Түркістандық тұрғындардың назарына жалпыұлттық бірліктің қазақстандық моделі жөнінде мәліметтерді ұсынамыз. Президенттің пікірінше, Ассамблея құрылған уақыттан бері азаматтық бірлікті нығайтуға елеулі еңбек сіңірді.
— Қазақстан халқы Ассамблеясы жаңа жағдайда біздің бейбітшілік пен келісім жөніндегі саясатымыздың берік әрі институционалды тірегі қызметін атқаратынына сенімдімін. Бүгінгі сессияның міндеті — Ассамблеяның саяси жүйені реформалау ісіндегі орны мен рөлін анықтау, оны әрі қарай дамытудың бағытын белгілеу. «Біз әртүрліміз — біз теңбіз» қағидаты саяси жаңғырудың іргелі компоненті деген пікірді ұстанамыз, — деді Мемлекет басшысы.
Қасым-Жомарт Тоқаев өз сөзінде Қазақстан халқы Ассамблеясы қызметінің үш негізқұраушы басымдығын айқындап берді. Біріншісі — саяси реформаларды жүзеге асыру ісіндегі Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлін күшейту.
— Қазақстан халқы Ассамблеясының Мәжілістегі квотасының жойылуы демократиялық сайлау стандарттарының сақталуына қатысты бірқатар мәселенің күн тәртібінен алынуына септігін тигізеді. Осы ретте Ассамблеядан ұсынылған сенаторлар жалпыұлттық интеграция мен этномәдени әралуандылық негізінде Қазақстандағы этникалық топтардың барлық мүддесін тиімді қарастыратын болады. Мұндай модель Қазақстанның парламенттік жүйесінің халықаралық тәжірибесі мен ерекшелігіне сай келеді, — деді Президент.
Мемлекет басшысы Қазақстан халқы Ассамблеясынан Сенат депутаттығына ұсынылатын үміткерлерді таңдаудың тиімді әрі ашық рәсімдерін әзірлеу қажет екенін атап өтті. Бұл мәселенің бәрі «Қазақстан халқы Ассамблеясы туралы» жаңартылған заңда көрініс табуға тиіс.
— Партиялық және сайлау жүйелерінің реформасы барлық азаматтың сайлау үдерістеріне қатысуы үшін жаңа мүмкіндіктер ашады. Іс жүзінде тұтас сайлау ландшафтын қамтитын жаңа партиялар пайда болады деп болжануда. Партиялық тізім, сондай-ақ бірмандатты округтер бойынша үміткерлерді сайлау Қазақстанның этникалық әралуандығын шынайы түрде көрсетеді. Сонымен қатар этносаралық факторды саясиландыруға және бұл тақырып бойынша арандатушылық сипаттағы талқылауларға да мүлде жол беруге болмайды, — деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Қазақстан – тарихи тағдыры ортақ этностардан құралған унитарлы мемлекет. Оларды ортақ құрылымның аясына біріктірудің сара жолы – Қазақстан халқы Ассамблеясы. Тәуелсiз Қазақстан 130-дан астам ұлттар мен ұлыстарға ортақ мекен бола бiлдi. Бүгiнде елiмiздi мекендеген ұлттардың өз тiлi мен дiлiн, мәдениетiн дамытуда кедергi жоқ. Оның бәрi Елбасының көреген саясаты мен елiмiзде қалыптасқан ұлтаралық достықтың негiзiнде жүзеге асуда. Ал оны Қазақстан халқы Ассамблеясы одан әрi нығайта түстi. Биыл Қазақстан халқы Ассамблеясының құрылғанына он тоғыз жыл. Осы аралықта қоғамдық институт көпұлтты елiмiздегi халықтар арасындағы достықтың нығаюына зор көшбасшысының төрағалығымен Елордасы Астанада Ассамблеяның сессиясы өткiзiлiп, онда алда атқарар жұмыстар мен бағыт-бағдарлар нақтыланып отырады. Биылғы өткен 21-шi сессияның да қоғам мүшелерiне жүктеген мiндеттерi зор. Мемлекет басшысы Ассамблея сессиясында көптің көңіліндегі ең жылы және ізгі сезімдерді қозғап, олардың көкейіне татулық, тыныштық және тұрақтылыққа деген үміт ұялатты.
Этностар бір халыққа айналды. Бірлігіміз нығайса барлық жоспарларымызды орындауға мүмкіндік туады» — деп қадап айтты. Қазақстан халқы Ассамблеясының және ел Конституциясының алдағы 20 жылдығына байланысты мемлекет басшысы 2015 жылды «Ассамблея жылы» деп жариялады. Ол Үкіметке Ассамблеямен бірлесіп, тиісті Ұлттық іс-шаралар жоспарын әзірлеуді, сондай-ақ Астана қаласында Қазақстан халқы форумын ұйымдастыруды тапсырды.Бұған қоса, Қазақстан Президенті 2015 жылды елордада «Астана – Бейбітшілік пен келісім қаласы» атты ұранмен өткізіп, оған барлық республикалық этномәдени бірлестіктерді қатыстыру керектігін атап өтті. Ассамблеяның XXI сессиясының үндеуі қабылданды, ол жалпыұлттық бiрлiкті, тұрақтылықты нығайтуға, экстремизмге, надандыққа және зорлық-зомбылыққа бірлесе қарсы тұруға шақырады. Сондай-ақ, үндеуде Қазақстан Президентінің салиқалы, сындарлы және сарабдал саясаты, оны бүкілхалықтық қолдау, халқымыздың ұлы мақсаттарының – елдің өсіп- өркендеуі мен гүлденуінің жолында топтасуы ғана Отанымыздың кемел болашағын қамтамасыз етуге мүмкіндік беретініне деген нық сенім көрініс тапқан. Өткен сессия еліміздегі ең жарқын шаралардың бірі болды деп ойлаймын. Бір шаңырақ астында барлық ұлттар мен этностар өкілдері бас қосып, достық, бірлік туралы айтты, ұмытылмас сәттерді бастарынан өткерді. Қазақстан қоғамы өзінің парасаттылығымен ерекшеленеді, біз осындай елде, осындай жерде өмір сүретіндігімізді мақтан тұтуымыз керек.
Этносаралық келісімнің қазақстандық моделінде мемлекеттік тіл көпұлтты қоғам бірлігінің көрсеткішінде рухани әрі психологиялық тұрғыда маңызды рөл атқарады. Мемлекеттік тілді меңгеру арқылы Қазақ жерінде өмір сүретін барлық этностар өзін тұтас Қазақстан қоғамының құрамдас бір бөлігі болуға рухани тұрғыда дайын екендіктерін, болашағы Қазақстан халқымен етене байланысты екенін көрсетеді. Сол себепті де, болашағын Қазақстан халқымен тығыз байланыстыруға деген ұмтылыстың шынайы рухани дайындығын анықтайтын басқадай нақты әрі айқын көрсеткіштің болуы мүмкін емес. Осылайша, тәуелсіз Қазақстанның іргетасы еліміздің аумағында өмір сүретін барлық этностарға ортақ мәдени және рухани құндылықтармен негізделген. Қазақстандық ұлтаралық келісім моделінің қалыптасуы мен дамуында Қазақстан Республикасының Конституциясы айқындаушы рөл атқарды. Қазіргі жағдайда ұлтаралық келісім моделінің формуласы Қазақстан Республикасының Конституциясындағы: «Бiз, ортақ тарихи тағдыр бiрiктiрген Қазақстан халқы, байырғы қазақ жерiнде мемлекеттiлiк құра отырып…» деп басталатын жолдардан айқын көрініс тапқан. Қазақстанда қалыптасқан ұлтаралық қатынас моделі әлемде баламасы жоқ. Қазір қай елді қарасаңыз да, ұлтаралық қатынастар шиеленісіп отыр. Жаһандық деңгейде осындай үрдістер дамуда. Біздің елдегі қалыптасқан достастық үлгісі қазіргі таңда өзінің тиімділігі мен пайдалылығын бар әлемге паш етіп отыр. Ақын Қадыр Мырза Әлінің Қазақ осы: Дала дейтін, Күн дейтін. Қазақ осы: «Өнер алды – тіл» дейтін. Қазақ осы: Қарасың ба , Ақсың ба, Қоңырсың ба,жатырқауды білмейтін, — деп жырлағандай, нағыз қазақ достық пейілді бауырмал халық . Соның айғағы әлем халықтарының бір ту астында бірлік пен татулықта жарасымды ғұмыр кешуі.
