Түркістан қаласының тұрғындарының назарына Киберқылмыстың өсу себебі және электронды жобалардың дамуына байланысты бұл қылмыс түрі күннен күнге көбеюі жөнінде ақпараттарды ұсынамыз. Бүгінде осы қылмысты алдын алу үшін Бас прокуратураға арнайы шет елдік мамандарды шақырып тәжірибе алмасуда. Алаяқтар түрлі екінші деңгейлі банк немесе құқық қорғау органдарының қызметкері болып хабарласуы мүмкін. Қай жерден қоңырау түспесін тұтқаны көтергенде «иә» немесе «мақұл» деген сөзді айтушы болмаңыздар. Ең алдымен қоңырау соққан адамды тыңдап, содан кейін жауап беру керек немесе мүлдем тіл қатпай тұтқаны қоюға кеңес береміз. Алаяқтықтың тағы бір түрі банк карталары арқылы жүзеге асырылады. Айталық, қолма-қол ақшаны шешіп алатын тұста банкоматқа құпиясөзді теріп жатқанда пернетақтасы дірілдейтін болса, міндетті түрде операцияны тоқтатыңыз. Себебі, сіздің картаңызға скрин жасалып жатыр. Сондықтан, банкоматтан ақша шешіп алар кезде айналаңыздағы адамдар мен бейнебақылау камераның бар екеніне көз жеткізіңіздер. Ешқашан бейтаныс адамнан ақшаны шешіп беруі үшін көмек сұрамаңыз. Хакерлік шабуылдар да елімізде жыл сайын 3-4 мыңға көбейіп отырады. Осы кибершабуыл салдарынан «Сбербанк», «Альфа Банк» және «Халық банк» сынды онлайн-банкингтер қолданушылары зардап шекті. Өткен жылы кибершабуыл қазақстандықтарға 1 миллион доллардан астым шығын келтірген. Бірақ бұл Касперский зертханасы ұсынған болжамды көрсеткіш қана. Өйткені біздің елде компаниялар кибералаяқтыққа байланысты ақпарат беруге міндетті емес. Ал Еуропа мен АҚШ-та заң кибершабуыл туралы ақпаратты жариялауға міндеттейді екен. Сонда да, Қазақстанда кибершабуылдарға қатысты ресми статистика жоқ. Көрсеткіштер тек мамандардың сараптама жүргізуімен болжалды түрде ғана жасалады. Сол көрсеткіштердің өзімен Қазақстан қолданушылары кибералаяқтықтың әсерінен қаржысынан айырылып, қиналған елдердің алғашқы бестігіне кіреді. «ЦАРКА» кибершабуылдарды талдау және сараптау орталығы мамандарының хабарлауынша, еліміздегі мемлекеттік органдар киберқылмысты тергеп-тексеруге құлықты емес. Мысалы, орталықтың ІТ мамандары мемлекеттік орган сайттарын бұзбақ болған хакерді анықтап, ол туралы деректі Ішкі істер министрлігіне жолдаған. Алайда 3-4 жылдан бері бұл іспен ешкім де айналыспапты. Себебі бұл заң бұзушылықтарды тергеуге біздің мамандардың біліктілігі жете бермейді. Олар ІТ технологияларды жетік меңгермеген. Сондықтан Білім және ғылым министрлігі киберқауіпсіздік бағытындағы мамандардың санын арттыруға бар күшін салмақ. «Біз студенттерді «Киберқауіпсіздік» бағыты бойынша оқыта бастадық. Бұл – жаңа бағыт. Жыл сайын гранттарды көбейтетін боламыз. Жалпы бүгін біздің алдымызда кадр дайындау бойынша екі міндет тұр. Оның біріншісі – IT-мамандығы бойынша кадр дайындау болса, екіншісі, біздің ойымызша, басқа мамандықтарда оқитын студенттердің IT сауаттылығын көтеру
