Қазіргі таңда Сауран ауданы әкімдігімен бірлесіп штаб мүшелерімен ауылдық округтерде құқықтық сауаттылықты арттыруға бағытталған шаралар өткізілуде. Осы ретте, ауылдық округ әкімдері, бөлім басшылары, құқық қорғау органдары мен салаға қатысты мекеме өкілдерінің қатысуымен кездесулер, дөңгелек үстелдер ұйымдастырылуда. Күн тәртібінде халықтың құқықтық мәдениетін, толеранттылығы мен құқықтық санасын қалыптастыру, нашақорлықтың алдын алу, жастар арасында салауатты өмір салтын насихаттау, мектептер мен оқу орындарында профилактикалық шараларды күшейту мәселелері қаралып жатыр. Сонымен қатар, Сауран ауданында кәмелетке толмағандар арасында құқықбұзушылықтың алдын алу шаралары ұйымдастырылып жатыр. Осы ретте, жасөспірімдер арасындағы құқықбұзушылық пен діни экстремизмнің алдын алу мақсатында арнайы мобильдік топ Үшқайық ауылдық округіне қарасты елді мекендерде түсіндіру жұмыстарын жүргізуде. Бұдан бөлек, Сауран ауданына қарасты Жаңа Иқан ауылдық округіндегі “Жаңа Иқан” жалпы білім беретін мектебінде “Заң мен тәртіп” тақырыбында кездесулер өтуде. Кездесу барысында қатысушылар Қазақстанның сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатын, оның жүзеге асырылу принциптерін және әрбір азаматтың сыбайлас жемқорлықпен күресудегі рөлін талқылаған.
Сауран ауданында халыққа құқықтық көмек көрсету мақсатында бірнеше шаралар ұйымдастырылуда. Мысалы, ауданның полиция қызметкерлері тұрғындар арасында құқық бұзушылықтың, алаяқтық қылмыстардың алдын алу мақсатында түсіндірме жұмыстарын жүргізіп келеді. Сондай-ақ, аудандық білім беру мекемелерінде «Жолда жүру ережелері», «Жасөспірімдер арасында қылмыс пен құқық бұзушылық», «Спортқа баулу» тақырыбында кездесулер жиі ұйымдастырылып отыр. «Халық заңгері» акциясы,
Қазақстан Республикасының Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің бастамасымен аудан аумағында «Халық заңгері» науқаны өткізілді. Бұл акцияның мақсаты – халықтың құқықтық сауаттылығын арттыру және тегін заң көмегін көрсету. Акция барысында аудан тұрғындары шешімін таппай жүрген даулы мәселелері бойынша нақты құқықтық кеңестер алды. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы түсіндіру жұмыстары, Сауран ауданында сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру бағытында түсіндірме жұмыстары жүргізілді. Аудан әкімі аппаратының басшысы, аудандық әдеп жөніндегі уәкіл Бахытжан Полатов мемлекеттік қызметкерлермен кездесіп, сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастырудың маңыздылығын атап өтті.
Жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылықтың алдын алу, Сауран ауданында кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың алдын алу және жолын кесу мақсатында «Жасөспірім», «Түнгі қаладағы балалар», «Жасөспірім және жауапкершілік» атты жедел профилактикалық іс-шаралары өткізіліп келеді. Бұл шаралар жасөспірімдер арасындағы қылмыс пен құқық бұзушылықтың алдын алуға бағытталған.
«Қазақстандағы құқықтық сауаттылық пен құқықтық мәдениет». Бұл тақырып қазіргі қоғам үшін өте өзекті, себебі құқықтық мемлекет құру жолында әрбір азаматтың заңдарды білуі мен құрметтеуі – басты талаптардың бірі.
Құқықтық сауаттылық дегеніміз не?
Құқықтық сауаттылық – бұл адамның өз құқықтары мен міндеттерін білуі, заңдарды түсініп, өмірде дұрыс қолдана алуы. Құқықтық сауаты жоғары адам заң бұзбайды, өзгенің де заңсыз әрекетіне жол бермейді. Ол өз мүддесін заң аясында қорғай алады.
Құқықтық мәдениет – бұл құқықты құрметтеу, заңдарға сенім арту және құқықтық нормаларды күнделікті өмірде қолдану дағдысы. Бұл жеке адамның ғана емес, бүкіл қоғамның заңға деген қатынасының көрсеткіші. Қазақстандағы құқықтық мәдениетті дамыту жолдарына тоқталсақ. Қазақстанда бұл бағытта бірқатар жұмыстар атқарылып келеді:Мемлекеттік деңгейде:
Құқықтық саясат тұжырымдамасы (2020–2030) қабылданған. Электрондық үкімет, Ashyq, eGov mobile секілді платформалар азаматтардың заңдық ақпаратқа қолжетімділігін арттырып отыр. Білім беру жүйесінде:
Мектептер мен ЖОО-ларда құқық негіздері пәндері енгізілген. Арнайы курстар мен тәрбие сағаттары өткізіледі. Қоғамдық бастамалар: Құқық қорғау органдары, адвокаттар, үкіметтік емес ұйымдар халыққа құқықтық кеңестер береді. БАҚ пен әлеуметтік желілер арқылы құқықтық насихат кең көлемде жүргізілуде.
Құқықтық мәдениетті арттыру, халықтың құқықтық санасын дамыту тәуелсіз, демократиялық және құқықтық мемлекет құруға ықпал ететін азаматтық қоғамды қалыптастырудың маңызды өлшемдері болып табылады.
Құқықтық тәрбие – бұл құқықтық нигилизмге қарсы тұру және жеке тұлғаны қалыптастыру процесін қамтамасыз ету үшін мемлекет пен қоғамның құқықтық сананы және құқықтық мәдениетті қалыптастыру мен жетілдірудің мақсатты және жүйелі қызметін көздейтін іс-әрекеттің күрделі және көп қырлы жүйесі. Қазақстан Республикасында құқықтық мемлекет құру процесінде құқықтық тәрбие мәселелері үлкен маңызға ие.
Құқық дегенімізде әрбір азаматтың ойына елімізде қабылданған заңдар, нормативтік-құқықтық актілермен қатар құқықтық мәдениет, құқықтық сана деген ұғымдардың келетіні анық.
Осы ретте, құқықтық мәдениет дегеніміз – қоғамның әлеуметтік-экономикалық және рухани дамуымен бірге жасайтын жалпы мәдениеттің бір түрі немесе адам баласының бойында қалыптасатын құқықтық сауаттылықтың көрініс табуымен айқындалатын, ұрпақтан-ұрпаққа берілетін игілікті құндылықтарымыздың бірі.
Құқықтық мәдениет негізінен құқықтық заң нормаларын түсініп білуден, оларды қоғамда қолдану, іс-тәжірибеде орынды пайдалана білу қағидалары арқылы қалыптасады. Еліміздің басты заңы Конституцияда айқын жазылғандай, біздің еліміз өзін демократиялық, құқықтық мемлекет ретінде белгілеп, адамның құқықтары мен бостандықтарын алға қойып, оның қымбат қазына болып табылуы ретінде қарастырады.
Ал, құқықтық мемлекеттерде азаматтардың құқықтарының, міндеттерінің және бостандықтарының қорғалуы, біріншіден, олардың құқықытық сауаттылық пен құқықбұзушылыққа жол бермеуі сана деңгейіне байланысты білдіріледі. Міне, бұл құқықтық мәдениет және заңи этика болып табылады. Әрбір азамат үшін қымбат қазына – адам және адамның өмірі, құқықтары мен бостандықтары болып табылса, оның қазыналылығын түсініп, бағалай білу, құқықытық сана мәдениетінің қайнар бұлағы болып табылатыны айқын және біз оны терең түсінуіміз шарт.
Дегенмен, құқықтық мәдениет кез келген азаматтың өмір сүру құндылығы ретінде дербес ішкі тәлім-тәрбиесінен көрініс бермей, жалпы мәдениеттің талап ететін қажеттілігі ретінде оны бойға дарыту мүмкін емес. Осыған байланысты біздің мемлекетімізде әрдайым құқықтық мәдениетті заң талаптарын бұлжытпай орындап, құқық нормаларын қатаң қолдану арқылы ғана қалыптастырып жүзеге асыру бағыты қолданылады.
Осы жерде айта кететін жайт, заңды білмеу және құқықтық сауатсыздық жауапкершіліктен босатпайтындығы қатаң ескертіледі. Бірақ, құқықтық сауатсыздық пен заң нормаларынан кез келген азаматтың хабары жоқтығы мен құқықтық мәдениеттің болмауы дәлірек айтқанда оның негізін түсіне алмау екендігі көп ескеріле бермейді.
Құқықтық сауаттылықты арттыруда әлі де шешілмеген мәселелер бар. Олар: Ауылдық жерлерде құқықтық ақпараттың аздығы. Жастар арасында заңды білмеушілік. Заң нормаларының күрделілігі мен жиі өзгеруі. Мұны шешу үшін: Құқықтық білім беру жүйесін жетілдіру қажет. Қарапайым, түсінікті құқықтық оқулықтар мен ресурстар әзірлеу керек. Қоғамда құқықтық мәдениетті насихаттайтын жобаларға қолдау көрсету маңызды. Құқықтық сауаттылық пен құқықтық мәдениет – дамыған, әділетті, заң үстемдігі орнаған мемлекеттің іргетасы. Әрбір қазақстандық өз құқығы мен міндетін білсе, заңды құрметтесе – елімізде әділеттілік пен тұрақтылық орнайды. Сондықтан барлығымыз құқықтық мәдениетке өз үлесімізді қосуымыз керек!
