Сауран ауданында құқықтық саясаттың іске асырылуы бойынша, халықтың құқықтық мәдениетін, толеранттылығы мен құқықтық санасын қалыптастыруға бағытталған бірқатар жүйелі жұмыс жүзеге асып келеді. Бүгінде ауданда халықтың құқықтық мәдениетін көтеру мақсатында көптеген жұмыстары атқарылуда. Атап айтар болсақ, ауданның полиция қызметкерлері тұрғындар арасында құқық бұзушылықтың, алаяқтық қылмыстардың алдын алу мақсатында түсіндірме жұмыстарын жүргізіп жатыр. Сондай-ақ, аудандық білім беру мекемелерінде «Жолда жүру ережелері», «Жасөспірімдер арасында қылмыс пен құқық бұзушылық», «Спортқа баулу» тақырыбында кездесулер жиі ұйымдастырылып отыр. Осыған дейін сыбайлас жемқорлыққа қарсы комиссия отырыстарында құрылыс, жер қатынастары салаларындағы сыбайлас жемқорлықтың жай – күйі, тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді мемлекеттік сатып алу саласындағы сыбайлас жемқорлықтың жай-күйі туралы, денсаулық сақтау саласындағы сыбайлас жемқорлықтың жай-күйі және атқарылып жатқан жұмыстар секілді өзекті мәселелер талқыланды. Ал, құқық бұзушылық профилактикасы комиссия отырыстарында да өзекті мәселелер күн тәртібінен түскен емес. Мәселен, ұлтаралық қақтығыстарға жол бермеу, отбасы-тұрмыстық қарым-қатынастар саласындағы құқық бұзушылықтың алдын алу, кәмелетке толмағандар арасында қылмыстар, жол көлік оқиғаларының профилактикасы сынды мәселелер қаралуда. Одан бөлек, Сауран ауданында қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз етуде сервистік тәсілді енгізу жөнінде біршама жұмыстар жүзеге асып жатыр. Бұл бағытта аудан тұрғындарымен кездесулер өткізіліп, түрлі сауалнамалар жүргізілген.
Жалпы халыққа құқықтық көмек беру мақсатында аудан көлемінде түрлі шаралар өтіп келеді. Оған дәлел, Заң бөлімінің ұйымдастыруымен аудан әкімінің аппарат басшысы төрағалығымен мемлекеттік қызметшілерге, аудан тұрғындарына, кәсіпкерлерге, квазимемлекеттік сектор басшыларына сыбайлас жемқорлықтың алдын алу туралы тиісті түсіндіру жұмыстары тұрақты жүргізіліп отырады. Сондай-ақ, бұл іске өзге де мемлекеттік мекемелер атсалысуда. Мәселен, Сауран аудандық «Жастар ресурстық орталығы» КММ-нің ұйымдастыруымен «Сыбайлас жемқорлықпен бірге күресеміз!» атты 4 дөңгелек үстел, жастар арасында сыбайлас жемқорлықтың алдын алу мақсатында 6 кездесу өткізіліп, профиклактикалық жұмыстар жүргізілді. Балалардың өмірі мен денсаулығының қауіпсіз болуы мемлекеттің назарында. Ел көлемінде кәмелетке толмағандардың құқығын қорғау жұмыстары күн тәртібінде тұр. Бұл бағытта Сауран ауданы аппаратының Заң және құқық қорғау органдарымен жұмыс бөлімінің ұйымдастыруымен «Кәмелетке толмағандардың істері және олардың құқықтарын қорғау жөніндегі» комиссияның отырысы жоспарға сай өтіп келеді. Жиында жасөспірімдер арасындағы қылмыс пен құқықбұзушылықтың алдын алу мәселелері қаралуда.
Жалпы өңірде кәмелет жасына толмаған балалардың арасындағы құқықбұзушылық деректері төмендеген. Негізінен кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың алдын алу және жолын кесу мақсатында «Жасөспірім», «Түнгі қаладағы балалар», «Жасөспірім және жауапкершілік» атты жедел профилактикалық іс-шаралары өткізіліп келеді. Сонымен бірге нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрес жөніндегі комиссия отырысыда тұрақты ұйымдастырылуда. Сондай-ақ кәмелетке толмағандар арасында қылмыс пен құқықбұзушылықтың, ерте жүктіліктің және өзіне-өзі қол жұмсаудың алдын алу жұмыстарын күшейту мәселелері кеңінен талқыланып жатыр.
Бұдан бөлек, ауданда құқықтық мемлекетті қалыптастыру халықтың құқықтық мәдениетін дамыту процесімен тығыз байланысты түсіндірме шаралары өтуде. Осы ретте, ақпараттық сайт арқылы аудан тұрғындарына құқықтық мәдениетті арттыру, халықтың құқықтық санасын дамыту – тәуелсіз, демократиялық және құқықтық тұрғыдан сауатты мемлекет құруға ықпал ететін азаматтық қоғамды қалыптастырудың маңызды өлшемдері жөнінде мәліметтерді ұсынамыз. Қоғамдағы қылмыс пен құқықбұзушылыққа қарсы күресуі бағытындағы жаңа жүктемелерді толығырақ таныстыру құқық қорғау органдарының міндеті. Бүгінгі таңда жасөспірімдер арасында құқық бұзушылықтың алдын алу және оны болдырмау маңызды мәселелердің бірі. Қазіргі таңда жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылықты алдын алу қоғамның алдында тұрған басты міндеттердің бірі. Құқық қорғау органының негізгі қызметі — кәмелетке толмағандардың арасындағы құқық бұзушылықты алдын алу және болдырмау, құқықтық сауаттылықты арттыру, заңсыз іс-әректтер жасаудан қорғау, жас ұрпаққа заңға бағынушы азамат ретінде құқықтық тәлім –тәрбие беру.
Қазақстан Республикасының Конституциясының 1-бабында Қазақстан Республикасының басты қазынасы-адам және адамның өмірі, құқықтары мен бостандықтары делінген. Сондықтан Қазақстан Республикасының әр азаматының міндеті- заң талаптарын сақтау, өзге адамдардың құқығын бұзбау, өзіне жүктелген міндеттерін жете біліп орындау болып табылады. Заңды білмеу, оны бұзу-жауапкершіліктен құтқармайтынын жас ұрпаққа үнемі түсіндіреміз. Бұл ретте, Сауран ауданы прокуратурасымен аудан әкімі аппаратының мамандары және аудандық полиция басқармасының инспекторлары бірлесіп, кәмелетке толмаған жасөспірімдердің түнгі уақытта көңіл көтерін орындарданда және көшеде ата-анасыз жүремеуін қадағалау мақсатында рейдтік іс-шаралар апта сайын жүргізілуде. Сонымен қатар Президент Қасым-Жомарт Тоқаев «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне әйелдердің құқықтары мен балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері бойынша өзгертулер мен толықтырулар енгізу туралы» және «Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне әйелдердің құқықтары мен балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының заңдарына қол қойды.
Сонымен қатар, кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтың алдын алу – қоғамдағы қылмыстың алдын алудың аса маңызды шарттарының бірі. Заңды, әлеуметтік пайдасы бар қызметке және қоғамға шынайы көзқарасын қалыптастырып, жас ұрпақты қылмыстық әрекетке жол бермейтін қағидаларға тәрбиелеу заман талабы екендігін Түркістан облысындағы сақшылар тұрғындарға кездесулерде түсіндіріде. Әсіресе өңірдегі полиция қызметкерлері тұрғындарды жеке мүліктеріне абай болуға және оған ұқыптылықпен қарауға шақырады. Сондай-ақ, бөттеннің затына қол сұққан адам заң жүзінде қылмыстық жауапқа тартылатындығын айтуда. Мұндай әрекеттерге бармау үшін әр адам құқықытық жағынан сауатты болуы керек. Сол үшінде құқықытық сауаттылық пен құқықтық мәдениет тұрғысынан түсіндірме ақпараттарын тұрғындарға барынша таратудамыз. Кәмелетке толмағандар құқық бұзушылығының алдын алудың ең маңызды алғышарты болып табылатын, отбасындағы берекені сақтаудың негізінде, субъективтік себептерден басқа, өтпелі кезеңнің әлеуметтік-экономикалық жағымсыз құбылыстары әсер етеді. Ата-анасының материалдық жағдайының нашар болуына байланысты балабақша мен мектептерге бара алмай қараусыз қалған, тастанды, үй-жайы жоқ, сөйтіп, құқық бұзушылық жасауға баратын балалар санының өсуі осы жағдайдың бір себеп-салдары ғана. Демек, балалар мен жасөспірімдер арасындағы қылмыстылық деңгейінің артуына ықпал ететін факторлардың бірі атааналардың төлем қабілеттілігінің төмендеуі және бос уақытты өткізудің барлық түрлерінің коммерциялануы болып табылады. Мемлекеттің әлеуметтік саясаты – ең алдымен, жұмыс орындарын көбейтуге, баланы оқытуға, жағдайы келмеген кезде кәмелетке толмағандарға мемлекеттің есебінен жоғары және арнайы орта білім алу мүмкіндігін қамтамасыз етуге, мұғалімдер мен дәрігерлердің жалақысын өсіруге бағытталып отыр. Кәмелетке толмағандардың арасында құқық бұзушылықтың және балалардың қадағалаусыз, ата-анасының қарауынсыз қалуының алдын алу жөніндегі мемлекеттік саясаттың келесі бір бағыты– білім беру саласындағы заңнаманы жетілдіру, оның дәл және біркелкі қолданылуына тиісті бақылау және қадағалау жасауды қамтамасыз ету болып табылады.
Кәмелетке толмағандарды тәрбиелеуде бұқаралық ақпарат құралдарының маңызы зор екендігін жоғарыда келтірілген. Демек, бұл шараларда айтарлықтай бір қатар кемшіліктер бар екендігі баршаға белгілі. Мысалы, теледидар арқылы адам өлтіру, қатыгездік, қанқұйлы оқиғалар, алдап-арбау, эротикалық мағынадағы журналдар, фотосуреттер, жарнамалар шектеусіз көрсетіледі. Мұның өзі келешек ұрпақтың мінезқұлқының қалыптасуы мен даму процестеріне зиян келтіруі мүмкін. Себебі жасөспірім ақпараттана отырып құқық бұзу әрекеттерінің жазаға тартылмау жолдарын қарастыруы немесе ішкі істер органдарының қызметіне қарсы әрекеттер жасау пікірі қалыптасады. Қоғам мүлкін немесе жеке тұлғалардың меншігін қылмыстық жолмен иелену арқылы материалдық қажеттілігін арттыру мақсатында табыс табу жолдарын үйренуге талпынады. Осы жағдайға байланысты бұқаралық ақпарат құралдары туралы заңда жастарға арналған тиісті қызметтер мен мүмкіндіктерді ашып көрсету қажеттігі туындайды.
