Қазақстанның ғарыштық байланыс жүйесі екі байланыс спутнигін қамтиды- KazSat-2 және KazSat-3. Олар Қазақстанның телехабар тарату мен байланыс саласындағы қажеттілігін толық қамтамасыз етеді. Олардың көмегімен еліміздің барлық аумағында орналасқан мемлекеттік мекемелерге (мектептер, ауруханалар, әкімдіктер) байланыс, деректер беру қызметтері және интернет желісіне қолжетімділік ұсынылады. Сондай-ақ соңғы жылдары байланыс спутниктері арқылы шалғай аудандардың тұрғындары үшін интернетке кең жолақты қолжетімділікті қамтамасыз ету жүзеге асырылуда.
Ғарыш аппараттарын құрастыру-сынау кешені
2019 жылы ғарыш аппараттарын құрастыру-сынау кешенінің құрылысы аяқталды. Ал 2020 жылы халықаралық стандарттарды және ғарыш аппараттарын құрастыру мен сынауға дайындығын растау үшін кешеннің операциялық біліктілігі тексерілді. Кешен жобалаудан бастап, спутниктерді құрастыруға және сынауға, сондай-ақ құрауыштарды дайындауға дейінгі жұмыстардың толық циклін жүргізуге мүмкіндік беріп отыр.
«Байқоңыр» ғарыш айлағын сақтау және дамыту
Байқоңыр – бұл әлемге ғылыми-техникалық прогреске, ал адамзатқа ғарышқа жол ашқан ғарыш айлағы. Дәл осы ғарыш алаңынан ғарыш дәуірінің басталуын жариялаған алғашқы спутник ұшырылды. Бүгінде «Байқоңыр» ғарыш айлағының болашағы екі ірі халықаралық жобамен байланыстырылады. Олардың біріншісі – Ресеймен бірлесіп, орта санатты «Союз-5» зымыран тасығышын ұшыру үшін «Бәйтерек» ғарыш зымыран кешенін құру. Екіншісі – Ресеймен және БАӘ-мен бірлесіп «Союз-2» зымыран-тасығыштарын ұшыру және олардың модификациялары үшін Байқоңыр ғарыш айлағындағы №1 ұшыру алаңын реконструкциялау бойынша «Гагарин старты» жобасы пысықталуда.
2021 жылы желтоқсанда Орталық коммуникациялар қызметінде өткен баспасөз мәжілісінде ҚР Цифрлық даму, қорғаныс және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі аэроғарыш комитетінің төрағасы Баубек Оралмағамбетов елімізде «Байқоңыр» ғарыш кешенін дамытудың жол картасы әзірленетінін мәлімдеді.
«Байқоңыр» ғарыш айлағының бүгіні туралы айтатын болсақ, кешеннен ұшатын зымырандардың саны мен жүктемесі азайды. Қазіргі таңда Протон-М және Союз-2 зымыраны ғана ұшырылады. Біздің алдағы мақсат – кешен жұмысын жетілдіру және инвестиция тарту. Осы орайда, Байқоңыр кешенінің болашақтағы дамуына қатысты талдау қолға алынды. Талдау жұмысы мен сала мамандарының ұсынымдары негізінде Байқоңыр ғарыш айлағын дамытудың жол картасы әзірленеді», – деді Баубек Оралмағамбетов.
Комитет басшысының айтуынша, аталған ғарыш кешенінің болашағына қатысты талдау жұмысы екі бағытта жүріп жатыр. Біріншісі – ғарыш кешенінен ұшыралатын зымырандардың қызметіне қатысты болса, екіншісі – ғарыш айлағын туристік нысан ретінде дамыту.
«Талдау жұмысы арқылы «Байқоңыр» ғарыш кешенінің 10 жылдық дамуына болжам жасалады. Ғарыш саласы үшін 10 жыл аздық етеді деп жатқандар бар. Оның өзіндік себебі де бар, қазір заман мен талап күн санап өзгеріп жатыр. Жаһан жылдам дамып жатыр, осы орайда алдағы 20-30 жылға жасалатын болжам уақыт өте келе мәнін жоғалтуы мүмкін», – дейді ол.
Сонымен қатар, өткен аптада ҚР Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрі Бағдат Мусин Ресейдің «Байқоңыр» айлағындағы жоспарлары өзгермегенін, сондай-ақ 15-20 сәуір аралығында бірқатар мәселе бойынша ресейліктермен келіссөздер көзделіп отырғанын айтты. Оның ішінде таяу жылдарға арналған перспективалы жобалар қаралатынын жеткізді. Сонымен қатар, министр «Байқоңыр» ғарыш айлағын жалға алғаны үшін Ресей мемлекеті қанша қаржы төлеп жатқанын атап өтті.
«Ресейлік әріптестермен келіссөздер алдағы уақытта болады деп жоспарланып отыр. Себебі тиісті өзгерістер болып жатыр. Жылына 100 млн АҚШ долларынан астам қаражат қарастырылған. Шарт 2050 жылға дейін бекітілген», – деді Бағдат Мусин.
