Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын цифрландыру қалай жүріп жатыр?

104

«Цифрлық Қазақстан» бағдарламасы қоғамның барлық саласын дамытуға бағытталған. Ол бүгінде тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығына да келіп жетті. Бұл  Жолдауда айқын атап көрсетілген болатын. Жолдаудағы «Экономикада бәсекелестікті дамыту және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы мен табиғи монополиялардың қызметі үшін белгіленетін тарифтер саласында тәртіп орнату мақсатымен батыл шаралар қабылдау керек» деген жолдар осы міндетті меңзесе керек.

Осында тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын цифрландыру мәселесінде не істейміз, не қоямыз деген бағытта салиқалы әңгіме өрістеді. Бұл саланы цифрландыруда қазіргі үлкен шаруа — суға, жылуға, кәріз жүйесіне, электр қуатына есептегіш құралдарын орнату болып отыр. Есептегіш құралдар дегенде, әрине, ондай өлшеуіш құралдар бұрын да бар екені белгілі. Бірақ уақыт өз ықпалын жүргізуде. Елбасының Жолдауында: «Жаңа технологиялар, роботтандыру мен автоматтандыру еңбек ресурстарына және адам капиталының сапасына қатысты талаптарды күрделендіруде» деуі тегін емес. Бұған дейінгі өлшеуіш құралдары бүгінгі заман дамуының деңгейіне жауап бере алмай жатыр. Сондықтан қазіргі уақыт талабы — тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығына «ақылды» есептегіш құралдар орнатумен байланысты. Және мұның өзі бүгін пайда болып отырған жаңалық емес. Мамандардың айтуынша, осыдан бір жыл бұрын цифрландыру бағдарламасы қабылданғаннан бері оның алғашқы қадамдары Қызылорда сияқты эсперименттік облыс болып бекітілген өңірлерде жасалған. Инвесторлар іздестіріліп, тұрғын үйлердің жертөлелеріне әлгі «ақылды» есептегіш құралдар орнатылған. Мамандар оның тиімділігін тұрғындарға көрсеткен.

Әрбір жергілікті жерде бұл мәселенің шешілуі —  Жолдаудың басты арқауы — қазақстандықтардың әл-ауқатының өсуі: табыс пен тұрмыс сапасын арттыруға қосылған бірден-бір үлес болмақ. Өйткені, әр отбасының өзіне келген қаржыны қалай үнемдеп жұмсайтыны — маңызды мәселе. Тап осы жерде Жолдауда айтылған: «Коммуналдық қызмет пен табиғи монополияларды реттеу салаларында тарифтің жасалуы және тұтынушылардан жиналған қаржының жұмсалуы әлі күнге дейін ашық емес. Монополистердің инвестициялық міндеттемелеріне тиімді мониторинг пен бақылау жүргізілмей отыр» деген жолдардың ақиқатын көреміз. Осы жұмыстар жолға қойылған эксперименттік облыстарда алғашқы нәтиже тайға таңба басқандай көрінген. Жылуға, суға, электр қуатына «ақылды» есептегіш құралдар қойылған кезде отбасының коммуналдық шығыны едәуір кеміген. Мысалы, алған жылуына бұрын пәтердің шаршы метріне қарай төлейтін болса, енді «ақылды» есептегіш құралмен төлегенде,  бұрын 10 мың теңге төлейтін отбасы 5 мың теңге төлеген. Ал бұрын 6 мың теңге төлегендер 3 мың теңгемен құтылған. Жаңалық енгізілген аймақтардың тұрғындары осындай жетістіктердің бар екенін бүгінде өздері дабыралап айтуда.