Қасым-Жомарт Тоқаевтың пікірінше, еліміздің келешегі экономиканың мықты болуына байланысты және кәсіпкерлер мемлекет мүддесін жоғары қоя білуі керек. – Жалпы, жұмысты дұрыс жүргізу үшін мемлекеттік органдардың есебі жеткіліксіз. Шағын және орта бизнес өкілдерінің көптеген өтініштеріне байланысты Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев елдегі кәсіпкерлерді қолдау үшін жаңа шаралар қолданылатынын мәлімдеген болатын. Береке тынымсыз еңбек еткенге ғана дариды. Бүгінгі заманның талабы да осы. «Кәсібіне қарай – нәсібі» демекші, бүгінде Түлкібас ауданында өз мүмкіндіктеріне қарай кәсіп ашып, шаруасын дөңгелетіп отырғандардың қатары күннен-күнге артып келеді. Сондай кәсіпкерлердің бірі – майтөбелік Әлихан Габибуллаұлы. Негізгі мамандығы медицина қызметкері болса да, Әлихан химиядан хабары бар болғандықтан сабын шығаруды жөн көріпті. Бұл тек аудан үшін емес, облыста да жаңа бастама болғалы тұр. Отандық өнімін Шымкент, Тараз, Астана, Қызылорда, тағы басқа өңірлерге таратады. Сонымен қатар, сұйық сабын, киім, терезе, ыдыс, шаш жууға арналған сұйық сабын шығаратын бұл цехта 3 адам жұмыс істейді. Ашылғанына көп болмаса да Әлиханның шағын цехынан шыққан тауарларға жергілікті тұрғындардың сұранысы күн санап артуда.
Жеке кәсіпкердің айтуынша, кір сабын тек кір жуу үшін ғана емес, қолданылмайды. Оның басқа жағдайларда да пайдасы аз емес. Кір сабын – табиғи және экологиялық таза өнім. Кір сабын өсімдік және малдың іш майларынан, жоғары сапалы арнайы қоспалардан дайындалады. Сабын шығаратын цехты аралай жүріп байқағанымыз, қондырғылар қарапайым ғана. Газбен жылытылатын қазанда майды қыздырып, оған химиялық қоспаларды қоссаңыз болғаны – кір сабын дайын. Айта кетейік, сабын шығаратын станоктарды өздері құрастырған. Осы кезге дейін қарапайым ғана сабынды өзге өңірлерден тасымалдап келдік. Ал, дәл қазіргі уақытта Түлкібас ауданындағы кір сабын өндіретін жалғыз цех осы Майтөбе ауылында жұмыс істеп тұр. Кәсіпкер шикізаттың барлығын өзі дайындап, цех жұмысын кеңейтуді көздейді. Одан бөлек, иіс сабын өндірісін де қолға алмақ. Расын айтқанда, елімізде тұрмысқа қажетті тауардың дені шетелдерден келеді. Бұл ретте жас кәсіпкер осы олқылықтың орнын толтырып, ішкі нарықта отандық брендті қалыптастырсам дейді.
Бүгінде елімізде өндіріс саласын жалға қоюды көздеген Әлихан Габибуллаұлы әр сабынды 110 теңгеден өткізуде. Кішігірім өндіріс орны тұрмыстық химия және автохимиямен айналысады. Тауардың ерекшелігі сол, шетелден келетін өнімнен құны әлдеқайда арзан. Мысалы, ыдыс жуатын су сабын 400-450 теңге болса, «Lady» ыдыс жуатын сұйық сабыны 250-300 теңге аралығында. Әлихан осы кәсібін жолға қоюға 5-7 миллион теңге қаражат жұмсады. Егер отандық өнімдер мемлекеттік тапсырыс арқылы сатылымға шығарылатын болса, цех күніне 1500 сабын дайындауға қауқарлы. Кір сабын өзінің күшті құрамымен ерекшеленеді. Матаның сапасына зардабын тигізбейді. Түрлі дақ пен кірді оңай кетіреді. Сабынның киімді ағартатын қасиеті де бар. Мақта жүнінен тігілген бұйымдар кір сабынмен тазартылғаннан кейін де жұмсақтығын жоғалтпайды. Бала киімін жуғанда да қауіпсіз. Өйткені, Түлкібастың кір сабыны балғын теріде аллергиялық реакция қалдырмайды.
Сонымен қатар, Түркістан облысында кәсіпкерлерді қолдау үшін «Мен кәсіпкер» – «2021-2025 жылдарға арналған кәсіпкерлікті дамыту жөніндегі ұлттық жоба» аясында жүзеге асырылып жатыр. Жоба бірнеше саланы қамтиды. Негізгі екі бағыты бар: әйелдер кәсіпкерлігін дамыту орталығы және кәсіпке бағыт.
«Мен кәсіпкер» атты біліктілікті арттыруға бағытталған бағдарламаның аясында «Бір ауыл – бір өнім» жобасы жүзеге асырылады. «Бір ауыл – бір өнім» жобасы ауылдардағы мүмкіндікті тиімді пайдаланып, ауыл тұрғындарын кемінде бір өнімді шығаруға үйретуді, ұйымдастыруды көздейді. Ол үшін қажетті арнайы топ мамандар біліктілік, технологиялар мен стандарттарды ауыл тұрғындарына үйретеді.
– Жапонияның халықаралық қарым-қатынас агенттігінің мамандары мен «Атамекен» мамандары бірігіп, нақты ауылдардан өнімді шығарудан бастап, сол өнімнің ішкі және сыртқы нарықта саудалануына дейін сүйемелдейді. Жобаға осы жылы тек әйел адамдар қатыса алады. Қатысу үшін әйел кәсіпкерлігін дамыту орталықтары арқылы арнайы тапсырыс беру қажет. Негізгі талабы – жергілікті шикізаттан өндірілетін тауар болуы шарт. Келіп түскен өтінімдерді арнайы сарапшы мамандар зерделеп, «Бір ауыл – бір өнім» жобасына қосады. Әрі қарай бұл кәсіпкерлермен менторлар, білікті салалық мамандар, технологтар, маркетологтар өнімді өндіріп, сапасын арттырып, тиімді саудаға шығару бойынша жұмыс істейді, – дейді Түркістан облысы кәсіпкерлер палатасының директоры Асылан Сейілбекұлы.
Сонымен қатар, бұл бағдарлама аясында «Кәсіпке бағыт» жобасы да ұйымдастырылып жатыр. Осы ретте үздік деп танылған 40 жобаға қолдау көрсетіледі. Жобаның негізгі мақсаты – салалық оқытуды ұйымдастыру. Салалық оқу аудандар мен қалалардың дағдылануына сәйкес кәсіпкерлердің өтінімдері негізінде 5 негізгі бағытта жүзеге асырылады. Атап айтсақ, мал және егін шаруашылығын жүргізу, Ауылшаруашылық өнімді өңдеу мен өндірістік мини цехтарды жүргізу, сондай-ақ, қызмет көрсету және сервис. Оқыту теориялық және практикалық негізде жүргізіледі. Сондай-ақ, шаруашылықтар мен кәсіпорындардың базасында практикалық курстар өтеді. Оқудан өткен кәсіпкерлерге 3-6 ай аралығында арнайы кәсіби кеңесші бекітіліп, алған білімді практикалық негізде қолдануға енгізуді сүйемелдейтін болады.
Оқудың бұл түріне ер кәсіпкерлер де, әйел кәсіпкерлер де қатыса алады.
Айта кетейік, өткен жылы палатаға түскен өтініштердің 96-сы оң шешімін тауып, 10 млрд теңгеден астам мүліктік құқықтар қорғалған. Ал биыл алғашқы 4 айда 38 өтінім оң шешімін тауып, 500 млн теңгеге жуық қаржы кәсіпкерлер тарапынан қорғалды.
