IT саласындағы гранттар, бюрократиядан арылту — Қазақстанда цифрландыру қалай дамып жатыр

128

Цифрландыру жөніндегі ұлттық жоба аясында Мемлекет басшысы 2025 жылға қарай кемінде 100 мың жоғары білікті IT-маманын даярлау жөнінде өршіл міндет қойды.
Бүгінгі таңда жаңа технологиялардың дамуы жағдайында заманауи IT-индустрияның қыр-сыры жылдам өсу қарқынына ие. Еліміз үшін ақпараттандыруды дамытудың айқындаушы перспективасы – жаңа буынның ІТ-мамандары дайындаған бірегей ақпараттық өнімдер мен технологияларды әзірлеу.
Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі 100 мың жоғары білікті IT-маманды даярлау үшін бірқатар міндеттер мен іс-шараларды әзірледі. Бірінші кезекте:
* 20 заманауи бағдарламалау мектебін ашу;
* IT бағдарламалау мектептеріне 20 мың ваучер (оқуға грант) бөлу;
* бейінді университеттердің өңірлік университеттерге қамқорлығы.

Министрлік IT-мамандарды жаппай даярлауға IT мектептерді тарту жұмыстарын тұрақты негізде жүргізеді. 2021 жылы 6 жаңа IT мектебі ашылды. 2022 жылы тағы 5 мектеп ашу жоспарда бар. ІТ мектептер 2021 жылдан бастап өңірлерде ашылған.
Мысалы, Алматы қаласында «HackerU» мектебі, Ақтау қаласында «Da Vinci School» мектебі, Орал қаласында IT хаб негізінде мектеп, Жезқазған қаласында «Zhez-IT» мектебі, ал Павлодарда ERG компаниясы мен Павлодар облысының әкімдігі демеушілік көрсеткен С. Торайғыров университетінің базасында, сондай-ақ «Шаг» компьютерлік академиясы ашылды.

IT мектептер мен студенттерді мемлекеттік қолдау мақсатында Министрлік «Astana Hub» IT-стартаптардың халықаралық технопаркі» корпоративтік қоры базасында IT мектептерге ваучерлер (гранттар) бөлу тетігін әзірледі.
2021 жылы пилоттық жоба ретінде 13 IT мектепке 100 грант берілді, ал 2022 жылы IT мектептерге 2000-3000 грант беру жоспарда бар. 1 ваучердің құны 600 мың теңгені құрайды. Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі гранттар бөлуді қаржыландыруды алдын ала мақұлдады.

Сонымен қатар 2025 жылдың аяғына дейін 20 000 білім грантын беру осы кезеңде 20 000 студентті оқытуға мүмкіндік береді, бұл орайда IT мектептерде әрбір грант үшін тағы екі студентті оқыту сияқты қарсы міндеттемелер болады.
Жоғарыда аталған іс-шараларды жүзеге асыру ЖОО түлектерінен басқа, білікті IT-мамандарының санын 2023 жылға қарай 9000-ға (3000 ваучер + әрбір алынған ваучерге +2 студент дайындау бойынша IT-мектептердің міндеттемесі), 2025 жылдың соңына қарай 60000-ға (20000 ваучер + әрбір алынған ваучерге +2 студент дайындау бойынша IT-мектептердің міндеттемесі) ұлғайтуға мүмкіндік береді.

Жалпы, жасалған және жасалып жатқан жағдайлар ҚР-дағы жеке бағдарламалау мектептерінің өсу қарқынына, оның ішінде шетелдік IT мектептердің филиалдарын ашуға оң әсерін тигізетінін атап өткен жөн.
Бұл тетік IT-мамандарды сапалы даярлау және бейінді ЖОО-лардың тәжірибесін қолдану, сондай-ақ өңірлік ЖОО-лардың деңгейін арттыру мақсатында өңірлік ЖОО-лардың бейінді ЖОО-лармен ынтымақтастық орнатуына бағытталған. Бейінді университеттердің тәжірибесін ескере отырып, аталған шаралар профессор-оқытушылар құрамын оқытуға, бейінді университеттер командасымен бірлесіп, өңірлік университеттерде оқытудың өзекті бағдарламаларын әзірлеуге, сондай-ақ өңірлік университеттер студенттерінің академиялық мобильділік бағдарламасына қатысуына мүмкіндік береді.

Естеріңізге сала кетейік, бүгінгі таңда Astana IT University 3 өңірлік ЖОО-мен меморандум жасасты, атап айтсақ: Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті, Шәкәрім атындағы мемлекеттік университет, Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті.
Бұдан басқа, 100 мың жоғары білікті IT-маманды даярлау үшін Министрлік 2021-2025 жылдарға арналған білікті IT-мамандарды даярлаудың жол картасын әзірледі, онда ТжКБ 17000 студентті, жоғары оқу орындары – 40000 студентті, IT-мектептер – 40000 және IT-компаниялар 3000 студентті оқытады.