Түркістанда «TURKISTAN INVESTMENT AND TOURISM FORUM – 2025» халықаралық инвестициялық форумы жалғасуда. Іскерлік басқосуға отандық және шетелдік инвесторлар мен жергілікті атқарушы билік органдарының өкілдері қатысып жатыр.
Форум аясында панельдік отырыстар ұйымдастырылып, онда «Түркістан облысының тұрақты дамуына инвестициялар: Өнеркәсіптен Агроөнеркәсіп кешеніне дейін» тақырыбында сессия отырысы өтті. Түркістан облысы әкімінің орынбасары Нұрбол Тұрашбеков форумның маңыздылығын айта келе, облыстың агроөнеркәсіп саласына инвестициялар тарту бағытында атқарылып жатқан жұмыстарды баяндады.
– Түркістан облысы бүгінде еліміздің қарқынды дамып келе жатқан өңірлерінің бірегейі және инвестициялық әлеуеті жоғары мекен. Сонымен қатар облыс аумағы табиғи жер қойнауы мен пайдалы қазба кен орындарына бай. Қазіргі уақытта облыста 210 мыңнан астам шағын және орта бизнес өкілдері жұмыс істейді. Соңғы 6 жылда облыс экономикасына тартылған инвестиция көлемі 10,5 млрд. АҚШ долларын құрап отыр. Үкіметтің қолдауымен біз инвестициялық ахуалды одан әрі жақсарту бағытында жүйелі жұмыс жүргізіп келеміз. Түркістан облысы ауыл шаруашылығы саласы бойынша ел көлемінде көш бастап тұрған өңірлердің бірі. Жыл сайын облыста 1 трлн. теңгеден астам өнім өндіріледі. Сонымен қатар жаңа өндірістік жобаларды инфрақұрылыммен қамтамасыз ету үшін «Шағын өнеркәсіптік парктер» салынып жатыр. Сіздерді инвестиция алаңында автомобиль, электроника, тұрмыстық техника, құрылыс материалдар, тері және былғары өндірісі, фармацевтика, жеміс, көкөніс және бақша дақылдарын терең өңдеу салаларында бірлескен жобаларды жүзеге асыруға шақырамын, – деді Нұрбол Тұрашбеков.
Панельдік отырыс барысында облыстың транзиттік әлеуеті, өңдеу өнеркәсібі мен агроөнеркәсіптік кешенге инвестиция тарту, мәселелері талқыланды. Сонымен қатар шикізатты терең өңдеу, жоғары қосылған құны бар өнім өндіру бағытындағы жоспарлар да қарастырылды.
Сессияда Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы Бизнестің кеңесі өнеркәсіпшілер комитетінің Пекин жұмыс тобының өкілі – Го Байсян, «Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры басқармасының төрағасының орынбасары – Мұрат Бапаев, Hanya International Holdings (Hubei) Co., Ltd. компаниясының директорлар кеңесінің төрағасы – Хуан Чжоурэн, «QazTrade» сауда саясатын дамыту орталығының бас директоры – Айтмұхамед Алдажаров, «Цяньфэн» органикалық жүзім өндіретін ауылшаруашылық кооперативінің төрағасы – Ши Сяодун, «Qazindustry» Қазақстан өнеркәсібі мен экспорт орталығының басқарма төрағасы – Берік Бекенов, «Майлы дақылдар өңдеушілердің ұлттық қауымдастығының» стратегиялық даму жөніндегі атқарушы директоры – Андрей Антонов, «Аграрлық кредиттік корпорациясы» АҚ басқарма төрағасының орынбасары – Айдын Досқараев, Eurasia Group Kazakhstan компаниясының FarmSight бағыты бойынша өнім маманы – Арман Ехсанов, WPK Group бизнесін дамыту менеджері – Қайсар Махсұтұлы түрлі тақырыпта баяндама жасап, ұсыныстарын жеткізді.
Спикерлер өңірлік экспортты дамыту, цифрлық шешімдерді енгізу, майлы дақылдар нарығын дамыту перспективалары мен арнайы экономикалық аймақтардағы инвестициялық мүмкіндіктер туралы пікір алмасып, аталған бағыттарда бірлесе жұмыс істеу шараларын қарастырды.
Айта кетейік, биыл Түркістан облысының ауыл шаруашылығы капиталына 155,6 млрд. теңге инвестиция тартылды. Жалпы өнім көлемі 1 трлн. 207 млрд. теңгеге жетіп, облыс республика көлемінде бірінші орынға шықты. Экспорт көлемі 355,5 млн АҚШ долларын құрады. Өңірде ет кластерін дамыту бағытында 7 инвестициялық жоба іске асырылып жатыр. Сонымен бірге республика көлемінде алғаш рет Түркістан облысында су үнемдеу технологиясымен күріш өсіру жобасы іске асты. 2025 – 2027 жылдар аралығында 78 инвестициялық жобаларды жүзеге асыру жоспарланған. «Turan» арнайы экономикалық аймағында «Түркістан мақта агроөнеркәсіп кешені» ЖШС-гі мақтаны терең өңдеп, дайын өнімді экспорттайтын көпсалалы нысанның құрылысы жүргізілуде.
Түркістан облысының агроөнеркәсіптік секторын дамыту және оған инвестициялар тарту – өңірдің экономикалық әлеуетін тиімді пайдалану мен тұрақты дамуды қамтамасыз етудің стратегиялық маңызды бағыттарының бірі болып табылады. Агроөнеркәсіптік кешен тек азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етумен шектелмей, экспорттық әлеуетті арттыру, жаңа жұмыс орындарын құру, өңірдің экономикалық әртараптандыруына ықпал ету, сондай-ақ ауылдық жерлердің әлеуметтік-экономикалық дамуына серпін береді.
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев өз Жолдауларында агроөнеркәсіптің дамуына ерекше мән беріп, өңірлік экономиканы жаңғыртудың маңызды аспектілерінің бірі ретінде атап өтті. Президенттің сөзінше, ауыл шаруашылығы тек дәстүрлі өндіріс көзі емес, сонымен қатар жаңа технологияларды енгізу, инновациялық жобаларды жүзеге асыру және өңдеу өнеркәсібімен интеграция арқылы қосылған құнды арттыруға бағытталған сала болуы тиіс. Түркістан облысы, өзінің қолайлы климаттық жағдайлары, кең егістік алқаптары, су ресурстары мен еңбек әлеуетінің молдығы арқасында агроөнеркәсіптік саланы дамыту үшін айрықша мүмкіндікке ие.
Агроөнеркәсіптік секторға инвестиция тартудың экономикалық тиімділіктері көп қырлы. Біріншіден, бұл салада шетелдік және отандық инвесторлар үшін тартымды жобалар жасауға мүмкіндік бар. Түркістан облысы жеміс-жидек, көкөніс, дәнді дақылдар, мал шаруашылығы, сүт және ет өнімдерін өндіру бойынша үлкен әлеуетке ие. Инвестиция арқылы заманауи сақтау, өңдеу, логистика және экспорттық бағыттағы инфрақұрылым құруға болады. Бұл өз кезегінде өнімнің сапасын арттыруға, экспорттық нарықтарға шығуға және ел экономикасына қосылған құн енгізуге жол ашады.
Екіншіден, агроөнеркәсіптік секторға инвестиция тарту ауылдық жерлердің дамуына тікелей ықпал етеді. Жаңа өндірістердің ашылуы, заманауи ауыл шаруашылығы техникасының енгізілуі, жаңа технологияларды үйрету бағдарламалары ауылдық елді мекендердің әлеуметтік және экономикалық жағдайын жақсартады. Бұл өз кезегінде халықтың тұрмыс сапасын арттыруға, жастардың өңірде қалуына және ауылдық жерлердің әлеуметтік тұрақтылығын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Үшіншіден, инвестиция тарту арқылы Түркістан облысында өңдеу өнеркәсібін дамытуға болады. Президент Тоқаев агроөнеркәсіптік өнімді тек шикізат ретінде экспорттаумен шектелмей, оны өңдеу арқылы қосымша құн жасау қажеттігін атап өтті. Бұл бағытта инвесторларды тарту өңір экономикасын әртараптандыруға, жұмыс орындарын арттыруға және халықаралық нарыққа дайын өнім шығару мүмкіндігін кеңейтеді. Мысалы, жеміс-жидек пен көкөністі заманауи әдістермен өңдеу, сүт және ет өнімдерін экспортқа дайындау жобалары экономикалық тиімділікті арттырады.
Төртіншіден, агроөнеркәсіптік салаға инвестиция тарту арқылы Түркістан облысы инновациялық технологияларды енгізе алады. Заманауи суару жүйелері, климатқа бейімделген дақылдарды өсіру технологиялары, энергия үнемдеу және автоматтандыру шешімдері ауыл шаруашылығы өндірісін тиімді және тұрақты етеді. Бұл технологиялар өндіріс көлемін арттырып қана қоймай, өнімнің сапасын жақсартуға және халықаралық стандарттарға сай етуге мүмкіндік береді.
Бесіншіден, инвестиция тарту экспорттық әлеуетті арттыруға ықпал етеді. Түркістан облысының географиялық орналасуы, теміржол және автокөлік желілері арқылы шетелдік нарықтарға қолжетімділік ауыл шаруашылығы өнімдерін экспортқа шығару үшін үлкен артықшылық береді. Президент Тоқаев өз Жолдауларында экспортқа бағытталған өнім өндірудің стратегиялық маңыздылығын атап, өңірлік әкімдіктерге халықаралық стандартқа сай өндірістер құруды тапсырған. Осы тұрғыдан алғанда, агроөнеркәсіпке инвестиция тарту – облыстың экономикалық өсімін халықаралық деңгейде қамтамасыз ету жолындағы маңызды қадам.
Сонымен қатар агроөнеркәсіптік секторға инвестиция тарту арқылы Түркістан облысы шетелдік тәжірибе мен технологияларды елге енгізе алады. Мысалы, Израиль, Қытай, Нидерланды сияқты агротехнологиялары дамыған елдердің тәжірибесін пайдалану жергілікті өндірісті модернизациялауға мүмкіндік береді. Бұл да Президент Тоқаевтың Жолдауында көрсетілген экономиканы әртараптандыру мен инновацияларды енгізу бағыттарына сәйкес келеді.
Агроөнеркәсіпке инвестиция тартудың тағы бір маңызды аспектісі – бұл тұрақты жұмыспен қамту. Жаңа өндірістер мен өңдеу кешендері миллиондаған жұмыс орындарын ашуға мүмкіндік береді. Бұл әсіресе жастар мен орта буын үшін маңызды, себебі олар кәсіби дағдыларын арттырып, заманауи өндірістерде тәжірибе жинай алады. Президент Тоқаев жастарды экономиканың белсенді қатысушылары ету, кәсіпкерлік қабілеттерін дамыту мәселесіне ерекше назар аударған.
Түркістан облысының агроөнеркәсіптік саласына инвестиция тарту өңірдің экономикалық әлеуетін толық іске асыру, экономиканы әртараптандыру, жаңа жұмыс орындарын ашу, экспорттық әлеуетті арттыру және ауылдық жерлердің әлеуметтік-экономикалық дамуына ықпал ету жолындағы стратегиялық маңызды бағыт болып табылады. Бұл бағыт Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Жолдауларында айқындалған инвестиция тарту, өңірлік дамуды қамтамасыз ету, инновациялық технологияларды енгізу және халықтың әл-ауқатын арттыру мақсаттарына толық сәйкес келеді. Түркістан облысының агроөнеркәсіптік секторына тартылған инвестициялар өңірдің тұрақты дамуына, экономикалық өсіміне және халықаралық деңгейде бәсекеге қабілеттілігін арттыруға берік негіз қалайды.
