Еліміздегі бірқатар жоғары оқу орындарында Google және Huawei сияқты көшбасшы компаниялардың арнайы курстары ашылды. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Үкіметке жасанды интеллект саласын жан-жақты дамытуға тапсырма берді.
«Дербес тіл моделін әзірлеу – жасанды интеллект саласындағы болашағы зор бағыттың бірі. Қазір қазақ тілі моделін жасау жұмысы қолға алынып жатыр. Осы жұмысқа сегіз ғылыми-зерттеу институты мен жоғары оқу орнынан тұратын консорциум тартылды. Бұл бастама цифрлық дербестігімізді қамтамасыз етеді. Сондай-ақ мемлекеттік тілді дамытуға мықты серпін береді», – деді Мемлекет басшысы.
Тоқаев жасанды интеллект саласындағы маман тапшылығын шешу кезек күттірмес мәселенің бірі екенін атап өтті.
«Бұл мәселені тез арада шешу қажет. Әрине, нақты жұмыстар да атқарылып жатыр. Еліміздегі бірқатар жоғары оқу орындарында Google және Huawei сияқты көшбасшы компаниялардың арнайы курстары ашылды. Корея, Қытай елдеріндегі жетекші білім ордаларымен келісімге қол жеткіздік. Білім алмасып, мамандарды бірлесе даярлау туралы уағдаластық бар. Бізге өскелең ұрпақтың жаңа цифрлық технологияны еркін меңгергені керек. Сол үшін орта мектептер мен жоғары оқу орындарындағы білім бағдарламаларын қайта қарау қажет. Әсіресе, жасанды интеллектінің мүмкіндіктерін үйренуге баса мән берілуге тиіс», – деді Президент.
Тоқаев Ұлттық кеңес мүшелерінің әлеуетін пайдаланып, жасанды интеллект саласын жан-жақты дамытуға барынша назар аударуы керек екенін атады.
«Кеңес құрамындағы жұмыс тобына ұсынылған сарапшылар тізімін бекітуді тапсырамын. Олар жасанды интеллект индустриясындағы өзекті мәселелерді шешуге белсене қатысуға тиіс», – деді ол елордадағы жиында.
Summer Institute of linguistics ұйымының зерттеуі бойынша әлемде 7164 тіл тіркелген. Ал UNESCO әлем тілдері туралы зерттеуінде XXI ғасырдың соңына дейін осы тілдердің жартысы жойылып кетуі мүмкін екенін баяндады. 2021 жылы жүргізілген зерттеу нәтижесі бойынша ғаламторда қолданылатын тілдердің 76,9%-ы ең көп тараған 10 тілге тиесілі екен. Ал қазақ тілінің цифрлық кеңістікте, жасанды интеллектте (ЖИ) алатын орны қандай? Бұл туралы Яндекс, Qazaq AI және Scano компанияларының басшыларымен әңгімелесіп, Қазақстандағы қазақша ЖИ жобалары зерттелді.
Тілдің дамуына, қолданыс аясының кеңеюіне әлеуметтік-экономикалық (миграция, урбанизация, экономикалық даму), саяси (тілдік саясат, ассимиляция саясаты), мәдени (жаһандану, отбасыда басқа тілге басымдық беру) және білім беру (ана тілінде білім алмау, мұғалімдердің жетіспеушілігі) факторлары әсер етеді. Жаһандану заманында ақпараттық технологиялардың қарқынды дамуы тілдік алуан түрлілікке қауіп төндіреді. Қазақ тілі «аз ресурсты» тілге жатады. Бұл желідегі лингвистикалық ресурстардың шектеулі болуына байланысты ЖИ және машиналық оқыту зерттеулерінде жеткіліксіз екенін білдіреді. Сондықтан, ағылшын, орыс немесе басқа тілді меңгерген қолданушыларға қолжетімді көптеген ЖИ құралдар тек қазақ тілінде сөйлейтіндер үшін қолжетімсіз.
Бұл тұжырымды statista.com сайтының «Ғаламторда веб-контент үшін ең жиі қолданылатын тілдер» тізбегі де растайды. 2024 жылғы қаңтардағы жағдай бойынша веб-сайттардағы ақпараттардың 52.1% – ағылшын тілінде, 5.5% – испан, 4.8% – неміс, 4.5% – орыс, 4.3% – жапон, 4.3% – француз, 3.1% – португал, 2.3% – итальян, 2.1% – түрік тілінде болса, үздік ондықты 1.8% үлеспен дат тілі қорытындылайды. Одан кейінгі орында поляк, парсы, қытай, вьетнам, индонезия, чех, корей, украин, араб және грек тілдері жайғасқан. Ғаламторда жиі қолданылатын тілдер қатарына қазақ тілі енбеген.
