Бүгінде Сауран ауданында халықтың құқықтық мәдениетін көтеру мақсатында көптеген жұмыстары атқарылуда. Атап айтар болсақ, ауданның полиция қызметкерлері тұрғындар арасында құқық бұзушылықтың, алаяқтық қылмыстардың алдын алу мақсатында түсіндірме жұмыстарын жүргізіп жатыр. Сондай-ақ, аудандық білім беру мекемелерінде «Жолда жүру ережелері», «Жасөспірімдер арасында қылмыс пен құқық бұзушылық», «Спортқа баулу» тақырыбында кездесулер жиі ұйымдастырылып отыр. Осы орайда, Сауран ауданының тұрғындарының назарына құқықтық саясаттың іске асырылу және құқықтық мәдениетті қалыптастыру жөнінде мәліметтерді ұсынамыз. Оның ішінде тұрғындардың, кәсіпкерлердің, ана мен бала құқығы, ата ана құқығы, мүгедектердің құқығы жайын кеңінен айтылып түсіндірілуде.
Бүгінде Қазақстанның алдында заңдарды құрметтейтін, гуманистік және әділеттілік ұстанымдарын басшылыққа алатын құқықтық, азаматтық қоғам құру мәселесі тұр. Көптеген мемлекеттердің эволюциялық дамуы адам еркіндігі мен құқығы туралы нақты кепілділіктер құқықтық, азаматтық қоғам институттарының дамығандығы негізінде қалыптасатынын көрсетеді. Қазіргі кезде, Қазақстанда құқықтық, азаматтық қоғамды қалыптастыру елімізде жүргізіліп жатқан реформалардың ресми мақсаты болып есептелінеді. Құқықтық, азаматтық қоғамды құрудың қажетті шарты ретінде отандық құқықты батыстандыруға байланысты реформалардың алғашқы жылдарындағы иллюзия заңның әлеуметтік-трансформациялық рөлі туралы прагматикалық көзқарастарға жол берді. Құқық жүйесінің батыстық үлгілерін тікелей көшіріп алу және пайдаланудың тиімділігінің шектеулі екені айқындалды. Бұл қазақстандық әлеуметтік-экономикалық және әлеуметтік-мәдени кеңістіктің өзіндік ерекшелігімен байланысты.
Қазақстан қоғамында жаңа мемлекеттіктің қалыптасуы, құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғамды құру үрдісі әлі де жүзеге асуда. Осыған орай, құқықтық және азаматтық қоғам құру барысында құқықтық мәдениетті қалыптастыру мәселелерін ғылыми тұрғыда саралау қажеттілігі туындайды. Құқықтық және азаматтық қоғамның басты белгісі адамның, азаматтың мүдделерінің мемлекет мүддесінен басым болуы екені жалпыға белгілі. Бұндай қоғам өз іс-әрекетінде адам мен азаматтың құқығы, еркіндігі мен мүдделерін бағдарға алады, басқа құндылықтарға қарағанда олардың басымдылығын жариялайды.
Қазақстанның құқықтық, азаматтық қоғамында, бір жағынан, өзара тығыз байланысты, екінші жағынан, биліктің беделі – қазақстандық тұлғаның тәуелсіздігі формуласы арқылы берілген іс-әрекет салаларының бөлінуін ұйғаратын индивид пен мемлекеттің қарым-қатынасының жаңа формаларының негізі қаланған.Құқықтық, азаматтық қоғам мүшелерінің әлеуметтік және интеллектуалды даму деңгейі жоғары және олар өз таңдауын еркін жасайтын, өз іс-әрекетіне өзі жауап беруге қабілетті жағдайда ғана құқықтық, азаматтық қоғам өміршең болады.
Егер радикалды өзгерістердің жүзеге асуы барысын, жағдайын және бағалануын ескерсек, біз Қазақстанда құқықтық және азаматтық қоғамды қалыптастыру мәселесінің өте өзектілі екенін көреміз. Ғылыми әдебиеттерді талдай отырып, Қазақстандағы құқықтық және азаматтық қоғамының қалыптасуы және дамуы туралы әртүрлі көзқарастардың кездесетінін аңғаруға болады.Бірақ көптеген ғалымдар біздің елімізде құқықтық және азаматтық қоғамның енді ғана қалыптасып келе жатқандығына, оның құрылымының әлсіздігіне, қоғамдық қатынастардың тұрақсыздығы тұрғындардың арасында кейбір мәселелерді шешуге немқұрайлық танытуына себеп екендігіне көңіл аударады. Қалыптасқан әлеуметтік құрылымнан жаңаға өту үрдісі қиын және уақытты талап етеді, сонымен қатар, қазіргі кезде көпшілігінде әлеуметтік нақты өзіндік идентификация жоқ.
Бүгінгі таңда Қазақстандағы құқықтық және азаматтық қоғам дегеніміз көп жағдайда практикалық шынайылық емес, теориялық идеал, нақты жеткен жағдайдан гөрі, оған жетуге ұмтылу екенін мойындау керек. Бұл тек қана Қазақстанға ғана емес, ТМД елдерінің басқа мемлекеттеріне де қатысты. Шындығына келгенде құқықтық және азаматтық қоғамның мәнді сипаттамалары, негізгі белгілері өзінің толық мәнінде әлемнің бірде-бір елінде іске аспағаны бұған дәлел болады.Шын мәнінде құқықтық және азаматтық қоғам Қазақстанда жаңа пайда болып жатқан феномен. Азаматтық қоғам функциялары мен демократиялық құқықтық әлеуметтік мемлекеттің функцияларының оптималды арақатынасы қазіргі күннің маңызды сұрағы болып отыр.
Құқықтық мемлекет және азаматтық қоғамның қалыптасуы бірдей болуы өте маңызды. Бірақ азаматтық қоғам «біршама алда» қалыптасуы қажет деп ұйғарым жасауға негіз бар, өйткені құқықтық мемлекет құруды билік институты емес, азаматтық қоғам институты күн тәртібіне қояды.Азаматтық қоғам – құқықтық мемлекеттің әлеуметтік инварианты, ал соңғысы – азаматтық қоғамның заңды инварианты. Екеуі де тек бір уақытта өмір сүре алады.Біздің елімізде азаматтық қоғам да, құқықтық мемлекет те бар құбылыс емес, көрсеткіштері бойынша нақты болмыс бағаланатын, болмыс үшін міндетті әлеуметтік және заңды идеал-модальдық болып есептелінеді.
Соңғы жылдарда қоғам мен үкімет деңгейінде бүгінгі Қазақстан үшін аса маңызды болып табылатын елімізде азаматтық қоғам институттарын құру мәселесіне байланысты көптеген іс-шаралар өткізілді. Азаматтық қоғам институттарының дамуы, олардың жаңа саяси-экономикалық роль мен мәнге ие болуы әлемдік дамудың жаһандық жетекші тенденциясына айналды.Бірақ Қазақстанның құқықтық және азаматтық қоғамға, адам еркіндігі мен құқықтарына қарай даму жолы қиын, өйткені ол этатизмнің көп ғасырлық дәстүрінен шыға алмай отыр. Мемлекеттікті аса әсірелеу, билік құрылымдарының шексіз күштілігі саяси-құқықтық жағынан белсенді, өз өмірін өз бетімен қалыптастыратын, саяси және әлеуметтік реформаларға белсенді атсалысатын қазақстандық тұлғаның қалыптасуына ықпал етпеді. Саяси және құқықтық мәдениетте қазақстандықтың билікке тәуелді болуы орын алған, осыған сай өзін-өзі басқару дағдылары да жоқ. Бүгінгі Қазақстанның болмысы азаматтық қоғам институттарын құру инициативасы азаматтардан емес, мемлекет билігі тарапынан туындайтынын және ол азаматтық қоғам институттарын жасанды қалыптастырудың шектері мен бағыттарын айқындайтынын көрсетеді.
Бүгінгі таңда азаматтық қоғамға байланысты мемлекеттік саясаттың басты мақсаты – мемлекеттік емес институттарды бақылауда ұстау. Мұндай саясат заң шығаруды жиі өзгертуде, әлеуметтік басымдықтарды таңдауда, қандайда бір органдарды қолдауда көрінеді.Мұндай саясаттың теріс сипаты азаматтық қоғамның өз табиғатына сай азаматтардың мүдделері мен мүмкіндіктеріне байланысты мемлекеттік жүйеге тәуелсіз болуымен байланысты. Сондықтан, аталған саланы бақылау және реттеуге жол беруге болмайды. Бірақ қысқа аралықта осындай айқындаманың қоғам өмірінде азаматтық қоғам тақырыбының көтерілуі, қоғамдық ұйымдарға қосымша қаражаттың бөлінуі секілді оң салдары болуы да мүмкін. Жалпы алғанда, азаматтық қоғам институттарының іс-әрекетіне мемлекеттің белсенді қатысуы олардың жұмыстарын ұйымдастыруды формалды түрге айналдыруға әкелуі мүмкін және қоғамдық өмірдің жандануына да әсер етпейтін болады.Мемлекеттің әсер етуінің теріс салдарларын мемлекет пен азаматтық қоғам өкілдерінің ашық диалогы, сонымен бірге елімізде азаматтық қоғамды дамытуға мүдделі екі жақтың да белсенділік танытуы арқылы төмендетуге болады.
