Түркістандық тұрғындарының назарына қоғамдық және ұлтаралық келісімнің маңыздылығы туралы мәліметтерді ұсынамыз. Бүгінгі геосаяси ахуалдың күрделі жағдайында конфессияаралық және ұлтаралық келісім жаһандық күн тәртібінен түспеуде. Ал Қазақстан бұл принципті елдегі қоғамның көп этносты, көп конфессиялы қалыптасуы жағдайында жариялады. Сонымен қатар, сол жылдары монархиялық, кеңестік биліктің зардаптары сақталып қалғанын байқамау мүмкін емес те еді. Саяси және экономикалық отаршылдық мемлекеттің тәуелсіздігіне барынша кедергі келтірді. Соған қарамастан, еліміз тәуелсіздік алу мұратынан бір сәт те шегінген емес.
Бүгінде Қазақстан өзінің гуманистік, демократиялық және толерантты сипатымен ерекшеленеді. Соның айқын бір көрінісі – ұлтаралық татулық пен келісімді сақтауды алдына мақсат етіп қойған Қазақстан халқы Ассамблеясының құрылуы. Мұндай мемлекеттік органның қажеттілігін тұңғыш Президент Нұрсұлтан Назарбаев көрді. Ол осы идеяның бастамашысы болып, оның қалыптасуына жан-жақты үлес қосқанын мойындауға тиіспіз.
1992 жылы желтоқсанда ел тәуелсіздігінің мерейтойына арналған Қазақстан халқының бірінші форумы тарихи тұрғыдан Қазақстан халқы Ассамблеясының негізін қалады. Қоғамдық институт 1995 жылы 1 наурызда сол кездегі Мемлекет басшысының жарлығымен Президент жанындағы консультативтік-кеңесші орган ретінде ірге қалады. Ассамблеяның басты мақсаты – Қазақстанның өркендеуіне ықпал ету, сонымен қатар патриотизмді, азаматтық бірегейлікті, бәсекеге қабілетті ұлтты дамыту және елімізде ұлтаралық келісімді орнату. Оның мәртебесі мен әлеуметтік жағдайы саяси, құқықтық және заңдық тұрғыдан уақыт өте келе қалыптасты. Осы орайда 2008 жылғы 20 қазанда арнайы қабылданған «Қазақстан халқы Ассамблеясы туралы» Заңды және Парламент Мәжілісіне Ассамблеядан өкілдерді (тоғыз депутат) сайлаудың ерекше мәртебесін атап өтуге болады.
Әр ұлттың жеке ерекшеліктері, сол ұлттың бірлігін тану, қабылдау мәдени құндылықтар жүйесін, тарихы мен тілін еркін дамыту арқылы жүзеге асады. Бүгінде елімізде 130-дан астам ұлт өкілі бар, олар ана тілін үйренуге, баспасөзге, бұқаралық ақпарат құралдарына қол жеткізуге мүмкіндік алды, олар өздерінің салт-дәстүрі мен әдет-ғұрпын осы күнге дейін сақтай отырып, ұлттық мерекелерін еркін тойлай алады.
Астанадағы Бейбітшілік және келісім сарайы есігін айқара ашты, мұнда қоғам қайраткерлері жиі жиналып, түрлі этнос өкілдері бас қосып тұрады. Ассамблеяның нақты міндеті құқықтық негізде жүйеленген. Айталық:этносаралық қатынастар саласында мемлекеттік органдармен және азаматтық қоғам институттарымен тиімді өзара іс-қимылды қамтамасыз етеді әрі қоғамда этносаралық келісім мен толеранттылықты нығайта түсу үшін қолайлы жағдай жасайды; халық бірлігін нығайту, қазақстандық қоғамның іргелі құндылықтары бойынша қоғамдық келісімді қолдау мен дамыту; экстремизм мен радикализмнің көріністеріне және адам мен оның құқықтарына, бостандықтарына қол сұғуға бағытталған әрекеттерге қарсы тұруда мемлекеттік органдарға жәрдемдесу;демократиялық нормалар негізінде азаматтардың саяси және құқықтық мәдениетін қалыптастыру.Бүгінге дейін Ассамблея өзіне жүктелген сенім мен міндетті жауапкершілікпен атқарып келеді. Ұйымның белсенді мүшелерінің арасында патриоттық рухты істерімен дәлелдеп жүрген азаматтар да жетерлік. Түрлі ұлт өкілдері мемлекет ісіне, ғылымға, әдебиетке, білімге, өнерге, спортқа, бизнеске кеңінен атсалысып жүр. Қазақстан халқы, оны құраушы қазақ ұлты қашанда адамгершілікке толы қасиеттерімен ерекшеленді
Тәуелсіздікті жариялаудың бастапқы кезеңінде отарлауды еңсерген қазақ халқы өз жерлестерін тағдырдың тәлкегіне қалдырған жоқ. Ұлттық бауырластыққа тәрбиелеу, Ассамблеяның бірегей институционалдық құрылым ретінде ашылуы, мемлекеттік деңгейде өзге халықтардың дамуына жан-жақты жағдай жасау – әлемде теңдесі жоқ тәжірибе екенін атап өткен жөн. Қазақстан халқы Ассамблеясы құрылған күннен бастап орасан зор әлеуетті жинақтап, халық дипломатиясы институтының үлгісіне бейімделіп, дамудың ұзақ жолын жүріп өтті. Еліміздегі 100-ден астам этностың басын біріктірген бірегей құрылым тұрақтылықты сақтап, республиканың дамуында маңызды рөл атқарды.
Өкінішке орай, әлемде коронавирус пандемиясының таралуы қоғам өмірінің аксиологиялық қырларын қайта қарастыруға мәжбүр етті. Экономикалық, әлеуметтік жағдайлардың өзгеруіне қарамастан, конфессияаралық қарым-қатынастарды сақтай отырып, бірлесе ортақ іс атқару қандай жағдай болмасын басымдылыққа ие екендігін көрсетті. Бірінші кезекте, конфессияаралық келісім мен татулықтың адамзат өміріне тигізер пайдасының үлкен екендігі айқындалды. Атап айтсақ, қиын шақта адамдарға жәрдем берушілердің алдыңғы шебінде дәрігерлермен қатар діни қайраткерлер аса үлкен белсенділік пен қамқорлық таныта білді. Әлемдік діни қайраткерлер қарапайым адамдардың сенімін арттыру және жақсылыққа үмітін ояту үшін аянбай еңбек етіп келеді. Діни ғибадатханалардың жабылуына қарамастан, діни басшылар цифрлық және технологиялық мүмкіндіктерді пайдалана отырып өз сенушілеріне тиісті рухани қолдау көрсете білді. Діни, ұлттық қатыстылығына қарамастан кез-келген адамға рухани тұлға ретінде қарауға шақыра білді. Халықаралық деңгейде әр түрлі дін басшыларының бір мезетте дұға оқу бастамаларының кең таралуы осының дәлелі. Орын алған жағдай жаһандық күн тәртіптің басты назарында – ізгілік, адами борыштар, қамқорлық, жанашырлық пен адамгершілікке негізделген конфессияаралық келісім мен татулық әрдайым өзінің өзектілігін жоғалтпайтынына көз жеткізуге ықпал етті.
Қазақстан халқы Ассамблеясы Қазақстанның ұлтаралық қатынастар саласындағы саясатының табыстылығын бүкіл әлемге паш етуде. Жалпы, Ассамблея жұмысының арқасында елімізде этносаралық және конфессияаралық келісімнің бірегей үлгісі, әрбір азаматтың өз құқықтарын толық пайдаланып, еркіндікті сезіне алуы үшін ерекше сенім, ынтымақтастық және өзара түсіністік атмосферасы қалыптасты. Әрбір қазақстандыққа ұлты мен дініне қарамастан Конституциямен кепілдік берілген.
Бүгінгі таңда әлем бойынша түрлі қақтығыстар мен тұрақсыздықтардың барлығы дерлік ұлттар мен діндер өкілдерінің арасындағы қарама-қайшылықтардан, өзара түсіністіктің жоқтығынан туындап жатқанын ескерсек, еліміздегі ауызбіршіліктің маңызы зор екенін түсінеміз. Кезінде талай сарапшылардың елімізді «көп ұзамай-ақ өзара түсініспей, мемлекетті құлатып тынады» деп, «ұлттар лабораториясы» атандырып, ертеңімізге күмәнді болжам айтқанымен, ел бола алатынымызды дәлелдедік. Тіпті, бүгінгі күні еліміздің өз бірлігін сақтап қана қоймай, әлем халқына тұрақтылықты, бейбітшілікті насихаттап, бірнеше жыл қатарынан саяси маңызды халықаралық жиындар өткізуге мұрындық болып, діндер мен ұлттар арасында түсіністіктің қалыптасуына ықпал еткен бірегей тәжірибелі, елге айналуымыз талай елдің ерекше қызығушылығын тудырып отыр.
Ұлтаралық сипатта өрбіген қайшылықты сол кездегі ішкі саяси жағдайға қауіп төндірген бірлі-жарым оқиға десек те, дер кезінде мемлекет тарапынан қажетті іс-шаралар қабылдамағанда, оның соңы неге апарып соғатыны белгісіз еді. Дер кезінде ұлтаралық қақтығыстарға апарып соқпай, мұның барлығы дер кезінде ауыздықталып үлгерді. Өйткені, ел бірлігіне сына қаққысы келгендер ол оқиғаларды өз мүдделеріне пайдаланғысы келгені де жасырын емес. Осы орайда айта кетер жайт, Ассамблеяның бір жұмыс істеу бағыты медиация болуы тегіннен тегін емес. Өйткені, бірлі-жарым ондай оқиғаларды өз мүддесіне жұмыс істеткісі келгендер қай уақытта та болады. Сондықтан, шиеленісті жағдайға жеткізбей, мәселені дер кезінде ауыздықтап отыру бүгінде медиациялық кабинеттердің міндеті десек те болады. Осы орайда айта кетер жайт, еліміздің аумағындағы түрлі ұлт пен ұлыстардың ұзақ уақыт бойы түсіністікте өмір сүруі, үлкен қақтығыстарға бармауы, қоян-қолтық тіршілік кешіп, мамыражай өмір сүруіне бұл мемлекеттің түпкі иесі — қазақ халқының қанында бар кеңпейілділігі мен сабырлы-салиқалылығы себеп болып отырғанын елдің даму тарихына жіті қарап отырған кез келген сарапшы жоққа шығармайды. Сондықтан, халықаралық сарапшылар мұны керісінше, жоғары бағалап отыр.
Республикада Қазақстанның барлық этностарының мәдениетін, тілін, салт-дәстүрін дамыту үшін барлық қажетті жағдайлар жасалған. Ассамблея қызметі Қазақстанның ұлтаралық қатынастар мәселелерін тиімді шешетін мемлекет ретіндегі халықаралық беделін арттыруға ықпал етуде. Әлі де осы қызметінен, мүддесінен таймайтыны анық.
