Біздің елде де басқа мемлекеттер секілді киберқауіпсіздік саласында түрлі деңгейде көптеген іс-шараларды іске асырып жатыр. Ұлттық киберқауіпсіздік стратегиясы қылмыстың алдын алып, азаматтардың ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Сонымен қатар орта¬лық мониторинг әрі талдау жүргізеді, мемлекеттік органдармен және маңызды ақпараттық инфрақұрылыммен бірігіп қызмет атқарады. Әлеуметтік желіде ақпараттық науқандар ұйымдастырып, халықты желі алаяқтарының арбауына түсіп қалмауға шақырады. Дегенмен қулығына құрық бойламайтын алаяқтар талай адамды алдап, сан соқтырып кетіп жатыр. Ұлттық статистика бюросының биылғы қыркүйек айындағы дерегі бойынша елорда тұрғындарына интернет-алаяқтардың кесірінен келтірілген залал мөлшері 2 млрд 600 млн теңгеден асып кеткен. 3 600-ден астам алаяқтық фактісі тіркелген. Ал бұл көрсеткіш республика аумағында 13 700 фактіден асады. Алаяқтардың арбауына түскендердің бәрі бірдей құқық қорғау органдарына жүгіне бермейтінін ескерсек, бұл цифр¬лар әлдеқайда көп болуы да ықтимал.
Киберқылмыстың алдын алу үшін қайтпек керек? Өзіңізді және ақпаратыңызды киберқауіптерден қорғау үшін бірнеше негізгі қадамды орындауға болады: операциялық жүйелерді, браузерді және басқа да бағдарламаларды үнемі жаңартып отырыңыз. Құпия сөздеріңізді ойластырарда әріптер мен сандарды, күрделі таңбаларды қамтыңыз. Екі факторлы аутентификацияны қолданыңыз. Бейтаныс хат жіберушілердің электронды пошталарынан келген хабарламаларды мұқият оқып, жауап бермеуге тырысыңыз. Зиянды бағдарламаларға қарсы антивирустық жасақтаманы орнатыңыз. Сыртқы медиада немесе «бұлтта» маңызды деректердің сақтық көшірмесін жасап, қорғау үшін шифрлау¬ды қолданыңыз. Әлеуметтік желілерде жеке ақпаратты жариялауды шектеңіз. Егер жеке деректеріңізге шабуыл жасалды деп күдіктенсеңіз, міндетті түрде тиісті мамандарға жүгініңіз.
Заман дамып, жаңа технологиялар өрістеген сайын кибершабуылдар да соғұрлым жиілей бермек. Дегенмен қауіпсіздік жүйелерін белсенді түрде жаңарту және арнайы мамандарды даярлау арқылы киберқылмыспен күресе аламыз. Киберқауіптен қорғану – қоғамның бірлескен күш-жігерін талап ететін маңызды міндет.
