Таяуда, 23-24 сәуірде Астана қаласында Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың қатысуымен Қазақстан халқы Ассамблеясының кезекті XXXIV сессиясы өтті.
– Биыл Қазақстан халқы Ассамблеясының құрылғанына 30 жыл толып отыр. Баршаңызға құтты болсын! Бұл – бүкіл Қазақстан үшін айтулы оқиға. Осы уақыт ішінде Ассамблея қоғамдағы тұрақтылық пен келісімді нығайтуға өлшеусіз үлес қосты. Еліміздегі бірлік пен теңдіктің, тұрақтылық пен тыныштықтың символына айналды. Этносаралық қатынас саласындағы теңдессіз қоғамдық институт ретінде танылды. Соның арқасында Қазақстанда бейбітшілік пен келісімнің қайталанбас үлгісі қалыптасты. Ассамблея тарихы еліміздің егемендік жылнамасымен тығыз астасып жатыр. Ұйым 1995 жылы Қазақстанның тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен құрылғанын білесіздер. Бұл бастама қазақ мемлекеттілігі қалыптасып жатқан қиын кезеңде терең саяси мәнге ие болды. Консультативтік-кеңестік орган ретінде жасақталған Ассамблеяға 2007 жылы конституциялық мәртебе берілді. Ұйым жалпыұлттық бірліктің негізгі моделіне айналды. Елімізде соңғы жылдары атқарылған ауқымды өзгерістердің арқасында Ассамблея қызметі жасампаздықтың жаңа сипатына көтерілді. Сенаттың бес депутатын Ассамблея кеңесінің ұсынысымен Президент тағайындайды. Бұл қадам заңнамалық деңгейде барлық этностың мүддесін қорғау мүмкіндігін едәуір арттырды. Оған қоса, Қазақстан парламентаризмі тарихында алғаш рет «Бір ел – бір мүдде» атты палатааралық депутаттар тобы құрылды. Бұл топ қоғамдық келісімді нығайту мәселелерімен айналысады. Қазір мемлекеттік органдар түгел Ассамблея жұмысына атсалысады. Министрліктерден, облыс әкімдіктері мен барлық деңгейдегі мәслихаттардан бастап ауыл әкімдіктеріне дейін одан шет қалмайды, – деді Президент.
Биыл ақпан айында Түркістандағы «Достық үйінде» Қазақстан халқы Ассамблеясының 30 жылдығына орай «Түркістанның ұстанымы – татулық пен конфессияаралық келісім» тақырыбында келелі жиын өткен болатын.
Қала әкімі Әзімбек Пазылбекұлының қатысуымен өткен жиында шаһардағы зиялы қауым, үкіметтік емес ұйымдар мен этномәдени бірлестіктердің өкілдері, «Қоғамдық келісім» КММ-нің басшылығы, имамдар, ҚХА мүшелері бас қосып, пікір алмасты.
Бірлікке үндеген жиын барысында қала әкімі жалпыұлттық тұтастықты нығайтуда Қазақстан халқы Ассамблеясы маңызды рөлге ие екенін атап өткен-ді.
– Баршамыздың басты мақсатымыз – елімізде қоғамдық келісім мен тұрақтылықты сақтап, этносаралық татулықты қамтамасыз ету. Осы орайда, өзекті мәселелерді саралап, оны бірлесе шешу мақсатында өздеріңізбен бас қосып отырмыз. Түркістан қаласы – бірлігі бекем, ынтымағы жарасқан киелі мекен. Бұл ретте, бірлікті көздің қарашығындай сақтап қана қоймай, оны күн сайын өз істерімізбен нығайтуымыз қажет, – деген болатын шаһар басшысы.
Жалпы, Түркістан қаласында бүгінде 228 мың халық тұрады. Шаһарда 40-қа жуық этнос өкілдерінен құралған 77 мыңнан астам азамат тату-тәтті өмір сүруде.
Түркістан өңірінде 11 этномәдени бірлестік және олардың аудандар мен қалаларда филиалдары мен өкілдіктері жұмыс істейді. Сондай-ақ 10 жастар қанаты, жексенбілік мектептер және ақсақалдар, аналар, медиация кеңестері бар. Этномәдени бірлестіктер өңірдің қоғамдық жұмыстары мен қайырымдылық іс-шараларында да белсенділік танытып жүр. Бір-екі ғана мысал келтірелік, былтыр еліміздің су басқан аймақтарына алаңдаушылық білдірген ҚХА Ақсақалдар кеңесі зейнетақыларынан жинақтап, бас-аяғы 570 мың теңге аударды. Ал Қазақстан халқы Ассамблеясының «Жүректен – жүрекке» акциясы аясында облыстық өзбек және түрік этномәдени бірлестіктері бірлесе отырып, 5 жүк көлігіне тиелген гуманитарлық көмекті су басқан аймақтарға жөнелткен. Жалпы, Түркістан облысы ҚХА жанындағы құрылымдар мен этномәдени бірлестіктердің ұйымдастыруымен су басқан өңірлерге 150 млн теңгеден астам қаржының гуманитарлық көмегі жіберілді. Бұл – ел болып жасалып жатқан игі іске көптің бірі болып атсалысу. Осы орайда жылдар бойы қайырымдылық істерге мұрындық болып, ел алғысына бөленіп жүрген жандар да аз емес.
Түркістан қаласының тұрғыны, ұлағатты ұстаз, қалалық этномәдени бірлестіктің төрағасы Райымжан Қошқаров жұртшылыққа «Үлес» қоғамдық қоры арқылы жасаған қайырымды істерімен де жақсы таныс. Ол басқарып отырған қор бірнеше жылдан бері үй салып, баспанаға мұқтаж отбасыға тегін беріп келеді. Осылайша, «Үлес» қоры қырық үйді табыс еткен. Халыққа қажет игілікті істі атқарып келе жатқанына 14 жылдай болған қор ең алғашқы үйді үш жыл салған. Одан кейін жылда бір үйді пайдалануға бере бастады. Бертін келе бір жылда бес үй салып тапсырған жағдайға жеткен.
«Жанымызда қайырымды жігіттер қатары көбейді. Бізге әркім өз еркімен келеді. Бағалай білсек, жақсы адамдар көп. Жайдан жай, себепсіз ештеңе болмайды. Белгілі бір отбасына үй салып беретін кезде бәрі жан-жақты тексеріледі. Расында да ол отбасы мұқтаж ба? Негізінен, тұрмысы нашар, шиеттей бала-шағамен жесір қалған, ауылда тұратын мұқтаждарды баспаналы еттік. Түрлі тағдыр. Қырық үйдің кілтін тағдыры бір-біріне ұқсамайтын қырық жанға бердік. Мысалы, бірінші үйді салуға мынадай оқиға себеп болды. Бір үйде қонақта отырсақ, әке-шешесі қайтыс болған үш бала туралы сөз болды. Бір бөлмелі үйде тұрады екен. Осы жетімдердің жағдайы қатты ойландырды. Содан достарыма айтып, құрылысқа қажетті тас, цемент түсірдік. Көптеп, көмектесіп, асарлатып бірінші жылы іргетасын құйдық. Екінші жылы қабырғасын көтердік. Үшінші жылы төбесін жауып бердік. Сөйтіп жүргенде әлгі үшеудің үлкені үйленетін болды. Оны үйлендіріп, үйдің кілтін тапсырғанбыз. Қазір үш-төрт бала-шағасы бар, өсіп-өніп отыр. Жалпы, біз үй салуды әдейі жоспарлаған жоқ едік. Жағдай өзі осылай басталып, жалғасып кетті», дейді Р.Қошқаров.
Бүгінге дейін салынған қырық үйдің жиырма шақтысы баспанаға мұқтаж жандардың жер телімінде бой көтерген. Мысалы, Түркістанда бір үйде үш бірдей мүгедек жан тұрады. Жаңбырдан қабырғалары мүжіліп, құлайын деп тұрған үйді бұзып, «Үлес» қоры қайта салып берген. Қордың қайырымды істерін естіп, көмек сұрап келетіндер де аз емес.
Райымжан Абдусаттарұлы мектепте тарих пәнінен сабақ береді. «Үлес» қайырымдылық қорындағы жұмысына қосымша Қазақстан халқы Ассамблеясы жанындағы қалалық өзбек этно-мәдени бірлестігінің төрағасы ретінде Түркістан, Кентау, Созақ өңірлерінде ел бірлігі мен татулығын сақтау жолында аянбай еңбек етіп жүр. Осындай еселі еңбектері еленіп, алдыңғы жылы Астанада «Жомарт жан» төсбелгісімен марапатталса, Алматы қаласында өткен меценаттар форумында «Алтын жүрек» номинациясының жүлдегері атанды. Педагогика саласының үздік қызметкері. Одан басқа да республикалық, облыстық, қалалық деңгейдегі марапаттардың иесі. Жан жары Мақсуда Юсубалықызы да ұстаздық жолында. Екеуі бес перзенттің ата-анасы, он немеренің ата-әжесі.
«Жалғыздың үні шықпас, жаяудың шаңы шықпас» деген халық даналығы. Сауабы мол осы қайырымдылықтың бәрі менің достарымның, шәкірттерімнің, жалпы атсалысып отырған көпшіліктің ынтымағының нәтижесі», дейді Райымжан Абдусаттарұлы.
Түркістан қалалық өзбек этномәдени бірлестігінің төрағасы Райымжан Қошқаровтың мәлімдеуінше, қалалық өзбек этномәдени бірлестігі елдік пен бірлікті нығайту бағытында және қайырымдылық мақсатында жасалған іс-шараларға белсенді қатысып келеді. Мәселен, 2024 жылдың басынан бері облыстық Қазақстан халқы Ассамблеясы жанындағы этномәдени бірлестіктердің мүшелері және «Үлес» қайрымдылық қоры тарапынан 187 млн 915 мың теңге көлемінде көмек көрсетілген. Атап айтар болсақ, Төтенше жағдай орын алған облыстарға көмек жіберіліп, әлеуметтік жағдайы төмен отбасыға баспана берілді және азық-түлікпен тұрақты түрде қамтамасыз етуде. Сондай-ақ этномәдени бірлестік Наурыз мейрамы, Алғыс айту күні, 1 мамыр Қазақстан халқының бірлігі күні және қоғамдық көпшілік іс-шараларға белсене қатысуда.
Қоғамдық ұйым баспана салып, ауқымды жұмысты қалайша жүзеге асырып отыр деген сұрақтың туындауы заңды. Баспана салуға қажет қаржы қалай жинақталады? Бүгінде «Үлес» қайырымдылық қорының үш жүзге жуық мүшесі бар. Олардың басым бөлігі – он саусағынан өнер тамған ұсталар мен шеберлер, құрылысшылар, баспана салуға машықтанған мамандар. Яғни қайырымды жандар тікелей жұмысынан тыс уақытта салынып жатқан құрылысқа келіп қолұшын береді. Құрылыс материалдары да кейде қордың өзінен, кейде қайырымдылық акциялардың, демеушілердің есебінен жинақталады. Ынтымақ, бірліктің нәтижесінде имандылық ұйыған Түркістан қаласында көпке үлгі боларлық осындай игі істер атқарылып келеді.
