Қазақстанда электрондық сауда нарығының инфрақұрылымы белсенді дамып келеді. Таяуда Үкімет отырысында «Қазпошта» АҚ басқарма төрағасы Әсел Жанасова республикада электрондық сауданың өсуін қамтамасыз ету үшін заманауи қойма кешендерінің желісі дамып келе жатқанын атап өткен болатын.
Ол электрондық коммерцияның қарқынды дамуы Қазақстан үшін бірегей мүмкіндіктер беретінін атап өтті. Бұл тек өсім көрсеткіші емес – бұл өңірлердегі кәсіпкерліктің дамуы мен Қазақстанның Орталық Азиядағы логистикалық хаб ретіндегі ұстанымының нығаюы. Қазпоштаның негізі рөлі – электрондық коммерция нарығы үшін сенімді инфрақұрылымды қамтамасыз ету.
Болжам бойынша, 2029 жылға қарай бір адамға шаққандағы сәлемдемелер саны дамыған елдер деңгейіне – жылына 27 сәлемдемеге дейін көбейеді. Бұл ішкі нарықтың да, трансшекаралық сауданың да өсуіне алып келеді, Қытай және халықаралық маркетплейстердің үлесі 19%-ға жетеді. Қазпошта бүгіннің өзінде ішкі және халықаралық маркетплейстермен ынтымақтаса отырып, бүкіл еліміз бойынша электрондық коммерцияны қолжетімді болу үшін қызмет етуде.
«Компания логистикалық сервистердің кешенді экожүйесін әзірлеуде. 10 мыңнан астам шағын және орта бизнес иелері мен негізгі маркетплейстер қызметтердің толық циклын: фулфилменттен, экспресс жеткізу мен қаржы сервистеріне дейін бізге сеніп тапсырады. Серіктестеріміз бұл жұмысты бізге қалдырып, өздерінің бизнес процесстерін дамытуға көңіл бөле алады», — деп атап өтті Әсел Жанасова.
Сондай-ақ ол қазақстандықтарға жаһандық электрондық коммерция тауарларына қол жеткізуге мүмкіндік беретін цифрлық сервистер жасалады деп толықтырды. Атап айтқанда, «QAZPOST KERUEN» АҚШ, Қытай, Германия және Оңтүстік Кореяның жетекші маркетплейстеріне тікелей қолжетімділікті қамтамасыз етеді. «QAZPOST KEDEN» кедендік ресімдеуді жеңілдетеді, ал пошта сервистері бүкіл еліміз бойынша ыңғайлы жеткізуді қамтамасыз етеді.
Сонымен қатар электрондық сауданың өсуін қамтамасыз ету үшін, заманауи қойма кешендерінің желісі дамуда. Халықаралық серіктестермен бірлесіп Алматы, Ақтөбе, Алматы және Түркістан облыстарында жалпы ауданы 85 мың шаршы метрден асатын мультимодальды қоймалар салу жоспарланып отыр. Жалпы инвестиция көлемі шамамен $100 млн-ды құрайды. Бұл қоймалар ішкі және трансшекаралық нарық үшін өте қолайлы болмақ.
Сатып алушыларға ыңғайлы болуы үшін, «Homepost» тапсырыстарды беру пункттерінің желісі дамуда. Бұл тапсырыстарды үйдің жанында, ыңғайлы уақытта, курьерді күтпей-ақ алуға мүмкіндік береді.
«Бұған қоса шағын бизнес өкілдерін электрондық коммерцияға тартамыз – кәсіпкерлер «Homepost» брендінің аясында өз сауда орындарында тапсырыс беру пункттерін ашады. Қолданыстағы 180 нүктеден, желіні 2025 жылдың ортасына қарай мыңға дейін кеңейтеміз, бұл клиенттер үшін жергілікті және халықаралық сәлемдемелерді алуды барынша ыңғайлы, әрі жеңіл етеді. Біздің мақсатымыз электрондық коммерция нарығы үшін бірыңғай интеграцияланған оператор болу. Бизнес үшін барлық қажетті экожүйені қалыптастырамыз. Жеткізу, фулфилмент, қаржыландыру және кедендік ресімдеу – барлығы бір қосымшаның ішінде. Клиенттер үшін де тапсырыстарды алу мен төлем жасау мүмкіндігі қарастырылған. Бұл кешенді шешімдер Қазақстанда электрондық коммерцияның дамуын жеделдетеді», — деп қорытындылады Әсел Жанасова.
Өткен жылдың соңында «Ақ жол» партиясы Фракциясының мүшесі Серік Ерубаев Премьер-Министрдің бірінші орынбасары Роман Склярға жүктерді халықаралық тасымалдауға арналған шетелдік рұқсат бланкілерінің жасанды тапшылығы туралы депутаттық сауал жолдаған болатын.
Депутаттың пікірінше, шетелдік рұқсат бланкі – бұл тасымалдаушыларға жүктерді шет мемлекеттердің аумақтары арқылы тасымалдауға мүмкіндік беретін қатаң халықаралық есеп беру құжаты.
«Қатаң есептілік бланкілерін ашық сату – халықаралық шарттар мен Қазақстан Республикасының заңнамасын өрескел бұзу болып табылады. Алайда, мұндай құқық бұзушылық үшін қылмыстық жауапкершілік көзделмеген. Тек субъектінің санатына байланысты 25 – 45 айлық есептік көрсеткішті құрайтын әкімшілік жауапкершілік. Бұл жауапкершілік 3690 теңгеге алынған бланкіні, 1000, 2000 АҚШ долларына сататын алыпсатар үшін кедергі емес», деген еді С.Ерубаев.
Оның айтуынша, алаяқтар, мүмкіндігінше көп бланкілерді алу үшін, бір күндік компаниялар тобын құрады.
«Жыл басында, шетелдік бланкілерге қойылған барлық квотаны алып қояды, ал адал кәсіпкерлер олардан жоғары бағамен сатып алуға мәжбүр. Салдарынан жылдың соңында, пайдаланылмаған квоталар кері қайтарылып, ал жүктер шетелдік тасымалдаушылардың еншісіне кетеді», дейді депутат.
Сондай-ақ депутат биылғы жылдың шілде айында, бланкілерді қайта сатумен алаяқтық жасауға тосқауыл қою ретінде ережеге өзгерістер енгізілгенін атап өтті.
Егер бұрын, бос бланкілер 100 күн мерзімге берілген болса, кәзіргі уақытта ол мерзім 30 күнге қысқартылды және шетелдік бланкіде заңды немесе жеке тұлғаның атауы көрсетілуі тиіс. Алайда, автотасымалдаушылардың айтуынша Халыққа қызмет ету орталықтары әлі де бос бланкілерді беріп жатыр.
Депутат шын мәнінде енгізілген өзгерістер айтарлықтай әсер етпегенін тілге тиек етті.
Серік Ерубаевтың айтуынша Үкімет бұл бланкілерді беруді реттеумен тасымалдаушыларға тәртіпті сақтауға және жергілікті кәсіпкерлер өздеріне алынған шетелдік рұқсат бланкілерін өз компанияларының мақсатына сай пайдалануға ықпал етуі тиіс.
Депутат сауалын қорытындылай келе, келесілерді ұсынған-ды.
«Тиісті бақылау мен ашықтықты қамтамасыз ету мақсатында, барлық рұқсат бланкілерін дереу электрондық форматқа көшіру қажет. Бланкілердің берілуін және пайдаланылуын бақылау үшін, бірыңғай деректер базасын құру мақсатында, салық аударымдарын тексеру арқылы Қаржы министрлігін шетелдік бланктерді беру жүйесімен біріктірілсін. Белгіленген 30 күн мерзімде бланкілерді пайдаланбағаны үшін қатаң бақылау қарастырылсын. Заңды немесе жеке тұлғаның атауын көрсетпей шетелдік рұқсат бланкілерін беруге тыйым салынсын. Халыққа қызмет көрсету орталықтарының бос бланкілерді беру фактілері тексеріліп, қажет болған жағдайда, тиісті лауазымды тұлғалар заңнамада көзделген жауапкершілікке тартылсын», деді Серік Ерубаев.
