Оңтүстіктегі су нысандары ескіргендіктен шаруалар бөлінген суды толық пайдалана алмай отыр. Бұл туралы Сенат депутаты Әли Бектаев «Оңтүстік аймақтағы агроөнеркәсіптің жай-күйі: проблемалары мен шешу жолдары» тақырыбында өткен көшпелі отырыста мәлімдеді.
Сенаторлар еліміздің оңтүстік өңірлерінің агроөнеркәсіп кешенін дамыту мәселелерін талқылады.
Мәжілісте аграрлық мәселелер, табиғатты пайдалану және ауылдық аумақтарды дамыту комитетінің төрағасы Әли Бектаев аграрлық саладағы өзекті мәселелеге арнайы тоқталып, шешу жолдарын ұсынды.
«Аграрлы салада мәселе өте көп. Ең бірінші – қайта өңдеуге қатысты қаржы жетіспеуде. Соның ішінде ауыл шаруашылығы өндірісін субсидиялау мәселесіде бар. Ауыл шаруашылығы өндірісін субсидиялау мәселесін болашақта жергілікті жердегі өкілетті органға, мәслихаттарға беру керек. Себебі, әр өңір аграрлы сектордың қай саласын дамыту қажеттегін жақсы біледі. Егер республикадан қаржы бөліп, трансферт ретінде облыстың бюджетіне түсірсе, содан мәслихатқа тәртібін бекітіп, саланы дамыту қажеттігі туралы талап қойылса, облыс өзіне қажетті өндірісті дамытуға мүмкіндік алады деп ойлаймыз. Бұл субсидияға қатысты», – деді Әли Бектаев.
Сондай-ақ, сенатор субсидияны беру тәртібінің өзінде бюрократтық мәселелер өте көп екендігін айтты.
«Шаруа бір қағазды рәсімдеу үшін бірнеше құжат толтырып, бірнеше жерден рұқсат алуы керек және бірнеше жерден жоба жасап, қаржы шығару керек. Бұл жүйемен шаруа субсидия алмайды. Ал, алмағаннан кейін аграрлы сектор дамымайды» – деді ол.
Сондай-ақ, комитет төрағасы су саласына қатысты мәселелерге де арнайы тоқталып өтті.
Оңтүстікте тозығы жеткен су нысандарының көп екендігін жеткізіп, аталған жағдайларды шешу үшін су үнемдеуге көшу қажеттігін айтты.
«Өңірдегі су нысандарының 70 пайызы ескірген. Көпшілігі 60-70 жылдары салынған. Ескі болған соң шаруалар бөлінген суды толық ала алмай келеді. Себебі, су жерге сіңіп, ауаға ұшып кетеді. Жалпы судың тапшылығы жылдан жылға ұлғаюда. Біз трансшекаралық аймақта орналасқан соң, басқа өңірлерден келетін суға тәуелдіміз. Олда жылдан жылға азайып келеді. Сол үшін суды үнемдеу мәселесімен көп айналысуымыз керек. Оның бірі су жүйелерін дұрыстап жұмыс жасату болса, екіншісі суды үнемдеу технологияларын дұрыс пайдалану. Себебі, бұл аграрлық салаған үлкен пайда береді. Суармалы жер көп болса, су үнемдеу технологиялары көбірек іске қосылса, өнімділікте артады. Біз сол өнімділікті көтеру арқылы өнімнің бағасын төмендете аламыз», – дейді сенатор.
Ал, үшінші ұсыныста майда шаруашылықтарды біріктіріп, коперация құрудың артықшылықтары айтылды.
Әли Әбдікәрімұлы бұл жүйе өнімділікті арттырып, бағаны реттейтінін жеткізді.
«Ұсақ шаруашылықтан алынған өнімнің көлемі төмен, өнімділігі де аз. Сол себепті оның бағасы жоғары болады. Сондықтан біз су үнемдеу технологиясын, дұрыс суару системасын реттеуіміз керек. Сапалы ұрық егу, техникамен қамтамасыз ету қажет. Майда шаруашылықтардың басын біріктіріп ауыл шаруашылық коперацияларын көбейтсек, олардың жері ұлғаяды. Содан тың жерлер пайдаланылса, өнім көбейіп, өнімділік артады. Баға төмендейді. Біз осы жағына көңіл бөлуіміз керек. Ауыл шаруашылығына бөлінген қаражат сондай қажетті жерлерге жұмсалуы қажет», – деді ол.
