Мемлекет-жекеменшік әріптестігін дамытудың келешегі зор

«MaxMedGlobal» ЖШС директоры Махамбет Асабавтың пікірінше, жаһандық бәсекелестік жағдайында капиталға инвес­тицияны оралымды  тарту­дың мән-маңызы айрықша. Бұл тұрғыда Үкімет жанын­дағы Инвестициялық штаб­тың кеңейтілген өкілеттік­тері еліміздің металл өңдеу, мұнай-химия, энергетика және машина жасау сияқты негізгі салаларға инвестиция тартуға қабілетті екенін көрсетіп, дәлелдеп келеді.

Дегенмен, Қ.Тоқаев кейбір өңірлік және салалық же­тек­шілердің осы бағыттағы бел­сен­діліктерінің жет­кіліксіздігін, инвесторлармен жұмыс істеу тәсілін өзгертуді талап ететінін де ашып айтты. Мемлекеттік-жекеменшік, әріптестік тетік­тері арқылы халықаралық қаржы институттарын тарту да инвесторларға қолайлы жағдай жасауда маңызды қадам болмақ. Осы орайда «Экономиканы ырықтандыру шаралары туралы» Жарлыққа қол қою да неғұрлым еркін және бәсекеге қабілетті эконо­микалық орта құруға деген ұмтылысты көрсетеді.

Сайып келгенде, бұл шаралардың барлығын жүзеге асыру тікелей шетелдік инвес­тициялардың құлдырауын болдырмауға және еліміздің тұрақты экономикалық өсуін қамтамасыз етуге бағытталған. Сонымен қатар Мемлекет басшысы жаһандық сын-қатер­лер мен өзгермелі әлемдік ландшафт жағдайында еліміз­дің экономикалық дамуы­ның стра­тегиялық көзқарасын ай­қын білдірді. Қазіргі халық­аралық күрделі жағдайда, елдер капитал тартуда өзара бәсекеге түскен кезеңде тіке­лей шетелдік инвестиция көле­мін сақтап қана қоймай, оны ұлғайту үшін еліміз бәсекеге қабілеттілік және икемділік танытуы керек.

Аталған штабтың өкілет­тік­терін нығайту елдің инвес­ти­ция тартуға байланысты жаңа мүмкіндіктер мен сын-қа­тер­лерге тез арада ден қоюға дайын­дығын байқатады. Металдарды терең өңдеу, мұнай, газ және көмір химиясы, туризм, энергетика және машина жасау секілді салалар – басымдықтар ғана емес, сонымен қатар ұзақмерзімді өсудегі стратегия. Бұл салалар экономиканы әртараптандыруды қамтамасыз етуге және әлем­дік тұрақсыз­дық жағдайында аса маңызды шикі­зат экс­пор­тына тәуелді­лікті азай­туға қабілетті. Алай­да Мем­ле­кет басшысы орын­ды атап өткен­дей, жергі­лік­ті шенеунік­тердің барлы­ғы бұл бағытта жеткілі­кті белсенділік таныта бермей­ді. Инвес­ти­циялар ағынын қамтамасыз ету, жаңа жұмыс орындарын құру және өңірлердің әлеу­меттік-экономикалық жағ­­дайын жақсарту үшін мем­лекет­тік басқарудың барлық деңгейінің нақты және үйлесімді жұмысы қажет.

Маңызды аспект саналатын мемлекеттік-жекеменшік әріптестікті (МЖӘ) дамыту керек. Еліміздің мұндай жобаларды жүзеге асыруда табысты тәжірибесі бар әрі механизмді кеңейтуге әлеуеті зор. Халықаралық қаржы инс­ти­туттарын тарта отырып, «кілтке тапсырылатын» ауқым­ды жобаларды дайындау қо­сымша қаражат тартумен қатар, озық технологияларға және басқару тәжірибесіне қол­же­тім­ділікті қамтамасыз етеді. Бұл өз кезегінде жоба­лардың тиімділігін және олардың ұзақмерзімді перспективада тұрақтылығын арттырады.

«Экономиканы ырықтан­дыру жөніндегі шаралар туралы» Жарлыққа қол қою – ашық және бәсекеге қабі­летті экономикалық орта құру жолындағы тағы бір маңызды қадам. Либера­ли­зация әкім­шілік кедергілер­ді азай­туды, бизнес жағдайын жақ­сартуды және инвесторлардың құ­қықтарын қорғауды кү­шейтуді көздейді. Бұл халық­ара­лық қауымдастыққа еліміз­дің өзара тиімді шарттарда ынтымақтасуға дайын және экономикалық ашықтықтың әлемдік стандартын ұстануға ниетті екенін көрсетеді.

Осылайша, Президент өз Жолдауында басымдықтарды белгілеп қана қоймай, жос­парларды жүзеге асыруға ке­шенді және жүйелі көз­қарас қажеттігін атады. Бұл инвес­тициялық ахуалды жақсартуға да, МЖӘ жобаларын белсенді ілгерілетуге де қатысты. Қалай десек те, аталған шаралардың бәрі тұрақты экономикалық өсім мен халықтың әл-ауқатын жақсартуға ықпал етуге тиіс.

Білім саласының маманы Перизат Үркімбаева осы жолы көкейімізден шық­қан тұжырымын құзырлы орындар жүзеге асырып, келелі шешімдер қабылдаса екен дейді.

Сонымен қатар Мемлекет басшысының «Ірі кәсіп иелері осы елдің азаматы ретінде ел игілігіне жарайтын мектеп, аурухана, стадион, музей және басқа да әлеуметтік-мәдени нысандар салуға қомақты қаржы бөлуге міндетті. Мұндай кәсіпкерлердің есімі жомарт жандардың «алтын тізіміне» жазылады. Ал одан бас тартқан немесе сөзбұйдаға салған кәсіп­керлерге қатысты әңгіме бас­қаша болады» деген сөзі де көкей­ге қонды.

Президент агроөнеркәсіп кешенін дамытуға байланыс­ты тың ойларын айтты. Мәсе­лен, ауыл шаруашылығын дамы­туға бөлінген субсидия­ны шын мәнінде, дала төсінде еңбектеніп жатқандар емес, шенеуніктермен жең ұшы­нан жалғасқан пысықай делдал­дардың алып кете­тіні туралы естіп қала­мыз. Осы тұрғыда біздің кафед­ра­ның ғалымдары да ауыл шаруа­шылығын дамытуға қажетті, маңызды ғылыми жоба­лармен айналысып жат­қанын айтқымыз  келеді. Атап айтқанда, түрлі ауыл шаруа­шы­лығы дақылдарының, өзге де өсімдіктердің (мысалы, сексеуіл) ұрықтарын полимер үлдірмен орау ар­қылы алғашқы егілген кезде олардың түрлі зиян­кестерге, табиғи сынақтарға төтеп беруіне қол жеткізуге бо­лады. Әйтпесе, бүгінгі таңда дүкен­дерде сатылатын көкөніс ұрықтарының барлығы дер­лік өзге елдерден келген.

Президенттің «Ауыл тұр­­­­­­­­ғын­дарына өз өнімдерін өңдеу­­ге және сатуға мүмкіндік бере­тін инфрақұрылым құру өте маңызды» деген сөзі де көңілден шықты. Өйткені астық өндірушілердің күзде өз өнімдерін сата алмайтыны жөнінде жиі естиміз. Ал дәл сол кезде жерде бір күн де жұмыс істемеген, жең ұшынан жал­ға­сып, мемлекеттен шетелге астық сатуға лицензия алған­ пысықтар астықты диқан­дар­дан барынша арзан бағаға сатып алып, сырт мемлекеттерге үстеме бағамен сатады екен. Осыдан кейін маңдай тері ақталмайтын қарапайым еңбек адамының жұмыс істеуге қайдан зауқы болады?

Мемлекет басшысы мұнай-газ-химия саласын одан әрі дамыту маңызды міндет екеніне тоқталды. Осы тұрғыда, біздің кафедрада биоыдырайтын полимер үлдірлер алу үшін ғылыми ізденістер, жұмыстар жасалып жатқанын айта кеткен жөн. Иә, Мемлекет басшысының экономика, экологиялық ахуал, ден­сау­лық сақтау, білім беру саласы, елде заң мен тәртіп­тің сақталуына қатысты мә­се­лелерге орай айтқан ойла­рының барлығы да құп­тар­лық.