Түркістандытардың назарына діни қызмет саласындағы мемлекеттік саясат туралы мәліметтерді ұсынамы. Діни қызмет саласындағы мемлекеттік саясат азаматтардың ар-ождан мен дін бостандығына құқықтарын сақтауға, мемлекеттік-конфессиялық және конфессияаралық қатынастарды жетілдіруге, қоғамда мемлекеттің зайырлы негіздерін одан әрі ілгерілетуге және Қоғамда радикалды идеялардың таралуына жол бермеуге бағытталуы тиіс. Тұжырымдаманы іске асырудың тиімділігі, атап айтқанда, қазақстандық қоғамдағы келісім мен тұрақтылық мемлекет пен діни қызмет субъектілерінің сындарлы ынтымақтастығына, барлық мемлекеттік билік органдары мен азаматтық қоғамның белсенді қатысуына байланысты. Тұжырымдаманы іске асыру жаңа геосаяси шындықтар контекстінде Қазақстан Республикасы Конституциясының негізгі құндылықтары мен қағидаттарын одан әрі іске асыруға және ұлттық қауіпсіздіктің ішкі және сыртқы қатерлері мен сын-тегеуріндеріне уақтылы ден қоюға ықпал ететін болады. Дін саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру зайырлы Қазақстанды дамытудың және түрлі конфессиялар мен этностардың өкілдері бейбітшілік пен келісімде тұратын елдің қауіпсіз болашағын қамтамасыз етудің басым міндеттерін шешуге мүмкіндік береді.
Дін саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырудың негізгі қағидаттары:
– мемлекеттің зайырлылық қағидатын одан әрі ілгерілету;
– адамның құқықтары мен бостандықтарын Қазақстан Республикасының ең жоғары құндылықтары деп тану;
– адам құқықтары жөніндегі халықаралық актілерге сәйкес азаматтардың ар-ождан және дін бостандығына құқықтарын қамтамасыз ету;
– діни белгілері бойынша кемсітушілікке жол бермеу және азаматтардың діни қатыстылығынан тыс теңдік қағидатын сақтау;
– діни радикализмнің кез-келген түріне қарсы тұру;
– конфессияаралық диалог пен келісімді одан әрі сақтау мақсатында мемлекеттің діни бірлестіктермен ынтымақтастығын тереңдету;
– Қазақстан халқының тарихи-мәдени және діни алуан түрлілігін сақтау. Діни қызмет саласындағы қолданыстағы заңнаманың талаптарын сақтау, заңнаманы іске асырудың тиімділігі тұрғысынан тұрақты және сапалы мониторингті жүзеге асыру, заңды түсіндіруге және қолдануға байланысты проблемаларды анықтау зайырлылық қағидатын нығайтуға және мемлекеттік-конфессиялық қатынастарды құқықтық реттеуге ықпал етуі тиіс.
Дін істері жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган діни бостандықты қамтамасыз ету, төзбеушілік пен кемсітушіліктің кез келген нысандарының алдын алу, жолын кесу және тыйым салу жөніндегі конституциялық нормалар мен халықаралық стандарттарға сәйкестігі тұрғысынан діндер саласындағы қолданыстағы заңнамаға тұрақты мониторинг жүргізеді. Діндер саласындағы заңнамалық және нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу кезінде оларды дайындау жөніндегі талаптар, азаматтардың ар-ождан мен дін бостандығына құқықтарын қамтамасыз ету мәселелері бойынша халықаралық құқық нормалары қатаң сақталуға тиіс. Мемлекеттің зайырлылық қағидатын сақтау-құқықтық мемлекеттің құрылуы мен жұмыс істеуінің, барлық конфессияларға тең құқықты қамтамасыз етудің, сондай-ақ ел азаматтарының ар-ождан мен дін бостандығына құқықтарының негізгі қағидаттарының бірі. Теңдік қағидатын сақтау және діни институттардың дін саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру мәселелеріне қатысуы үшін елдің барлық конфессиялары өкілдерінің қатысуымен тұрақты диалог алаңдарының жұмыс істеуі арқылы сындарлы ынтымақтастық пен өзара іс-қимылдың пәрменді тетіктері енгізілді.
Азаматтық-құқықтық білім мен әлеуметтік жауапкершілікті қалыптастыруға бағытталған жалпы білім беретін және әлеуметтік-гуманитарлық пәндерді оқыту бөлігінде олардың білім беру бағдарламалары мен оқу жоспарларына сараптама жүргізу арқылы рухани оқу орындарының қызметін бақылау тетіктері әзірленді. Туындайтын тәуекелдер мен қауіптерді ескере отырып, барлық деңгейдегі ақпараттық-түсіндіру топтары мүшелерінің біліктілігін арттыру арқылы халық арасында жүргізілетін ақпараттық-түсіндіру жұмыстарының тиімділігін арттыру жөнінде шаралар қабылданады.
Мемлекет дамуының зайырлы негіздерін, дін саласындағы мемлекеттік саясатты егжей-тегжейлі түсіндіруге және діни негізде төзбеушілік пен кемсітушіліктің кез келген нысандарының алдын алуға баса назар аудара отырып, Дін мәселелері бойынша ақпараттық-түсіндіру топтарының қызметі қайта бағытталды.Әлемдік геосаяси тұрақсыздыққа байланысты Қазақстан үшін басқа елдер сияқты қоғамдық консенсус маңызды. Осыған сүйене отырып, мемлекеттік билік органдары мен діни бірлестіктердің өзара іс-қимылын күшейту елдің ішкі саясатының негізгі бағыттарының бірі болып табылады. Әріптестік мемлекеттік-конфессиялық және конфессияаралық қатынастар қазақстандық қоғамның одан әрі дамуы үшін негіз болуға тиіс. Мемлекеттің діндерге ашықтық қағидаты және керісінше диалог пен сенімнің жоғары деңгейін қамтамасыз ете алады. Сондықтан мемлекет пен діни институттар арасындағы көпжақты ынтымақтастықтың және өзара іс-қимылдың жаңа нысандарын іздеу бойынша жұмыс істеп тұрған діни көшбасшылар клубтарының (жиналыстарының) мүмкіндіктерін кеңейту қажет.
Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлері съезінің форматы мен күн тәртібін оның қызметіне діни мәселелермен айналысатын басқа конфессиялар мен ұйымдарды тарта отырып кеңейту ұсынылады.
Осылайша, діни бірлестіктер арасындағы диалогтың тұрақты нысандарын енгізу мемлекет үшін негізгі қағидат болуға тиіс. Діни конфессиялар мемлекет тарапынан құқықтық қолдау мен қорғауды сезініп, қоғамға ашық болуы керек. Өз кезегінде, мемлекет діни бірлестіктермен өзара іс-қимылды жүзеге асыра отырып, рухани және діни құндылықтар елдің дамуы мен өркендеуіне ықпал етуі тиіс деген тұжырымға келеді. Әлеуметтік және қоғамдық маңызы бар міндеттерді шешуде, бірлескен жобаларды іске асыруда мемлекет пен діни бірлестіктердің әлеуметтік әріптестігін дамыту қажет. Атап айтқанда, діни маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерін қалпына келтіру және сақтау, әлеуметтік осал азаматтарды, қиын өмірлік жағдайларға тап болған отбасылар мен балаларды, мүмкіндігі шектеулі адамдарды қолдау, дәстүрлі құндылықтарды сақтау, балалар мен жасөспірімдер қылмысының, нашақорлықтың, маскүнемдіктің алдын алу, пенитенциарлық немесе жазасын өтеген адамдарды әлеуметтік оңалту мекемелерде және т. б. Мемлекет пен діни бірлестіктердің қайырымдылық көмек мәселелеріндегі күш-жігері қоғамдағы шиеленіс дәрежесін төмендетіп, экономикалық және әлеуметтік мәселелерді шешуге жемісті әсер етуі мүмкін. Интернет-кеңістіктің өсіп келе жатқан рөлін ескере отырып, қоғамды дін саласында жүргізіліп жатқан мемлекеттік саясат туралы объективті ақпараттандыру үшін ақпараттық-ағартушылық және білім беру бағдарламаларын әзірлеу мақсатында азаматтық қоғам институттары мен БАҚ-тың, оның ішінде көптеген жазылушылары бар жетекші блогерлердің әлеуетін пайдалану қажет. Тиісінше, оларды тарту әртүрлі көзқарастарды көрсетуді және діни себептер бойынша кемсітушілікке жол бермеуді қамтамасыз етеді.
Барлық БАҚ конфессияаралық бейбітшілік пен келісімнің отандық моделін ілгерілетуге және насихаттауға ықпал етуі тиіс. Өз кезегінде, діни бірлестіктердің БАҚ елдегі конфессияаралық диалог пен тұрақтылықты нығайтуға байланысты бастамаларды ақпараттық жария етуді қамтамасыз етуі қажет. Тәжірибе көрсеткендей, мәдениет пен спорт этносаралық және конфессияаралық келісім қаланатын негізгі салалар болып қала береді. Мемлекет елдің тұрақты мәдени және спорттық капиталын құру мәселелерінде діни бірлестіктермен тұрақты ынтымақтастықты кеңейту жөнінде шаралар қабылдауы қажет.
Бұл бағыт, ең алдымен, орта арнаулы және жоғары білім деңгейінде діни білім беруді жүйелендірумен, мемлекеттің зайырлы негіздерін түсінумен, діндердің алуан түрлілігіне құрметпен қарауға тәрбиелеумен, сондай-ақ дінтану білімінің бейтарап академиялық және діни конфессиялық ретінде айырмашылықтарын түсінумен байланысты.
