Бүгінгі таңда әлемдегі күрделі мәселенің бірі – нашақорлық пен есірткі бизнесі. Ұрпағының келешегіне алаңдаған еліміз үшін бұл мәселе өзекті. Түркістан қаласында есірткі құралдарының заңсыз айналымымен байланысты қылмыстардың алдын алу және жолын кесу, күдіктілерді есірткіні сақтау мен өткізу кезінде ұстау, құрамында есірткісі бар өсімдіктердің заңсыз егілуі мен есірткіні жеткізу арналарын және басқа да құқық бұзушылықтарды анықтау мен жою мақсатында, бұл істердің алдын алу үшін түрлі шаралар ұйымдастырылып, түсіндірме жұмыстары жүргізілуде. Түркістан қаласында тұрғындар үшін Оқушылар сарайында “Самғау” театры “Нашақорлыққа, СПИД-ке қарсы күрес” күніне орай“Айна ғұмыр” пьесасы қойылды. Премьераны Түркістан қаласының мектеп оқушылары мен ата-аналар келіп, тамашалады. Отбасылық өмірдің ащы мен тұщы тұстарын бейнелейтін драма қазіргі таңдағы әлеуметтік мәселелерді бейнелеген. Нашақорлықтың алдын алатын осы секілді іс шаралардың көптеп ұйымдастырылғаны жақсы.
Айта кетсек, Түркістан қаласының тұрғыны есірткі затын сатумен айналысып жүргені хабарланған еді. Ақпарат алысымен Полиция департаменті Есірткі қылмысына қарсы іс-қимыл басқармасы қызметкерлері қылмысты ашудағы өзіндік әдістерді қолданып, қажетті шараларды атқарған. Соның нәтижесінде күдікті ер адам анықталып, ұсталған. Күдіктінің үйіне тінту жүргізу кезінде, оның сарайындағы кір жуғыш машинадан есірткі қолдануға арналған құрылғы, сандығының ішінен 1 дана қағазға оралған және жатын бөлмесіндегі матрас астынан ішінде есірткіге ұқсас заты бар 2 дана сіріңке қорабы алынды. Сараптама қорытындысымен алынған зат жалпы салмағы 15 грамға жуық «кептірілген марихуана» болып шыққан. Ол есірткі затын сатумен айналысты деген күдікке ілінген. Қазіргі уақытта аталған жайт бойынша сотқа дейінгі тергеу амалдары Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 297-бабы «Есірткі құралдарын, психотроптық заттарды, сол тектестерді өткізу мақсатында заңсыз дайындау, қайта өңдеу, сатып алу, сақтау, тасымалдау, жөнелту немесе өткізу» бойынша жүргізілуде. Ер адам қамауға алынып, полицейлер күдіктінің есірткіні сақтау мен өткізудің басқа да деректеріне қатысы бар-жоғын анықтаған. Қаламызда есірткі бизнесімен айналысатындарды құрықтау жұмыстары жүргізіліп, оң нәтиже берілуде.
«Бүгінде Түркістан қаласында діни экстремизм мен терроризмге, сыбайлас жемқорлыққа, нашақорлыққа және есірткіге қарсы болуға шақыру үшін түрлі түсіндірме жұмыстары мен жиындар, шаралар өтеді. Жастарды осы бастан зиянды әрекеттерден тыймаса, кейін кеш болады деп ойлаймын. Қазіргі таңда қылмыскерлер есірткі сату мен тарату үшін интернетті жиі пайдаланатын болған. Тіпті жоғары жалақы мен жұмыс ұсынып, заңсыз бизнеске ергендердің қатарын көбейтуде. Қазіргі таңда интернет технологиялардың дамуына және сұраныстың синтетикалық есірткілерге көптеп болуына байланысты есірткі саудасы түрлене түсті. Бұрынғыдай белгілі бір адаммен кездесіп қолма қол ақша арқылы алу әдісі келмеске кетті десек те болады. Бұл бір жағынан есірткінің заңсыз айналымында жаңа психобелседі заттардың пайда болуымен де тығыз байланысты. Сауданың басым бөлігі интернет-дүкендер, әлеуметтік желілер, Qiwi–әмиян сияқты қосымшалар арқылы жүзеге асырылады. Мұндай саудаға, жеңіл ақшаға және зиянды әрекеттерге буыны қатпаған жастар ұрынып жатады. Қазіргі кезеңде дінді өздерінің саяси мақсаттарында қолданатын экстремизм мен терроризм мемлекеттер мен қоғамдағы бейбітшілік пен қауіпсіздікке ерекше қауіп төндіруде. Дін мен оның құндылықтарын бетперде еткен жалған уағызшыларжаһандық деңгейде алауыздық пен өшпенділік туғызып, төзімсіздік пен зорлық орнатуда. Діни экстремизмнің басты сипаты – дiни өшпендiлiктi немесе алауыздықты, соның iшiнде зорлық-зомбылықпен немесе зорлық-зомбылыққа шақырумен байланысты алауыздықты қоздыру, сондай-ақ азаматтардың қауiпсiздiгiне, өмiрiне, денсаулығына, сеніміне немесе құқықтары мен бостандықтарына қатер төндiретiн кез келген дiни тәжірибені қолдану. Діни экстремизм – діндегі шектен шыққан көзқарастар мен әрекеттерге берілгендік. Экстремизмнің зорлықпен, агрессиямен және шектен шыққан қаталдықпен сипатталатын белгілері көп. Экстремизмнің кең мағынасындағы ұғымы – мемлекеттік құрылысты күштеп өзгерту немесе билікті басып алу, мемлекеттің егемендігі мен аумақтық тұтастығын бұзуға бағытталған діни мотивацияланған әрекет және осы мақсатта діни алауыздық пен өшпенділікті күшейтеді», дейді Қ.А.Ясауи университетінің студенті Жаннұр Мұсаева.
Бірнеше жыл бұрын күшіне енген Қылмыстық кодекске енгізілген жаңа баптарға сәйкес есірткіні насихаттау немесе жарнамалау үшін үш жылға дейін бас бостандығынан айыру түріндегі жаза көзделген. Егер осы қылмыс топпен, бірнеше рет, білім ұйымдарында немесе адам көп жиналатын орындарда, бұқаралық ақпарат құралдарын немесе электрондық ақпарат ресурстарын пайдаланып, қызметік жағдайын пайдаланып жасалса, 3 жылдан 6 жылға дейін бас бостандығынан айыру түріндегі жаза белгіленеді. Сондай-ақ, Электронды ақпараттық ресурстарды пайдалану арқылы есірткі өткізу 10 жылдан 15 жылға дейін бас бостандығынан айырумен жазаланады. Электронды ресурстар арқылы есірткі қолдануға көндіру 3 жылдан 8 жылға дейін бас бостандығынан айыруға әкеледі. Олардың көмегімен есірткі өндірісінде пайдаланылатын заттардың айналымы үшін 7 жылдан 10 жылға дейін бас бостандығынан айыруды көздейді. Аталған қылмыстар ауыр және аса ауыр қылмыстар санатына жатқызылған.
Нашақорлық – әлеуметке ортақ проблема, қоғамның дерті. Жер бетінде миллиондаған өмірлерді алып кетіп жатқан бұл ауру әлемдік трагедия, өз ауқымы жағынан дүниежүзілік соғыстармен тең. Әр қоғамның өзiнiң бас ауыртар iрi-iрi мәселесi болады. Қоғам өркендеп адам ой-санасы дамыған сайын оған төнер дерт кесел де ғаламаттай қуаттанып, бой бермес бас асаудай күшейе түсетiн түрi бар. Өкiнiштiсi сол, қарап отырсаңыз осындай ем қонбайтын кеселдi, дерттердi адамдар өздерi ойлап табады. Нашақорлық – есірткі заттарына паталогиялық құмарлық. Нашақорлық– бүкіл қоғамның қасіреті, болашағымызға қауіп төндіріп тұрған індет.Есірткіні қолданудың және оған кіріптар болудың зардабы сол: одан құтылу мүмкін емес.Нашақорлыққа көбінесе жасөспірімдер шалдығады, алайда осы кезде ересектер арасында да есірткінің тұзағына түсіп қалған адамдар көбейіп келеді. Нашақорлық–жеке тұлғаның толық бұзылуы. Нашақорлықты емдеумен айналысатын мамандар оны «биопсихоәлеуметтік рухани» бұзылыс деп атайды. Яғни есірткіге тәуелді адам бірте-бірте өзін-өзі сыйлауды жоғалтады: өзінің адамгершішік қасиеттерін жояды, психикасы қалыпты болмайды, достарынан, отбасынан айырылады, мамандық ала алмайды және қоршаған адамдарға, өзіне зиян келтіреді. Адам баласын тура жолдан тайдыратын, күллі өмірін тас-талқан ететін нашақорлық дерті халыққа, қоғамға, мемлекетке қауіп төндіретіні сөзсіз. Одан зардап шеккен тағдырлар қаншама! Енді олар өзінің бәз-баяғы өмірлеріне орала ала ма, орала алмай ма. Әрине, дер кезінде ес жиып, «адам» болып кеткендері де бар. Бірақ, бірақ… мұндай кеселдің шарбағына бір кірген соң, одан қашып құтыла алмайтының анық. Күндердің күнінде өзінің уытымен, шеңгелімен шырмап алары хақ. Не істемек керек? Оң-солын танып үлгермеген жастарды, ұрпақты сақтауымыз қажет.Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйінін айтқанда, есірткімен күресіп қана қоймай, оны болдырмаудың, алдын алудың жолдарын іздеуіміз керек. Теріс бағыттағы, жалпы әлем бойынша ауқымды мәселелердің бірі – нашақорлық. Көптеген адам бұл мәселеге атүсті қарайды. Әсіресе, жастар арасында белең алған бұл ауру өз өршуін тоқтатар емес. Жалпы нашақорлық дегеніміз – есірткі немесе психотроптық заттарға тәуелділіктен туындайтын ауру. Нашақорлық көптеген қылмыстарға тікелей себепкер. Ғылыми деректерге сүйенер болсақ, кәмелетке толмаған нашақорлардың шамамен 2/3 бөлігі қылмыскерге айналады. Себебі, есірткіге деген құмарлық келесі дозаны алу үшін қылмысқа апармай қоймайды. Әсіресе, ұрлық жасауға көптеп итермелейді. Сонымен қатар, кейде агрессивтілік тудыратын есірткілер өзінің қатыгездігімен мағынасыз қылмыстарға жетелейді. Ақырында есірткіден әлсіреген қылмыскер өзі оңай құрбан болады. Жоғарыда сөз болған ғаламдық мәселе біздің елімізде де айтарлықтай өршіп, ауыздықтатпай тұр. Тас шайнап, құм түкіретін ата-бабамыздың ізін, есірткіні жанына серік еткен нашақор азаматтардың жалғап келе жатқаны әрине, өкінішті-ақ. Нашақорлық – қоғам дерті. Нашақорлықпен күресу бір немесе бірнеше адам оңай жеңетін нәрсе емес. Бұл жерде түрлі мамандар, ата-аналар,қоғам белсенділері, сіздер мен біздер әрбір Қазақстанның азаматы тысқары қалмауы керек. Ғасыр індетімен күресу, оның жайылуына қарсы тұру біздің міндетіміз. Дүниедегі ең құнды, ең бағалы зат – ол сенің өмірің. Сенің өмірің, сенің амандығың, сенің жарқын әрі айқын болашағың өз қолыңда! Дұрыс таңдау – жарқын болашаққа бастар көпір және бақытты өмірдің айнасы.
