ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Жолдауында балаларды кибербуллингтен қорғау үшін заң жүзінде шаралар қабылдау керек екенін айтқан еді. Содан бері не өзгерді? Барлығы онлайнға көшкенде балаларды кибербуллинг қаупінен қалай қорғап жүрміз? Биылғы балалар жылына орай еліміздегі жасөсіпірімдер мен балаларды кибербуллингтен қорғау шаралары, әлемдік тәжірибе, сонымен қоса заңға енгізілген түзетулер мен өзгерістер жөнінде материал дайындауды жөн көрдік. Толығырақ ҚазАқпарат сарапшысының материалында.
Кибербуллинг деген не?
Кибербуллинг – цифрлы технологияларды, нақтырақ айтсақ, әлеуметтік желілер, түрлі мессенджерлер, ойын платформалары мен ұялы телефонды қолдану арқылы қорқытып, зорлық көрсету. Олардың мақсаты – белгілі бір адамның не топтың ар-ожданына, абыройына нұқсан келтіру, бопсалау, үркіту, ашуландыру. Мамандар бұл әсіресе, балалар үшін қауіпті әрі кері әсері біраз уақытқа созылуы мүмкін екенін айтады. Физикалық салдарын былай қойғанда, балалар эмоциялық және психикалық тұрғыдан өте ауыр соққы алады. Балалар мен жасөспірімдердің қазіргі таңда интернетте көбірек уақыт өткізетінін ескерсек, салдарымен күресу де біраз уақытты қажет етеді.
Осы тұста айта кету керек, Қазақстанда нақты кибербуллинг проблемасына қатысты заңнаманы жетілдіру мәселесі күн тәртібінде тұр. Бұған дейін Мемлекет басшысы жолдауларының бірінде кибербуллингті заңдық негізде енгізу, әсіресе балаларды қорғауға қатысты шаралар қабылдау керек екенін айтқан еді. Оның сөзінше, бүкіл әлемдегі сияқты Қазақстанның азаматтары да интернеттегі ғайбаттаулардан қорғана алмай отыр.
«Бұдан ең алдымен балалар зардап шегуде. Олар интернет арқылы тараған қоқан-лоқының әсерінен қатты қиналады. Өкінішке қарай, соның салдарынан қайғылы жағдайға да ұшырап жатады. Азаматтарды, әсіресе балаларды кибербуллингтен қорғау жөніндегі заңнамалық шараларды қабылдайтын кез келді»,-деп баса айтқан еді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Кибербуллингпен күрес шаралары
Осы орайда қазіргі таңда Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісі депутаттарының бастамасы бойынша кейбір заңнамалық актіге бала құқықтарын қорғау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу әзірленіп жатқанын атап өткеніміз жөн. ҚР Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі БАҚ саласындағы мемлекеттік саясат департаменті директорының орынбасары Әлішер Мұқажан заң жобасы шеңберінде балалардың құқықтарын қорғауды күшейтуге, «онлайн оқыту» ұғымын енгізуге және басқа да онымен байланысты құқықтық қатынастарды орнатып, «буллинг» пен «кибербуллинг» ұғымын құқықтық бекітуге бағытталған бірқатар кодекс пен заңға өзгерістер мен толықтырулар енгізу жоспарланғанын жеткізді.
