цифрлық жүйеге жататын қашықтан оқыту (онлайн оқыту) форматына көшкен пандемия жылдарында оқу сапасының төмендеп кетуінің бір себебі интернетпен қамтамасыз етілмеу, білім беруші мамандардың цифрлық сауаттылық деңгейінің төмендігінен еді. Бүгінде ҚР Оқу-ағарту министрлігінің ресми деректері бойынша «кәсіптік білім беру ұйымдарында, техникалық және кәсіби, жоғары оқу орнынан кейінгі білімде білім беру бағдарламалары үшін негізгі база болатын кәсіби стандарттар әзірленген» және білім саласын цифрлық сауаттандыру мәселесі түгелдей қайта қарастырылмақшы. Түптеп келгенде, мемлекетіміздің әлемдік кеңістікте лайықты орын алуы білім беру жүйесін сандық технологияларды қолдану арқылы қаншалық дамыта білуімізге де тәуелді емес пе?
Білім саласын цифрландыру бойынша бағдарламалар қолданысқа енгізілгелі қоғамда байқалған оң ықпалдары:
– Оқыту, оқу үрдісінің қолжетімді болуы;
– Оқытудың тиімді тәсілі;
– Білім саласындағы ашықтық, мониторинг жасау мүмкіндігінің болуы;
– Әлеуметтік желілерді қолдану арқылы ақпараттық насихаттың кеңеюі;
– Білім базасын тұтынушылардың бір мезгілде тиімді қолдана алуы;
– Ақпараттық ресурстарға жылдам қол жеткізу мүмкіндігі;
– Қағаз процесстерінің жеделдетілуі – деп айтамыз.
Цифрлық технологияны білім саласында қолдану ақпараттық технологиялық жағынан түбірлі жаңалық екені анық, ал, бірақ педагогикалық методологиялық құралдар ретінде, мысалы, интерактивті тақталар, мультимедиялық презентациялар, бейнероликтер, иллюстрациялар, виртуалды зертханалар, слайдшоу, бейнефильмдер, қосымшалар – олар бұрынғы қолмен құрастырып жасайтын көрнекі құралдардың орнын алмастырған жаңарған, ықшамды, қолжетімді ақпараттық технологиялық түрі. Егерде, алғаш мектеп пайда болған Ежелгі Грецияда әріптер жазылған тақтайшаларды көрнекі құрал ретінде пайдаланғанын есімізге түсірсек, электронды көрнекі құралдарды цифрландыру дәуіріндегі ақпараттық технологиялық мүмкіндіктерден пайда болған заманауи түрі деп қана түсінуімізге болады.
Сонымен, жоғарыда қозғалған мәселелер бойынша ойымызды қорыта келе мынадай тұжырымдар жасауға болады:
– цифрлық сауаттылық керек, меңгеру, қолдану қажеттілік. Біз одан бөлініп те кете алмаймыз. Біз онымен кірігіп кеттік. Бәрібір, адамзаттың білім алу тарихының бағзы еншісінде ғылым мен білімнің жаухарлары, түп негіздері, әлі талай жасай беретін тәжірибелер жатыр…
– алақаныңызда тұрған электронды құралдан бір тетікті түрту арқылы қажетті ақпаратты алатын мүмкіндіктің шынында кімге ұнамауы мүмкін? Кітап, кітапхана ақтарып, ел – жер кезіп, уақытты рәсуа етуге жұмсалатын күшті үнемдеудің несі айып?
– дегенмен, адами ресурстық тұрғыда, дәстүрлі білім беру жүйесін сақтауымыз, ғасырлар бой қалыптасқан құндылықтарынан алыстамауымыз керек.
Бұрын ата-бабаларымыз атпен жүріп, түйемен көшкен деп, заманауи көлік құралдарынан бас тартпаймыз ғой, яғни, біз де білім сапасын арттыру мақсатында саласында цифрлық мүмкіндіктерді пайдаланудан бас тарта алмаймыз. Білім беру үрдісі – мәңгілік қозғалыста…
