Цифрлық индустрияның жетекші мамандары инновация көзі ретінде қызмет етеді және мемлекетті жоғары деңгейге жеткізе отырып, елді цифрландыруды дамытуға көмектеседі. Сондықтан елдер әртүрлі шарттар мен артықшылықтарды ұсынып, цифрлық сарапшыларды тартуға тырысады.
Цифрлық таланттар үшін ең маңызды нәрсе – жұмыс пен өмірдің тепе-теңдігі. Олардың 70%-дан астамы үйленген. «Цифрлық көшпенділер» құзыретін арттыра отырып, жұмыс орнын ауыстырып, жаңа тәжірибе алуды жөн көреді. Тұрақты табыс, қауіпсіз кеңсе және компаниялар беретін кепілдіктер – цифрлық көшпенділер үшін басты құндылықтар емес. Олардың жұмысы көбіне стартаптармен байланысты болса да, цифрлық таланттар үлкен компанияларда жұмыс істеуге басымдық береді.
Цифрлық зияткерлер жақсы жалақы мен жайлы өмір салтына ерекше мән береді.
«Елімізді әлемдегі «цифрлық көшпенділердің ордасына» айналдыруымыз қажет»
Енді Қазақстанға оралсақ… Мұндай тапсырманы Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев 2024 жылғы 7 ақпандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында берді. Президент бұл туралы қайта-қайта еске салып, цифрлық жүйенің мүмкіндіктерін барынша пайдалануды ұсынып та келеді. Енді ол талапты күшейтті – «Қазақстан «цифрлық көшпенділердің ордасына» айналуы керек» деді.
Экономиканы цифрландыру ісін жалғастыру және жасанды интеллект технологиясын кеңінен қолдану аса маңызды… Шетелдің белгілі мамандарын тарту үшін Digital Nomad Residency арнайы бағдарламасын іске қосу керек. Яғни, елімізді әлемдегі «цифрлық көшпенділердің ордасына» айналдыруымыз қажет. Бір сөзбен айтқанда, заманның ағымынан қалмау керек. Цифрлық технологияны неғұрлым жедел әрі тиімді пайдалансақ, даму қарқынымыз да соғұрлым табысты болмақ, – деген еді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Ал, бұған дейін Мәжіліс депутаты Павел Казанцев цифрлық көшпенділерге арнайы мәртебе беруді ұсынып, үкіметке жүгінді.
… 35 елде цифрлық виза ұсынылады. Яғни, бұл – әлемдік тренд. Мысалы, Қырғызстанда «цифрлық көшпенді» мәртебесі 2022 жылы құқықтық деңгейде рәсімделген. Ол шетел азаматтарына Қырғызстанға келгенде тіркеусіз және ешқандай рұқсат құжатсыз жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Сондай-ақ, мемлекеттік органдармен іс-қимылды жеңілдетеді. Жарты жылда мыңнан аса ІТ маман мен кәсіпкер «цифрлық көшпенді» мәртебесін алды, – деді ол Мәжілістің отырысында.
Павел Казанцевтің айтуынша, Қазақстанда жұмыс істеуге келгендерден отандық кәсіпорынға тіркелу талап етіледі. Бірақ «цифрлық көшпенділердің» ерекшелігі де сол – олар өздері тұратын елден тыс аймақта жұмыс істеп, содан табыс табады. Бұл ел экономикасы үшін де тиімді: мамандар жергілікті тұрғындардың жұмыс орнына таласпайды. Алайда тұрғын үй жалдап, коммуналдық төлемдерге, азық-түлікке, ойын-сауыққа, көлікке қаражатын сол елде жұмсайды. Яғни, тұтынушыэкономикасының белсенді мүшесі болады.
Депутаттың сауалына премьер-министрдің орынбасары Серік Жұманғарин жауап берді. Ол заңнамаға сәйкес, сұранысы жоғары мамандықты меңгерген шетелдіктерге және азаматтығы жоқ адамдарға елімізде тұруға виза беру Қазақстанның халықаралық еңбек нарығымен интеграциясын қамтамасыз етеді және қазақстандық эмигранттарды елге оралуға ынталандырады деп атап өтті.
Әсіресе ғылым, білім, денсаулық сақтау, өнеркәсіп, IT, спорт, мәдениет және басқа да салаларда Қазақстан үшін құнды мамандарды елге қайтаруға көмектеседі, – деді Серік Жұманғарин.
Сондай-ақ, вице-премьер Сыртқы істер министрлігі Ережеге өзгерістер мен толықтырулар енгізу рәсімін бастағанын да атап өтті.
Иә, Үкімет тек шетелден емес, өзіміздің де сыртқа кеткен ІТ мамандарды қайтаруға мүдделі. Олардың ішінде елге оралғандары да бар. Дегенмен мұндай мамандарды қайтару үшін мемлекетке қыруар жұмыс атқарудың қажеті жоқ, бар болғаны бюрократияны тоқтатып, дұрыс бағыт беру және қаржылай қолдау керек.
Ұлттық статистика бюросының деректеріне сүйенсек, былтыр Қазақстанға 15 жастан асқан 12 мыңнан астам адам қоныс аударған. Соның ішінде 3,4 мыңнан аса (29%) адамның техникалық білімі бар. Ал, осы санаттағы 7,7 мыңнан астам адам керісінше Қазақстаннан басқа елге көшкен және олардың 2,2 мыңнан астамы (28,5%) техникалық мамандықты меңгерген.
