Бұл туралы біз Түркістан қаласының зиялы қауым өкілдерімен пікірлесіп көрдік. Олар не дейді? Сіз де назар салып оқып шығыңыз…
Біз бұл сауалды «Түркістан» телеарнасының атқарушы директоры, белгілі журналист Тельман Бейсен ағамызға қойып көрдік.
Ағамыз әңгімесінің әлқиссасын бүгінгі қоғам өміріндегі әлеуметтік желілердің алар орны туралы бастады.
«Бүгінгі таңда діни экстремизм мен терроризм еліміздің әлеуметтік, саяси- экономикалық және мәдени, рухани дамуына кері әсерін тигізіп отырғаны жасырын емес. Соңғы жылдары елімізде діни экстремизмді, халықтар арасында алауыздықты тудыруда интернеттің айтарлықтай ықпалы өсіп отыр. Яғни, әлеуметтік желілерде ұлтаралық, дінаралық қақтығыстарды өршіту азда болса белең алуда. Мұны біз мойындауымыз керек.
Бір өкініштісі, әлеуметтік желіге кірген ел тұрғындары өздерінің саяси, діни сауатсыздықтарының салдарынан желіде мақсатты түрде жат идеологиялы ақпараттар таратып немесе халықты әдейі арандатып отырған адамдарды қолдап, қолпаштап, «лайк» басып, астына «тисе терекке, тимесе бұтаққа» деген сыңайлы пікірлер жазып, теріс қоғамдық пікір тудыруға үлес қосып отыр. Яғни, ел ішін ала тайдай бұзғысы келген жат идеологияның таралуына және бүгінгі қазақтың қырықпышақ болып әлеуметтік желіде дауласуына интернеттің ықпалы зор.
Технологияның дамып, заман талабының өзгеруіне орай соңғы 5-6 жылда интернетке тәуелді халықтың саны күрт өскен. Яғни ел халқының 80-90 пайызы интернетті пайдаланып отыр. Бұл статистика дәлелдеуді қажет етпейді. Ең сорақысы, интернетте отырғандардың дені жастар екені сөзсіз.
Ал осы жастар Facebook, Instagram, Vkontakte, Twitter сияқты әлеуметтік желілерде сәләфизм идеологиясындағы материалдарды оқымасына, діни сауатсыздықтан оған қызығушылық танытпасына кім кепіл?!
Facebook желісінде жас та, кәрі де елде не болып жатқанын күндіз-түні аса қырағылықпен бақылауына мүмкіндік бар. Бұл жерде әр 20 минут сайын бір миллион сілтеме таралады екен. Ал Инстаграмда радикалды топтардың «шейхтары» үгіт-насихат жүргізуде. Бұған тыйым салып жатқан ешкім жоқ. Яғни, инстаграм парақшасында миллиондаған жазылушылары бар белсенділер отыр десек, мәселенің қаншалықты қауіпті екені сезінеміз.
Діни экстремизмнің алдын алу мақсатында Түркістан облысы дін істері жөнендегі басқармасы жоспарлы жұмыстар жүргізуде. Бірақ бір басқарманың бұған шамасы келе ме? Әрине, келмейді. Сондықтан біз діни экстремизммен қоғам болып күресуіміз керек. Әсіресе, бұл істе журналистердің белсенділігі қажет. Тілші қауымы бұл дерттің қауіпті екенін телеарналар мен газет беттерінде, өздерінің жеке парақшаларына күніге жариялап отыруы тиіс. Сонда ғана біз жастарды қоғам дертінен алшақтата аламыз.
Бір ғана мысал, бүгінде еліміз бойынша «Вконтакте» желісінде жастардың 70 пайызы отырады деген ақпарат бар. Бұл пайыз олардың ішіндегі діни теріс ағым мүшелерінің экстремистік бағыттағы материалдарының ауқымды аудиторияны қамтып отырғанының айғағы.
Облыс бойынша бұл желіні көбіне 18-30 жастағы жастар қолданады екен. Бұл азаматтармен облыстық ақпараттық-түсіндіру топтары жұмыс жүргізуде. Деструктивті теріс ағымдағы аккаунт иелерімен де кері байланыс орнатылуы тиіс.
Соңғы кездері облыс аумағында болып жатқан заңбұзушылықтардың түп төркіні де осы интернетте жатыр дей аламыз. Кітап оқымайтын, теледидар қарамайтын, күндіз- түні тек телефонға, смартфонға телмірген кейбір жастар дін мәселесінде ненің дұрыс, ненің бұрыс екенін аңғармай, от басып қалуда.
Қоғамда, жалпы жастар арасында діни экстремизмнің алдын алу мақсатында осы интернеттің және жат ағымдардың зияны туралы тұрғындарға кеңінен түсіндіруіміз қажет.
Соңғы кезде құқық қорғау органдарының да техникалық мүмкіндіктері артып келеді. Соның арқасында экстремизм пиғылындағы материалдар «Киберқадағалау» жүйесі арқылы бұғатталуда. Бұл жұмыстардың барлығы зайырлы мемлекетіміздің қауіпсіздігі, тұтастығы мен ұлттаралық, дінаралық татулықты сақтау мақсатында республикалық кешенді бағдарламалар бойынша іске асуда. Бұл әрине қуанарлық жағдай.
Сондай-ақ, бұл олқылықтардың алдын алуға заңның да қаталдығы қажет деп санаймын. Бүгінде әлеуметтік желілерді қолданушы облыс тұрғындарына ҚР Қылмыстық кодексінің 174-бабы бойынша әлеуметтік, ұлттық, рулық, нәсілдік, тектік-топтық немесе діни алауыздықты тудырған тұлғаларға әкімшілік айыппұл салынып немесе 2 жылдан 7 жылға дейін бас бостандығынан айырылатынын да біле жүрген абзал. «Сақтансаң, сақтаймын» деген қағиданы да ұмытпағанымыз абзал.
