Биыл Қазақстан халқына дәстүрлі Жолдауын жариялаған Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев маңызды стратегиялық міндеттердің бірі – елімізді ІТ мемлекетке айналдыру екендігін айтқан болатын. Сонымен қатар, Үкіметке 2026 жылға қарай ІТ қызметтердің экспортын бір миллиард долларға жеткізу міндетін қойған еді.
Елімізде кәсіби ІТ мамандарын дайындау үшін заманауи бағдарламалау мектептері ашылып, ІТ мектептерге ваучерлер бөлініп жатыр. Айталық, 2021 жылдан бері Цифрлық даму министрлігінің көмегімен 36 ІТ мектеп ашылған болатын.
«Министрлік дарынды ІТ кадрлар дайындау мақсатында 2021 жылы Tech Orda бағдарламасын іске қосты. Операторы – Astana Hub. Сол жылы бағдарлама пилоттық режимде жұмыс істеп, 100 қазақстандыққа жетекші 13 ІТ мектепте білім алуы үшін квота берілді. 2022 жылы 49 ІТ мектеп пен 2 ІТ компания Tech Orda бағдарламасының қатысушысы болды және 3 068 білім гранты бөлінді. Ал биыл республикалық бюджеттен бөлінген қаражат аясында кемінде 3 мың грант беру жоспарланып отыр», – деп атап өтеді министрліктен.
Айта кетерлігі, осы жылдың қаңтар айында Цифрлық даму министрлігінің қолдауымен Спорттық бағдарламалау федерациясы құрылды.
«Мұнда жасөспірімдер математикалық алгоритмдік есептерді бағдарламалау тілдерін қолдана отырып шешеді. Қазақстандық оқушылар мен студенттер IOI және ICPC сияқты халықаралық жарыстарға тұрақты түрде қатысып, жоғары нәтижелерге қол жеткізіп келеді. Федерацияны құра отырып, біз халық арасында спорттық бағдарламалауды дамыту мен насихаттау жұмыстарын жүргізуді, сондай-ақ осы бағытта түрлі жарыстарға қатысатын жастарымыздың нәтижелерін одан әрі жақсартуды жоспарлап отырмыз. Атап айтқанда, Федерация ұлттық және халықаралық деңгейде іс-шаралар өткізуді ұйымдастырады, білім беру мекемелерінде экожүйені дамытады және спорттық бағдарламашыларды даярлау әдістемесін әзірлейді», – деген еді сол кезде Цифрлық даму министрі әрі аталған федерацияның басшысы Бағдат Мусин.
Осы жылдың 6-7 тамызында федерация елордадағы Astana IT University ғимаратында Спорттық бағдарламалау бойынша Қазақстан чемпионатын өткізді. Чемпионатқа қатысуға 3 450 адам тіркелді. Екі іріктеу кезеңі өтіп, үздік 40 бағдарламашы ақтық сынға шақырту алды.
Бағдат Мусиннің дерегі бойынша, өткен жылы ІТ экспорты 5 есеге артып, 334 млн долларға жеткен. Ал оның ішінде Astana Hub қатысушыларының табысы 153 млн доллардан асып түсті. Цифрлық даму министрлігі ұсынған мәліметке қарағанда осы жылдың 6 айындағы ІТ қызметтер экспорты 116 млн долларға жетті. Қазақстанның ІТ қызметтерін негізінен мына елдер сатып алады: Америка Құрама Штаттары, Біріккен Араб Әмірліктері, Кипр, Нидерланды, Ресей Федерациясы, Біріккен корольдік, Германия, Испания, Ирландия, Канада.
Цифрлық даму министрлігінің пайымдауынша, бұл көрсеткіш отандық цифрлық өнімдердің халықаралық арендада бәсекеге қабілетті екендігін көрсетеді.
Айта кетерлігі, Аstana Hub — Орталық Азия өңіріндегі Google for Startups-тің жалғыз серіктесі. Осылайша, Қазақстан аймақтың ірі IT ойыншысына айналып келеді. Мұнан бөлек, ІТ салаға инвестиция көлемі де арта түскені байқалады. «Бәйтерек» холдингімен отандық ІТ өнімдерді енгізуді ынталандыруға бағытталған нақты іс-шаралар да әзірленген.
Silkroad Innovation Hub мүмкіндігі қандай?
15 қыркүйекте Калифорния штатының Сан-Франциско қаласында Орталық Азия мен Түркі мемлекеттерінің ұйымына мүше елдердің стартаптарын қолдауға және ілгерілетуге бағытталған Silkroad Innovation Hub өкілдігі ашылды. Одан бөлек, IT мамандарды тарту мақсатында Digital Nomad visa жобасын іске асыру жоспарланып отыр.
Аталған іс-шараның ашылуына қатысқан Цифрлық даму министрі Бағдат Мусин хаб Орталық Азиядан жаңа стартап жобаларды тарту нүктесіне айналатынын және түркі елдерінің цифрлық шешімдерді қолдану аймағын кеңейтуге бағытталған күш-жігерін біріктіретінін атап өтті.
«Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев жуырда Душанбеде сөйлеген сөзінде Қазақстан цифрландыру сынды стратегиялық маңызды салада өзінің жақын көршілерімен ынтымақтастығын барынша нығайтуды қолдайтынын атап өтті. Ал бүгінгі іс-шара сөзсіз, осы бағыттағы маңызды қадамдардың бірі болып отыр. Silkroad Innovation Hub жеке брендке айналатынына және Кремний алқабында өзінің лайықты орнын иеленетініне сенімдімін», – деді ол.
Silkroad Innovation Hub – ОрталықЕуразияны Кремний алқабындағы біртұтас аймақ ретінде ілгерілетуге, сондай-ақ, ITкәсіпкерлік саласындағы ынтымақтастыққа және фаундерлердің мықты қауымдастығын құруға жәрдемдесуге бағытталған жеке бастама. Silkroad Innovation Hub аймақтағы IT кәсіпқойлар, кәсіпкерлер және инноваторлар арасында желілік, білім алмасу және серіктестіктерді дамытудың басты платформасы ретінде қызмет етеді.
Сарапшы пікірі
ІТ маманы, АҚШ-тағы CBAP (Certified Business Analyst Professional) жетекші бизнес-сарапшысы Алмас Нұржановты сөзге тартып, Қазақстанның ІТ мемлекетке айналу мүмкіндігіне қатысты ойын білген едік.
«Қазақстан бұрын да автоматтандыру және цифрландыру мәселесімен айналысты. Аталған бастамалардың нәтижесінде мемлекеттік қызметтер ұсыну, денсаулық сақтау, мемлекеттік қауіпсіздік, көлік, логистика, салық салу, бизнеспен қарым-қатынас, қоғаммен байланыс салаларындағы мемлекеттік бизнес-процестердің бір бөлігі автоматтандырылды. Ақпараттық технологиялар саласындағы жеке бизнеске қатысты айтар болсақ, олар мемлекеттің қатысуынсыз-ақ дамуға мүмкіндік алды», – деді сарапшы.
Оның атап өтуінше, Қазақстан ІТ қызметтер ұсыну саласында Украина, Беларусь, Литва және Ресей сынды елдермен теңесе алады. Ал бұл елдердің тәжірибесі аталған саланы дамытуда білім мен кадрларды дайындау маңызды рөлге ие екендігін көрсетіп отыр. Бұл ретте Назарбаев Университетінің, ҚБТУ-дің және Сәтбаев университетінің ІТ кадрларды дайындауда зор мүмкіндігі бар. Бұған қоса, «Болашақ» бағдарламасы да шетелдік озық жоғары оқу орындарында ІТ мамандарын дайындауға жол ашады.
