Түркістан облысының тұрғындардың назарына Қазақстандағы діннің дамуы мен рухани салт-дәстүрлердің жаңаруы еліміздегі діни сенім бостандығын, рухани, дамуы және саясаты туралы ақпараттарды ұсынамыз.Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының төрағасы аймақ басшысымен кездесу барысында облыстағы діни ахуалдың жай-жапсарын қаузады. Ұлтымыздың рухани мұраларын түлету жолындағы бетбұрыстан мұндағы мешіттер ұмыт қалмаған. Бұл діни саясаттың ел өмірінде елеулі үлесі барын ескертеді. Республикамыздың дінбасы аймақ жетекшісі Жеңіс Қасымбекке аймақтағы дін саласын ілгерлетудегі қамқорлығы үшін ризашылығын жеткізді. Жаңа мешіттерді ашу жолында кездескен қиындықтарды шешуге үнемі қолғабыс тигізіп келесіз. Бұл бізге үлкен көмек әрі демеу екені айтпаса да түсінікті. Жағымды жаңалықтың тағы бір жарқын көрінісі – «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында Әлихан Бөкейханов, Қазыбек би, Жақып Ақбай, Қажыбай қажы секілді ардақты тұлғалардың есімдері облыстағы бірқатар мешіттерге берілді. Қарағандыда салынып жатқан имандылық үйі, бұйыртса, Бұқар жыраудың атын иемденбек. Жақсы үрдіс келешекте жалғасын тапса, қоғамға да пайдасы зор болмақ.
Қазақстан Конституциясының 18-бабында «Әрбір адамның ой-пікір, ар-ождан және дін бостандығына қүқылы» екендігі айтылған. Ар-ождан бостандығы, ең біріншіден, адамның кез-келген идеологиялық бақылаудан азаттығын, әр адамның өзіне қажетті рухани қүндылықтар жүйесін дербес таңдай алу құқығын білдіретін адамның негізгі жеке құқығы болып табылады. Ол, сонымен қатар, адамға атеистік сенімді ұстану бостандығын береді және адамның шығармашылық және рухани өмірінің барлық аспектілерін қамтиды. Ар-ождан бостандығы адамның абсолютті құқығы болып табылады және ешқандай шектеулерге жатпайды. Ар-ождан және діни сенім бостандығы Адам құқығының жалпыға ортақ декларациясынан бөлек көптеген халықаралық-құқықтық құжаттарда бекітілген.Біздің елімізде дін саласындағы мемлекеттік саясаттың басымдықтары 2011 жылы қабылданған «Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы» заңда көрініс тапқан. Қолданыстағы осы Заңның Преамбуласында Қазақстан Республикасы «өзін демократиялық, зайырлы мемлекет ретінде орнықтыратынын, әркімнің ар-ождан бостандығы құқығын растайтынын, әркімнің діни нанымына қарамастан тең құқылы болуына кепілдік беретінін, ханафи бағытындағы исламның және православиелік христиандықтың халықтың мәдениетінің дамуы мен рухани өміріндегі тарихи рөлін танитынын, Қазақстан халқының рухани мүрасымен үйлесетін басқа да діндерді құрметтейтінін, конфессияаралық келісімнің, діни төзімділіктің және азаматтардың діни нанымдарын құрметтеудің маңыздылығын танитынын негізге алады» деп айтылған.
Заң преамбуласында көрініс тапқан мемлекеттің исламның ханафи мазхабына және православиелік христиандыққа ерекше қатынасын кеңестік атеистік өткенімізден қол үзіп, қазақ халқының және елімізде қатар өмір сүріп келе жатқан славяндық топтағы халықтардың рухани дәстүрлеріне құрмет білдіру ретінде бағалауымыз керек. Мемлекет ислам мен православиеге ерекше қатынасын жариялай отырып, өзінің аталған діни сенімдерді ұстанатын елдің тоқсан пайызынан астам тұрғындарымен ынтымақтастықта екенін көрсетіп отыр. Осы ретте, зайырлылық пен демократия құндылықтары берік орын тепкен көптеген шетелдік мемлекеттердің конституциялары мен заңдарында сол қоғамға тән жекелеген діндердің ерекше рөлдерінің мойындалатыны туралы ережелер көрініс тапқанын айта кету керек. Қазақстан ұлттық және халықаралық деңгейде конфессияаралық келісім, толеранттылық пен дінаралық сұхбаттасу саясатын жүргізіп отыр. Астанада әр үш жыл сайын Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің съезі өткізіліп, аталған форумда әлем дамуындағы өзекті мәселелер жан-жақты талқыланып, жаһандану және өсе түсіп отырған экономикалық және әлеуметтік мәселелер жағдайында рухани құндылықтар мен адамгершілік қағидаттарды сақтап қалу жолдары кеңінен талқыланып отырады.
Соңғы онжылдықта теріс діни ағымдар мен тоталитарлық культтердің кең қанат жаюы дін саласындағы өткір мәселелердің біріне айналып отыр. Бүгінгі күнде осыған дейін белгісіз көптеген діни ағымдар мен шіркеулер қызу жұмыстар жүргізуде. Осының салдарынан еліміздің азаматтарының қаптап кеткен әртүрлі теріс діни ағымдар мен культтердің қатарына еріп кету қаупі пайда болып отыр.
Қазақстанда діннің дамуы мен рухани салт-дәстүрлердің жаңаруы еліміздегі діни сенім бостандығын, рухани, дамуды азаматтық бейбітшілік пен конфессияаралық келісімді қамтамасыз етуге бағытталған мемлекет пен оның басшысымен жүргізіп отырған жүйеленген және өлшемденген саясаттың нәтижесі болып табылады. Қазақстан Республикасының дін саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі міндеттері: 1. Азаматтардың діни сенім бостандығы құқығын жүзеге асыруды қам тамасыз ету және діни бірлестіктермен өзара әрекеттестік орнату. 2. Қазақстандық қоғамда конфессияаралық диалогты ұйымдастыру жне қолдау. 3. Діни экстремизм мен терроризимге қарсы іс-қимыл, дін саласындағы ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету. Көрсетілген міндеттер орталық мемлекеттік органдармен қатар жергілікті атқарушы органдар саясаты ретінде жүзеге асырылады. Қазақстандағы конфессионалдық саясаттың құрылуына негіз болатын басты қағидалар: 1. Елдің Конституциясы мен заңдары азаматтардың ар-ұждан және діни сенім бостандығы кепілдік береді. Конституция конфессионалдық, этникалық және өзге де белгілерді кемсітушіліктің кез келген формасына тыйым салады. «Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы» ҚР Заңы діни бірлестіктердің еркін қызмет етуі үшін құқықтық негізді нығайтты. Қазақстан адам құқығы аясындағы маңызды халықаралық келісімдер мен шарттарға, оның ішінде осы саладағы БҰҰ-ның негізгі фактілеріне қосылды. 2. Қазақстан зайырлы және құқықтық мем лекет саналатындықтан, мемлекет конфессиясының өз қызметтері мен құқықтарын жүзеге асыруға тең және қолайлы жағдай жасайды. Аталған қағидалар діни бірлестіктер санының айтарлықтай артуына және конфессиялар арасында достық байланыстың нығаюына себепші болды. Қазақстан тұрғындарының басым көпшілігі өздерін мұсылман санауы өзге діни сенімдердің толыққанды қызмет етуіне кедергі жасамайды. Мұсылман емес діни бірлестіктер санының артуы осыған дәлел бола алады. Тәуелсіздік алған кезеңнен бері православиелік, католиктік, протестанттық қауым саны бірнеше есеге өсті. Азаматтық қоғам институттарының – үкіметтік емес ұйымдар, Қазақстан халқы Ассамблеясы, сонымен қатар, бұқаралық ақпарат құралдарының дін саласындағы мемлекеттік саясаттың жүзеге асуына белсенді қатысуы Қазақстандағы конфессиялық тұрақтылықтың нығаюында маңызды рөл атқарады. Бүгінгі таңда халықтың түрлі деструктивтік, оның ішінде жалған діни идеяларды мойындамаудағы нақты азаматтық ұстанымын қалыптастыру маңызды саналады. Діндердің бейбіт қатар өмір сүруі, экстремизмнің таралуына қарсы іс-қимыл, жалпы алғанда Қазақстанның ішкі және сыртқы саясатының басым міндеттері болып табылады. Діни және этникалық негіздегі қақтығыстар, мәдени, әлеуметтік, саяси құқықтардың шектелуі, этникалық немесе конфессионалдық белгілердің, діни экстремизм мен терроризмнің мемлекеттің саяси жүйесінің тұрақсыздығына, халықаралық қатынастардың шиеленісуіне себеп болуы мүмкін екендігін есте сақтау қажет. Қорыта келе, қазіргі таңда Қазақстанда діни бірлестіктердің ішкі ісіне араласпауға, діни сенімдерге құрметпен қарауға, заң алдында түрлі дін өкілдері тең дәрежеге ие болуына негізделген мемлекет пен діндер арасында бірегей үлгі орнағандығын айта кету керек. 2013 жылғы әлеуметтанулық сауалнаманың мәліметтері бойынша дін саласындағы мемлекет саясатын ел азаматтарының 89%-ы қолдайды. Осыған сәйкес, дін саласындағы мемлекет саясатын, осы саладағы мемлекеттік бастамалардың қоғамдық қолдауға ие болғандығын есепке ала отырып, толықтай жетістікке ие деп атауға болады. Біздің еліміздің түрлі конфессиялармен өзара әрекеттестік орнату тәжірбиесін Халықаралық ұйымдар мен шетелдік серіктестіктер, оның қатарында БҰҰ, ЮНЕСКО, ЕҚЫҰ зерттеп, зерделеуде.
